Χάμζα Γιούσαφ: Ένας μουσουλμάνος στο «τιμόνι» της ανεξαρτησίας της Σκωτίας

Πριν από λίγους μήνες, το Ηνωμένο Βασίλειο απέκτησε τον πρώτο στα χρονικά ινδουιστή, ινδικής καταγωγής πρωθυπουργό, τον Ρίσι Σούνακ. Τώρα ήρθε η σειρά της Σκωτίας να…  υπερθεματίσει.

Το πόστο του πρωθυπουργού της αποκεντρωμένης σκωτσέζικης κυβέρνησής -τυπικά του Πρώτου Υπουργού- αναλαμβάνει επισήμως από σήμερα ο 37χρονος Χάμζα Γιούσαφ.

Γέννημα-θρέμμα της Γλασκώβης, έχει πακιστανική καταγωγή.

Είναι, δε, ο πρώτος μουσουλμάνος που ηγείται της Σκωτίας, στο  Ηνωμένο Βασίλειο εν γένει, αλλά και οποιασδήποτε κυβέρνησης -έστω και τοπικής- στη Δυτική Ευρώπη.

Η ιστορική πρώτη του δεν προέκυψε πάντως μέσω καθολικής ψηφοφορίας στη Σκωτία -όπως κοντολογίς συνέβη επίσης με τον Σούνακ.

Ήταν το αποτέλεσμα μιας μακράς και πολύ διχαστικής εσωκομματικής διαδικασίας στο σοσιαλδημοκρατικό, αυτονομιστικό Εθνικό Κόμμα Σκωτίας (SNP) για την εκλογή του ή της διαδόχου της Νίκολα Στέρτζον: πρόσφατα παραιτηθείσας πρωθυπουργού, έπειτα από οκτώ χρόνια παραμονής στην εξουσία στο Εδιμβούργο.

Έπειτα από μια πικρόχολη αναμέτρηση δύο γύρων, ο Γιούσαφ επικράτησε οριστικά -αν και οριακά- των δύο εσωκομματικών αντιπάλων του, τη Δευτέρα.

Κι έτσι, με το 52,1% των ψήφων των μελών του SNP -που βαίνουν μειούμενα με το πέρασμα του χρόνου- ο 37χρονος πολιτικός, λεγόμενος και «υποψήφιος της συνέχειας», έγινε ο νέος αρχηγός του μεγαλύτερου σκωτσέζικου κόμματος τόσο στη Βουλή των Κοινοτήτων, όσο και στο Χόλιρουντ: το τοπικό κοινοβούλιο στο Εδιμβούργο.

Με τη στήριξη του κυβερνώντος κόμματός του και των συνεργαζόμενων Πρασίνων της Σκωτίας, πήρε την Τρίτη άνετα την ψήφο του Χόλιρουντ.

Με την επίσημη πάντως ανάληψη των πρωθυπουργικών καθηκόντων, σήμερα, θα αρχίσουν για τον Χάμζα Γιούσαφ οι πραγματικές προκλήσεις.

Κατ’ αρχάς αφορούν στη «γεφύρωση» του χάσματος στου κόλπους του ίδιου του SNP. Έπειτα στη διεύρυνση της εκλογικής βάσης του.

Μετέπειτα στην επιδίωξη του ύψιστου σκοπού για την ανεξαρτησία της Σκωτίας.

Στόχο που «κληρονομεί» από την πολιτική μέντορά του, Στέρτζον, αλλά -όπως ήδη διεμήνυσε- η επίτευξή του θα πρέπει να… περιμένει.

Ένας αντισυμβατικός μουσουλμάνος

Θα είναι πάντως αυτός που θα «στρώσει το έδαφος» προς μια ανεξάρτητη Σκωτία, οκτώ δεκαετίες αφότου μετανάστευσαν εκεί οι πακιστανικής καταγωγής γονείς του.

Γεννημένος στη Γλασκώβη το 1985, ο Γιουσάφ σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες στο τοπικό πανεπιστήμιο, όπου εξελέγη πρόεδρος του Συλλόγου Μουσουλμάνων Φοιτητών.

Εργάστηκε ως βοηθός βουλευτών μετά την αποφοίτησή του, συμπεριλαμβανομένης της Στέρτζον.

Εξελέγη ο ίδιος βουλευτής στο κοινοβούλιο της Σκωτίας το 2011, δίνοντας τον όρκο του και στα αγγλικά και στα ουρντού, ενώ φορούσε κιλτ.

Στην ιστοσελίδα του, γράφει πως η πολιτική δεν ήταν εξαρχής το όνειρό του.

«Παρόλο που σπούδασα Πολιτικές Επιστήμες στο Πανεπιστήμιο της Γλασκώβης, πάντα πίστευα ότι θα έκανα πολιτική έρευνα ή κάποια άλλη εργασία στο παρασκήνιο, όπου πάντα ένιωθα πιο άνετα», αναφέρει.

