Οι ΗΠΑ προσπαθούν να ανακόψουν τη δυναμική της εξομάλυνσης στη Συρία

Παρότι οι ΗΠΑ υπερασπίστηκαν κατ’ επανάληψη της διατήρηση δικών τους δυνάμεων στο έδαφος της Συρίας και μάλιστα με στοιχεία ελέγχου των πετρελαιοπηγών της χώρας, ως μία αναγκαστική επιλογή για να μπορούν να συνεχίζουν να συντονίζονται με τις κουρδικές πολιτοφυλακές στον αγώνα κατά του Ισλαμικού Κράτους, ολοένα και περισσότερο δικαιώνονται όσοι υποστήριζαν ότι κυρίως διεκδικούσαν να έχουν ένα λόγο για την επόμενη μέρα στη Συρία.

Αυτό γίνεται ιδιαίτερα σαφές το τελευταίο διάστημα στο φόντο των πολυεπίπεδων δυναμικών εξομάλυνσης των σχέσεων με την κυβέρνηση της Δαμασκού που είναι σε εξέλιξη στην περιοχή. Αυτό, με τη σειρά του, αντανακλά και τον συσχετισμό που έχει από καιρό διαμορφωθεί και που κάνει σαφές ότι δεν είναι εφικτή η «αλλαγή καθεστώτος» στη Συρία. Και αυτό γιατί στην πραγματικότητα από το 2015 και μετά οι κυβερνητικές δυνάμεις με τη συνεργασία των Ρωσικών δυνάμεων, του Ιράν και άλλων φιλοϊρανικών δυνάμεων, όπως η Χεζμπολάχ, κατάφεραν να ανακτήσουν τον έλεγχο στο μεγαλύτερο μέρος της χώρας. Ακόμη και η στασιμότητα σε σχέση με την κατάσταση στον θύλακα της Ιντλίμπ, που εξακολουθεί να ελέγχεται από τη μετεξέλιξη της Αλ Κάιντα στη Συρία, έχει να κάνει και με τη συναίνεση που έχει αποσπάσει προς το παρόν η Τουρκία να μην βρεθούν στο στόχαστρο οι δυνάμεις της αντιπολίτευσης που στηρίζει, παρά με αδυναμία να ασκηθεί μεγαλύτερη πίεση.

Σε αυτό το φόντο φαίνεται ότι οι ΗΠΑ αναζητούν τρόπους να παρέμβουν σε αυτή τη συγκυρία και να βρουν τρόπους ώστε να ανακόψουν τις δυναμικές που αναπτύσσονται στο φόντο ενός κόσμου που είναι ταυτόχρονα ολοένα και πιο διαιρεμένος αλλά και ολοένα και πιο σύνθετος.

Η σημασία της επαναπροσέγγισης Σαουδικής Αραβίας και Ιράν

Η πρόσφατη επαναπροσέγγιση Ιράν και Σαουδικής Αραβίας, ύστερα από κινεζική μεσολάβηση, δύο χωρών που στήριξαν αντίπαλες πλευρές στον εμφύλιο πόλεμο στη Συρία, διαμορφώνει και αυτή μια δυναμική επαναπροσέγγισης με τη Δαμασκό. Ήδη υπήρξε η μαζική αποστολή βοήθειας από τη Σαουδική Αραβία προς τη Συρία για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων των καταστροφικών σεισμών, ενώ πρόσφατα ανακοινώθηκε ότι είναι σε εξέλιξη συζητήσεις για την αποκτήσουν ξανά προξενικές υπηρεσίες οι δύο χώρες, ως βήμα προς την πλήρη αποκατάσταση των διπλωματικών σχέσεων, που θα άνοιγε τον δρόμο και για την επιστροφή της Συρίας στον Αραβικό Σύνδεσμο.

