Γιατί την ταινία της Νίνας Μαρίας Πασχαλίδου για τις γυναικοκτονίες πρέπει να τη δουν όλοι οι άντρες

«Στον δολοφόνο μας ανοίγουμε την πόρτα». Αυτή η φράση ακουγόταν ψιθυριστά και με χαμηλωμένο το βλέμμα, για χρόνια. Μέχρι πρόσφατα άλλωστε ο όρος «γυναικοκτονία» ήταν αδόκιμος, ξεβόλευε, θύμωνε. Όλοι οι φόνοι γυναικών από άνδρες ήταν απλά «δολοφονίες».

Η ταινία «Femicidio»της Νίνας Μαρίας Πασχαλίδου λέει τα πράγματα με το όνομά τους. «Femicidio» ο τίτλος της, όπως είναι η ιταλική ορολογία, είναι όταν μια γυναίκα δολοφονείται από τον σύζυγό της.

Η νοοτροπία του μάτσο

Το φαινόμενο δεν έχει σύνορα και εκτείνεται από τη Βόρεια Ιταλία έως το Νότο, όπου η παρουσία της μαφίας ενισχύει αυτές τις συμπεριφορές απέναντι στις γυναίκες, με τους άγραφους νόμους της βεντέτας, που πλήττει ειδικά τις γυναίκες της οικογένειας.

Από τις βόρειες πόλεις της Βιτσέντζα και της Βερόνα, μέχρι τις νότιες ακτές της Cava De Tireni και το νησί της Σικελίας, το «Femicidio» καταδύεται στην μισογυνική κουλτούρα της Ιταλίας και προσπαθεί να κατανοήσει την νοοτροπία του μάτσο που οδηγεί τους συζύγους, τους πρώην συντρόφους, τα αγόρια να δολοφονήσουν.

Η κουβέντα μας με την Νίνα Μαρία Πασχαλίδου ξεκινά με την ιδέα της να καταπιαστεί με ένα τόσο ζόρικο θέμα και προχωράει στις ομοιότητες των κοινωνιών Ελλάδας και Ιταλίας, των παγιωμένων πεποιθήσεων της αντρικής κυριαρχίας και στον αριθμό των θυμάτων γυναικοκτονιών που δυστυχώς αυξάνεται και στις δύο χώρες.

«Οι κοινωνιολόγοι λένε ότι υπάρχει αυτή η αύξηση κυρίως λόγω του ότι η οικονομική κρίση έφερε σε αυτές τις χώρες, τόσο στην Ιταλία όσο και στην Ελλάδα, μια αλλαγή στο παρασκήνιο, όπου ο άντρας έχασε τη δουλειά του, σταμάτησε να είναι αυτός που στηρίζει την οικογένεια, αμφισβητήθηκε με αυτόν τον τρόπο η ύπαρξή του και η γυναίκα αναγκάστηκε να βγει στην αγορά εργασίας –έσπασε το το μοτίβο που γνωρίζαμε. Οπότε όταν η γυναίκα άρχισε να καταλαβαίνει ότι έχει χρήματα, ότι μπορεί να ζήσει μόνη της, αποφάσισε να αφήσει μία πολύ βίαιη σχέση, να φύγει, να πάρει διαζύγιο, να αφήσει τον άντρα της. Και οι περισσότερες γυναικοκτονίες γίνονται αυτή την κρίσιμη στιγμή της φυγής» εξηγεί η Νίνα Μαρία Πασχαλίδου και συνεχίζει:

«Αυτό το σύστημα των πατριαρχικών κοινωνιών που συναντάμε στην Ιταλία αλλά και Ελλάδα, δεν αφορά μόνο τους άντρες αλλά και τις γυναίκες, γιατί αυτό το είδος της οικογένειας το στηρίζουν και οι ίδιες οι γυναίκες, οι οποίες είναι παλαιοτέρων ηθών, έχουν υποστεί οι ίδιες μεγάλη καταπίεση και βία, οπότε κι αυτές στηρίζουν ένα τέτοιο πλαίσιο, κι αυτές λένε στην κόρη τους, για παράδειγμα, μη φύγεις, μην αφήσεις τον άντρα σου, κάνουν τα στραβά μάτια όταν συμβαίνει κάτι πολύ δυσάρεστο και βίαιο, γιατί όπως ξέρουμε δεν ξύπνησε κάποιος ένα πρωί και σκότωσε τη γυναίκα ή τη φίλη του, είναι αποτέλεσμα ετών βίαιης συμπεριφοράς».

Δείτε το βίντεο

Η «τυχερή» Λάουρα Ρόβερι

Η ιστορία έχει ως εξής: Κεντρικό πρόσωπο της ταινίας είναι μια 28χρονη δασκάλα yoga από τη Βερόνα, η οποία μαχαιρώθηκε 16 φορές από τον πρώην φίλο της, στην είσοδο της ντισκοτέκ «Victory».

Σήμερα, ο δικός της αγώνας να συνεχίσει να ζει έχει μετατρέψει τον πόνο της σε σωτηρία. Την ακολουθούμε καθώς έρχεται αντιμέτωπη με το παρελθόν της και κινείται δυναμικά στο μέλλον με σοφία και ταπεινότητα. Μέσα από τις αλληλεπιδράσεις της με τον νέο της σύντροφο, ο οποίος έχει σταθεί δίπλα της κατά τη διάρκεια αυτής της εμπειρίας που άλλαξε τη ζωή της, τον δικηγόρο της και τον Στανισλάο τον πορτιέρη της ντισκοτέκ, που την έσωσε, η ταινία ρίχνει μια διεισδυτική ματιά στα προβλήματα της ιταλικής κοινωνίας.