Την μεταστροφή του περιέγραψε προ έτους σε συνέντευξη στους Times.

«Ως ένας θυμωμένος 16χρονος μουσουλμάνος, που μεγάλωνε στη Δύση μετά την 11η Σεπτεμβρίου, εν μέσω ισλαμοφοβίας, ήθελα να αλλάξω τον κόσμο», είπε.

«Η πολιτική μου έδωσε βήμα και φωνή για να το κάνω».

Από το 2012 κιόλας μπήκε στα «βαθιά». Ανέλαβε εκείνη τη χρονιά υφυπουργός Εξωτερικών και Διεθνούς Ανάπτυξης -ο νεότερος στην ιστορία της Σκωτίας και ο πρώτος από εθνική μειονότητα.

Το 2018 διορίστηκε υπουργός Δικαιοσύνης. Τον Μάιο του 2021 υπουργός Υγείας, εν μέσω πανδημίας της COVID-19.

Είναι πολέμιος του Brexit και της μοναρχίας, καθώς και σφοδρός επικριτής της αντιμεταναστευτικής πολιτικής του Λονδίνου.

Διαβεβαιώνει ότι η μουσουλμανική πίστη του δεν είναι η βάση, επί της οποίας θα νομοθετεί.

Τάσσεται άλλωστε υπέρ του γάμου ομόφυλων.

Δεσμεύτηκε να προσφύγει κατά του «φρένου» της κυβέρνησης του Ηνωμένου Βασιλείου σε νόμο που είχε εγκρίνει το κοινοβούλιο της Σκωτίας προς διευκόλυνση της διαδικασία έμφυλου αυτοπροσδιορισμού, χωρίς να απαιτείται ιατρικό πιστοποιητικό.

Η ανεξαρτησία μπορεί να περιμένει;

Οι προοδευτικές κοινωνικές θέσεις του θεωρούνται εχέγγυο για τη συνέχιση της συνεργασίας του SNP με το κόμμα των Σκωτσέζων Πρασίνων.

Έχει εξάλλου πια «διαμορφώσει προσεκτικά τη δημόσια εικόνα του», παρατηρεί το συντηρητικό βρετανικό περιοδικό The Spectator ως «ένας πολίτης της Γκλασκώβης, που πίνει Irn-Bru» -ένα σκωτσέζικο αναψυκτικό- «υποστηρίζει τους Κέλτες και μιλά Ουρντού»…

Συνεχίζει ωστόσο να βρίσκεται αντιμέτωπος με κύματα αντιπάθειας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, «όπου μεγάλο μέρος της κριτικής εστιάζει στη διαχείριση του συστήματος υγειονομικής περίθαλψης» κατά την περίοδο της πανδημίας, γράφει ο τοπικός Τύπος.

Τώρα καλείται να πείσει ότι μπορεί να είναι αποτελεσματικός στο «τιμόνι» της Σκωτίας, την ώρα που νέα δημοσκόπηση της εταιρείας Ipsos δείχνει ότι οι μισοί της κάτοικοι πιστεύουν πως ως έθνος οδεύουν προς τη λάθος κατεύθυνση.

Μόλις το ένα τέταρτο έχει αντίθετη γνώμη, για όλους τους τομείς: από το σύστημα υγείας, έως τη διαχείριση της οικονομίας.

Εξ ου και ο Χάμζα Γιούσαφ δηλώνει τώρα ότι προτιμά να κρατήσει το θέμα της ανεξαρτησίας στο… «ρελαντί».

Σε πρόσφατη συνέντευξη στην εφημερίδα Daily Record της Σκωτίας, είπε ότι θέλει να να ενισχύσει την υποστήριξη στην ανεξαρτησία, προτού αποφασίσει για τον ακριβή μηχανισμό μιας νέας ψηφοφορίας.

Έχει ήδη διαφωνήσει με τη γραμμή της Στέρτζον για προκήρυξη εκλογών στη Σκωτία (οι επόμενες είναι προγραμματισμένες το 2026) ως ένα de facto δημοψήφισμα.

«Είναι καιρός να μιλήσουμε για την πολιτική, και όχι για τη  διαδικασία», τόνισε ο Γιούσαφ, στη μοναδική ουσιαστική διαφοροποίησή του από την προκάτοχό του.

Τελικός στόχος του, αναφέρει, είναι να εξασφαλίσει αυτό που δεν έχουν καταφέρει οι ηγέτες του SNP από το 2014: το πολυπόθητο και αναγκαίο ποσοστό άνω του 50% των ψήφων σε ένα μελλοντικό δημοψήφισμα -που το Λονδίνο ορκίζεται να μπλοκάρει- για την ανεξαρτησία της Σκωτίας και την επιστροφή της στην «οικογένεια» της ΕΕ.

«Ελπίζω να το καταφέρουμε», είπε στο δίκτυο ITV, «εντός πέντε ετών».