Είχε προηγηθεί η επαναπροσέγγιση με την Αίγυπτο, αλλά και βήματα προσέγγισης με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Ας μην ξεχνάμε ότι ειδικά οι χώρες του Κόλπου βλέπουν και τις επενδυτικές ευκαιρίες που θα προσφέρει η μεταπολεμική ανοικοδόμηση της Συρίας, που έχει ακόμη αρκετές πληγές από τον πόλεμο, στις οποίες προστέθηκαν και οι μεγάλες καταστροφές που προκάλεσαν οι πρόσφατοι καταστροφικοί σεισμοί.

H «πραγματιστική» στροφή της Τουρκίας

Σε όλα αυτά προστίθεται και η κάπως πιο πραγματιστική στάση που υιοθετεί η Τουρκία, που έχει άμεση εμπλοκή στη συριακή κρίση, αφού υποστήριζε ένοπλα τάσεις της αντιπολίτευσης, τον λεγόμενο Συριακό Εθνικό Στρατό, και βέβαια έχει στρατιωτικές δυνάμεις στο συριακό έδαφος στο πλαίσιο της προσπάθειας να αποτρέψει το ενδεχόμενο να διαμορφωθεί μια οιονεί κουρδική κρατική οντότητα.

Ωστόσο, σταδιακά φαίνεται ότι και η Τουρκία συνειδητοποιεί ότι μια πολιτική λύση, που θα εξασφάλιζε ακριβώς ότι δεν θα υπήρχε ένα αυτόνομο κουρδικό δυνάμει κράτος στα σύνορα ακριβώς, θα ήταν η μόνη διέξοδος, με δεδομένο ότι δεν μπορεί να υπάρξει «αλλαγή καθεστώτος» που ήταν ο αρχικός διακηρυγμένος στόχος.

Μάλιστα, η λογική ότι χρειάζεται μια αποκλιμάκωση της τουρκικής εμπλοκής στη Συρία είναι ένα στοιχείο στο οποίο θα μπορούσε να συγκλίνει και η σημερινή αντιπολίτευση.

Βεβαίως, αυτό δεν είναι πιθανό να πάρει κάποια μορφή πριν από τις τουρκικές εκλογές της 14^ης Μαΐου, καθώς όλοι περιμένουν να δουν εάν θα υπάρξει αλλαγή κυβέρνησης, όμως ιδίως ο Ερντογάν θα ήθελε να δείξει ότι δρομολογεί μια λύση για το Συριακό.

Σημειώνουμε εδώ ότι το τελευταίο διάστημα φαίνεται να κοπάζει κάπως στην Τουρκία το ιδιαίτερα έντονο κλίμα αλληλεγγύης στους πρόσφυγες από τη Συρία που υπήρξε για μεγάλο διάστημα – η Τουρκία δέχτηκε άλλωστε δέχτηκε τον μεγαλύτερο αριθμό Σύρων προσφύγων – και άρα η τουρκική κυβέρνηση θα ήθελε να δείξει ότι ανοίγει δρόμους ώστε να επιστρέψουν στην πατρίδα τους.

Η αμερικανική τακτική στη Συρία

Επισήμως, οι αμερικανικές δυνάμεις απλώς απαντούν σε επιθέσεις που δέχονται στη Συρία και δεν κλιμακώνουν. Έτσι σύμφωνα με την επίσημη αφήγηση στις 23 Μαρτίου μία βάση του συνασπισμού κατά του Ισλαμικού Κράτους δέχτηκε επίθεση με μη επανδρωμένο αεροσκάφος με αποτέλεσμα να σκοτωθεί ένας Αμερικανός εργαζόμενος σε ιδιώτη υπεργολάβο και να τραυματιστούν πέντε Αμερικανοί στρατευμένοι και ένας ακόμη εργαζόμενος σε υπεργολάβο. Οι ΗΠΑ υποστήριξαν ότι ήταν ιρανικής κατασκευής. Σε απάντηση χτυπήθηκαν εγκαταστάσεις που χρησιμοποιούν ομάδες που συνδέονται με τους Φρουρούς της Επανάστασης στο Ιράν.