«Και ενώ το Κράτος μιλάει για τη βίαια κατά των γυναικών, τα μίντια μιλούν για αυτό, οι γυναίκες μιλούν για αυτό, πιστεύω ότι θέλει ακόμα πολλή δουλειά» λέει η Νίνα Μαρία Πασχαλίδου και συνεχίζει: «Οι γυναίκες, ναι, μιλάμε για αυτό, φωνάζουμε για αυτό, το θέμα είναι που είναι οι άντρες. Σε μία προβολή της ταινίας μου, σηκώθηκε ένας άντρας και είπε “εντάξει, η συζήτηση είναι μεταξύ σας”. Ενώ ο θύτης είναι ο άντρας. Ο δράστης είναι ο άντρας. Αν αυτός δεν ενημερώνεται, αν δεν αλλάξει ο τρόπος που αντιμετωπίζει ο άντρας τα φύλα, το οποίο θέλει πολλή δουλειά, δεν πρόκειται να αλλάξει τίποτα».

«Το άλλο που ήταν πολύ ωραίο και πρέπει να το πω» θυμάται η Νίνα Μαρία Πασχαλίδου έχοντας ήδη μιλήσει για τις δυσκολίες που συνάντησε καθ’ όλη τη διάρκεια των γυρισμάτων, «ήταν εδώ, στην Ελλάδα, που κάναμε πολλές προβολές της ταινίας στην επαρχία. Δε θα ξεχάσω στον Βόλο, ήταν μία παρέα 80χρονων γυναικών, οι οποίες ήρθαν φοβερά ντυμένες, μιλάμε για κοκέτες, με τα κολιέ τους, τα χρώματά τους, ήρθαν, λοιπόν, με πολλή όρεξη και μου λένε “εμείς τη γνωρίζουμε την ιστορία αυτή χρόνια τώρα. Το ξέρετε ότι πριν σαράντα χρόνια, είχαμε φτιάξει έναν χώρο για να προστατεύσουμε τις γυναίκες που κακοποιούνταν στα σπίτια τους έχοντας δημιουργήσει ένα ασφαλές περιβάλλον για αυτές; Ήταν πάρα πολύ ωραίο αυτή η συζήτηση μεταξύ των γενιών, ότι ακόμα και τότε υπήρχε ένα πλαίσιο βοήθειας».

Δείτε το βίντεο

«Το φαινόμενο είναι πολύ δημοκρατικό»

Η έρευνα «Ο ακήρυχτος πόλεμος στις γυναίκες στην Ευρώπη» που πραγματοποιήθηκε από το Μεσογειακό Ινστιτούτο Ερευνητικής Δημοσιογραφίας (MIIR) στην Αθήνα σε συνεργασία με 18 ειδησεογραφικά πρακτορεία του European Data Journalism Network φέρνει την Ελλάδα στην πρώτη θέση στις γυναικοτονίες, ανάμεσα σε 20 ευρωπαϊκές χώρες, με άνοδο 187,5% μόλις σε ένα χρόνο, από το 2020 μέχρι το 2021.

Το ερώτημα που τίθεται είναι εάν υπάρχει ταξικός διαχωρισμός στο θέμα. Η Νίνα Μαρία Πασχαλίδου είναι σαφής: «Το φαινόμενο είναι πολύ δημοκρατικό» λέει, ενώ μιλάει για το σύνδρομο του Οθέλλου από την πλευρά των ανδρών, οι οποίοι θέλοντας να αποπροσανατολίσουν την κατάσταση ρίχνουν το βάρος στην παθολογική ζήλια και στο «θόλωμα της στιγμής».

Δείτε το βίντεο

Λίγα λόγια για το έργο της Νίνας Μαρίας Πασχαλίδου

Η Νίνα Μαρία Πασχαλίδου είναι σκηνοθέτης, δημοσιογράφος και παραγωγός. Το 2010 κατέγραψε την ελληνική κρίση μέσα από το multimedia project «The Prism GR2011». Το 2013 ολοκλήρωσε το ντοκιμαντέρ «Kismet», το οποίο απέσπασε 12 διεθνή βραβεία, με θέμα τις τουρκικές σαπουνόπερες και την επιρροή τους στη Μέση Ανατολή, τον Αραβικό κόσμο και τα Βαλκάνια.

Το 2017 ολοκλήρωσε το ντοκιμαντέρ «The Snake Charmer», σε συμπαραγωγή Al Jazeera και ΕΡΤ και τη συμμετοχή ευρωπαϊκών καναλιών όπως το DR, YLE και SVT – με θέμα τον σταρ του Bollywood, Amir Khan και την ακτιβιστική του δράση στην Ινδία υπέρ των δικαιωμάτων των γυναικών. Η ταινία βραβεύτηκε με το Youth Jury Award από το Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης (2017), ήταν υποψήφια στα Prix Europa Awards στην κατηγορία TV Documentary ενώ τον Απρίλιο του 2019 βραβεύτηκε με το International Broadcast Award Βiography στα New York Festivals.

H νέα της ταινία Femicidio με θέμα τις γυναικοκτονίες στην Ιταλία, έκανε την πρεμιέρα της τον Νοέμβριο του 2022, ενώ μέσα στο ίδιο έτος συν-σκηνοθέτησε τη σειρά Europe Revealed.