Γιατί στις ελληνοτουρκικές σχέσεις ο Κιλιτσντάρογλου είναι… «περίπου» άλλος ένας Ερντογάν

Στις εκλογές του 2011, ο Τούρκος πολιτικός επιστήμονας Soner Cagaptay είχε εκτιμήσει πως αν κέρδιζε ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου στις εκλογές, θα ήταν καλό για τη δημοκρατία. Το ίδιο πιστεύουν πολλοί σήμερα, και στην Ελλάδα. Ανεξαρτήτως τι μπορεί να βελτιώσει στην τουρκική δημοκρατία ο Κιλιτσντάρογλου, σημασία έχει αν θα αλλάξει κάτι στην τουρκική πολιτική έναντι της Ελλάδας, εάν εκλεγεί. Για να δούμε.

Τον Ιούνιο του 2022 ο Κιλιτσντάρογλου απείλησε την Ελλάδα με «εθνικιστική» αντίσταση και υπενθύμισε στην Αθήνα την εισβολή του τουρκικού στρατού στην Κύπρο το 1974, με επικεφαλής τον τότε πρωθυπουργό Μπουλέντ Ετζεβίτ -τον τότε αρχηγό του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος.

«Είμαι επίσης πολύ σαφής σχετικά με τον εξοπλισμό της Ελλάδας στα νησιά. Η Ελλάδα γνωρίζει καλά τις Kuvayi Milliye [Τι άτακτες δυνάμεις του Κεμάλ Ατατούρκ το 1922]», είχε προειδοποιήσει ο Κιλιτσντάρογλου, υπενθυμίζοντας ότι ο τουρκικός στρατός καραδοκεί στις τουρκικές ακτές.

Τα νησιά είναι υπό ελληνική κατοχή

Λίγο αργότερα, τον Σεπτέμβριο είχε κριτικάρει έντονα τον Ερντογάν όταν ο δεύτερος είχε δηλώσει ότι θα «έρθει ξαφνικά μια νύχτα» να εισβάλει σε ελληνικά νησιά. Ωστόσο, ο Κιλιτσντάρογλου βρήκε εξαιρετικά ήπια την δήλωση αυτή, λέγοντας τότε πως ένας πραγματικός ηγέτης, θα επαναλάμβανε την τουρκική εισβολή του 1974 στην Κύπρο και απλά θα καταλάμβανε τα «κατεχόμενα» νησιά της Ελλάδας χωρίς απειλές ή προειδοποιήσεις. «Δεν είμαστε σαν κι αυτούς που λένε ότι θα έρθουν ξημερώματα. Τι έκανε όμως ο Ετζεβίτ; Ο στρατός έκανε την απόβαση κι εκείνος πήγε στο γραφείο του και ανακοίνωσε ότι βρισκόμαστε στην Κύπρο. Και τελείωσε» είπε ο Κιλιτσντάρογλου.

Προσέθεσε μάλιστα ότι «τα νησιά είναι υπό κατοχή. Τώρα που η οικονομία είναι χάλια και ο κόσμος εξαθλιωμένος λένε συνέχεια ότι θα έρθουν μια νύχτα. Τι περιμένουν; Πρόσκληση; Αν έχουν το θάρρος και τη δύναμη ας πάνε».

Στην Αθήνα πολλοί αποδίδουν αυτή τη ρητορική στο προεκλογικό κλίμα που ξεκίνησε ήδη από το καλοκαίρι του 2022 στην Τουρκία. Ωστόσο, το επιχείρημα είναι κάπως αδύναμο, καθώς ο ίδιος πολιτικός ήταν και πιο πριν αδιάλλακτος και απειλητικός έναντι της Ελλάδας. Τον Δεκέμβριο του 2016, ο Κιλιτσντάρογλου σε δηλώσεις του ανέφερε ότι «η Ελλάδα έχει καταλάβει 18 νησιά του Αιγαίου, συν μία βραχονησίδα. Ο Έλληνας υπουργός Άμυνας μου απάντησε «έλα και πάρ’ τα» (μολών λαβέ). Θα έρθω το 2019 και θα πάρω όλα αυτά τα νησιά. Γιατί το λέω, ξέρετε; Αυτά τα έλεγαν μία περίοδο και για την Κύπρο. «Μολών λαβέ’. Και ο αείμνηστος Ετζεβίτ τι έκανε; Πήγε και την πήρε».

Για το Κυπριακό, ζήτω η εισβολή και τα δύο κράτη

Παμε στο άλλο σημαντικό θέμα για τον Ελληνισμό, το Κυπριακό, το οποίο θεωρείται «εθνική υπόθεση» για όλα τα τουρκικά κόμματα, δίχως να υπάρχουν διαφοροποιήσεις. Ο Κιλιτσντάρογλου δεν υπάρχει περίπτωση να υποστηρίξει ποτέ την επιστροφή των Κατεχόμενων στην Τουρκική Δημοκρατία καθώς «όλοι υποστηρίζουμε την ανεξαρτησία και την οικονομική ανάπτυξη της «ΤΔΒΚ»», είπε.