Ωστόσο, οι ιρανικές αρχές έχουν και αυτές κατηγορήσει τις ΗΠΑ για επιχειρήσεις στην περιοχή που σκοπό έχουν να επιτείνουν την αποσταθεροποίηση στη Συρία.

Το ερώτημα που τίθεται είναι εάν και σε ποιο βαθμό οι ΗΠΑ σήμερα επιλέγουν συνειδητά να παροξύνουν την κατάσταση στη Συρία σε μια προσπάθεια να ανακόψουν μία τάση εξομάλυνσης των σχέσεων της Δαμασκού με τις άλλες αραβικές πρωτεύουσες.

Δεν είναι τυχαίο ότι τις αμερικανικές δυνάμεις στη Συρία επισκέφτηκε στις αρχές Μαρτίου σε μια μάλλον αναπάντεχη επίσκεψη ο ίδιος ο επικεφαλής του ενοποιημένου επιτελείου των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων στρατηγός Μαρκ Μάιλι.

Δεν είναι τυχαίο ότι στις 27 Μαρτίου εστάλη επιστολή στον Πρόεδρο Μπάιντεν και τον υπουργό Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν στο οποίο σχεδόν 40 ειδικοί στη Συρία και πρώην Αμερικανοί αξιωματούχοι, ανάμεσά τους ο πρώην επικεφαλής της CΕNTCOM στρατηγός  Κένεθ Μακένζι ή πρώην ανώτατα στελέχη της CIA όπως ο John McLaughlin, ή ο William Roebuck πρώην αναπληρωτής  ειδικός απεσταλμένος των ΗΠΑ στον συνασπισμό κατά του Ισλαμικού Κράτους, με τους υπογράφοντες να επιμένουν ότι η τοπική εξομάλυνση υπονομεύει την ικανότητα της διεθνούς κοινότητας να προωθήσει μια πολιτική διαδικασία στη Συρία και πρέπει να διατηρηθεί αμερικανική στρατιωτική παρουσία στη Συρία και συνεργασία με ένοπλες τάσεις της αντιπολίτευσης.

Σε ανάλογο τόνο κινείται και το Ισραήλ που θεωρεί ότι η κατάσταση που δημιουργήθηκε στη Συρία με τον εμφύλιο πόλεμο ενίσχυσε σημαντικά τη θέση των φιλοϊρανικών δυνάμεων, εξ ου και οι συχνοί ισραηλινοί βομβαρδισμοί στόχων στη Συρία. Και το Ισραήλ, θα προτιμούσε να παραμείνουν οι ΗΠΑ στο έδαφος της Συρίας ακριβώς για να αποφευχθεί το ενδεχόμενο περαιτέρω ενίσχυσης της θέσης της συριακής κυβέρνησης.

Οι ΗΠΑ δεν θα ήθελαν η Ρωσία να μετρήσει μια επιτυχία στη Συρία

Όλα αυτά έχουν να κάνουν και με το γεγονός ότι οι εξελίξεις στη Συρία αντικειμενικά έχουν ενισχύσει τη θέση της Ρωσίας, που όχι μόνο επέμεινε να στηρίζει την κυβέρνηση Άσαντ, αλλά και ουσιαστικά ανέλαβε ρόλο ρυθμιστή των εξελίξεων, όχι μόνο με τη στρατιωτική συνδρομή στις επιχειρήσεις κατά του Ισλαμικού Κράτους, αλλά και άλλων ένοπλων ισλαμιστικών ομάδων, αλλά και με τον τρόπο που κατάφερε να διαχειριστεί την παρουσία της Τουρκία σε συριακό έδαφος, με αποκορύφωμα το πώς τώρα στηρίζει την επαναπροσέγγιση της Τουρκίας με τη Συρία. Όσο περισσότερο παρατείνεται η κρίση, διατηρούνται εστίες έντασης, δεν ολοκληρώνεται η εκ νέου πολιτική και εδαφική ενοποίηση της Συρίας, η Ρωσία δεν μπορεί να υποστηρίξει ότι είναι ο κερδισμένος από την όποια διαδικασία ειρήνευσης στη Συρία.