«Νομίζω ότι μια λύση μεταξύ των δύο κρατών είναι προς το κοινό συμφέρον όλων μας» έχει υποστηρίξει και προσέθεσε πως «στο τέλος 50 χρόνων αγώνα, θέλουμε η «ΤΔΒΚ» να αναδειχθεί ως ανεξάρτητο κράτος, να αναγνωριστεί και να γίνει μια από τις σεβαστές χώρες του κόσμου. Αυτή είναι η μεγαλύτερη επιθυμία μας. Εάν υπάρχει ένα έργο που μπορούμε να κάνουμε από αυτή την άποψη, το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα είναι έτοιμο να το εκπληρώσει».

Μάλιστα είχε παροτρύνει τον Ερντογάν να κάνει τις απαραίτητες κινήσεις στα Κατεχόμενα, «εμείς θα σε στηρίξουμε, είχε επισημάνει». Δεν θα μπορούσαμε να περιμένουμε τίποτα διαφορετικό από έναν πολιτικό που θαυμάζει την σφαγή του 1974.

«Θα αυξήσουμε την πίεση στη Μεσόγειο»

Στις ευρύτερες διεργασίες στην Ανατολική Μεσόγειο, το 2022 προειδοποίησε το Ισραήλ, τη Σαουδική Αραβία και την Ελλάδα για τα βήματα που έχουν κάνει κατά της Τουρκίας τα τελευταία χρόνια, υποσχόμενος να υποχωρήσει από τις πρόσφατες πολιτικές της Άγκυρας που επιδιώκουν άμβλυνση με τους περιφερειακούς γείτονες και ανταγωνιστές της. Εξάλλου ο Κιλιτσντάρογλου διεμήνυσε τότε στον Τούρκο πρόεδρο με ανάρτησή του στο Twitter, πως «είναι επιτακτική ανάγκη να αυξηθεί η πίεση στη Μεσόγειο και στο Αιγαίο».

Εξωτερική πολιτική: Την κοιτάς, δεν την αγγίζεις

Ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου είναι αρχηγός του κόμματος που ίδρυσε ο Κεμάλ Ατατούρκ, του κόμματος που ως κυβέρνηση το 1974 διέταξε την εισβολή στην Κύπρο, μαζί με τους ισλαμιστές. Στην κρίση των Ιμίων, 1996, αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας ήταν ο αρχηγός του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος Ντενίζ Μπαϊκάλ.

Όλες οι πολιτικές δυνάμεις στην Τουρκία –όχι μόνο αυτές της εξουσίας- αντιμετωπίζουν την εξωτερική πολιτική ξεκομμένα από τις εσωτερικές τους διαφορές. Τα μανιφέστα των πολιτικών κομμάτων στην Τουρκία ανέκαθεν δεν ασχολούνταν και πολύ με την εξωτερική πολιτική γιατί ήταν από μόνη της αυθύπαρκτη, επεκτακτική. Αυτό, όπως λέει η καθηγήτρια Hasret Dikici Bilgin, «οφείλεται εν μέρει στο ότι η εξωτερική πολιτική μέχρι πρόσφατα, παραδοσιακά, θεωρήθηκε ως γραφειοκρατική παρά πολιτικοποιημένη υπόθεση. Ενώ υπάρχουν έντονες συζητήσεις και φιλόδοξες υποσχέσεις στην εσωτερική πολιτική, η εξωτερική πολιτική διέπεται από μια σιωπηρή αποδοχή, καθώς ο κύριος ρόλος της Τουρκίας ήταν αυτός του ουδέτερου διαμεσολαβητή και μιας μη επιθετικής περιφερειακής δύναμης».

Σύμφωνα με την Bilgin, για μεγάλο χρονικό διάστημα, αυτή η αρχή διατήρησε τη θέση της στα προγράμματα των πολιτικών κομμάτων δίχως σημαντικές διαφορές. «Με άλλα λόγια, τα πολιτικά κόμματα αντιλήφθηκαν την εξωτερική πολιτική ως προς το κράτος και όχι την κυβέρνηση, και υπέθεσαν ότι η συμβατική εξωτερική πολιτική θα εφαρμοζόταν από τη γραφειοκρατία». Αυτό φαίνεται όμως να ισχύει και μέχρι σήμερα σε μεγάλο βαθμό. Γι’ αυτό και ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, παρά τις όποιες αλλαγές που ίσως να φέρει στις ζωές των Τούρκων, θα συνεχίσει να ζορίζει αυτές των Ελλήνων, και ειδικών αυτών των Ελλήνων πιλότων και ναυτικών. Γι’ αυτό και το «προχώρα Ερντογάν θα σε στηρίξουμε» δεν ήταν μόνο προεκλογική κορώνα.