Ζιλ Ντασέν: H Μελίνα είναι μια θεά που μέσα της βρίσκει ησυχία ο Διάβολος

Ο Αμερικανός σκηνοθέτης, ηθοποιός και σεναριογράφος του θεάτρου και του κινηματογράφου γεννήθηκε στις 18 Δεκεμβρίου του 1911 στο Κονέκτικατ των ΗΠΑ. Το 8ο παιδί ενός ρωσοεβραίου κουρέα, που ξεκίνησε την κινηματογραφική του πορεία ως μαθητευόμενος στο πλευρό του Άλφρεντ Χίτσκοκ.

Οραματιστής καλλιτέχνης αναζητούσε το διαφορετικό σε κάθε ταινία, σε κάθε δημιούργημα του.

Μετά τον Χίτσκοκ ακολούθησε η συνεργασία με τον Μαρκ Χέλνγκερ, με τον οποίο έκανε δύο ταινίες. Η συνεργασία τους διακόπηκε, όταν αναγκάστηκε να αυτοεξοριστεί τη σκοτεινή εποχή του Μακαρθισμού, λόγω των διώξεων και των παρεμβάσεων που δεχόταν στη δουλειά του. Όταν κλήθηκε να απολογηθεί στο Κογκρέσο, κατηγορούμενος για αντιαμερικανική δράση, γύριζε την ταινία «Night and the City».

Η διεθνής καριέρα, το Φεστιβάλ το Καννών και η Ελλάδα

Εγκαταλείποντας τις ΗΠΑ, εγκαταστάθηκε στη Γαλλία. Εκεί γύρισε την ταινία «Ριφιφί», ένα από τα σημαντικότερα κινηματογραφικά φιλμ νουάρ της παγκόσμιας κινηματογραφίας, με το οποίο κέρδισε το Βραβείο Σκηνοθεσίας στο Φεστιβάλ των Κανών το 1955.

Η Μελίνα που μπήκε ως καταπέλτης στη ζωή του

Η αγάπη του και ο έρωτας με τη Μελίνα Μερκούρη του άλλαξε όλη τη ζωή. Του έδωσε μια νέα πνοή, μια νέα ματιά στην καλλιτεχνική διαδρομή του.

Όλα ξεκίνησαν το 1955 στις Κάννες, στη διάρκεια του Φεστιβάλ Κινηματογράφου, όπου ήταν εκεί ο Ζυλ Ντασέν με την ταινία του «Ριφιφί». Και η Μελίνα ήταν εκεί με τη Στέλλα του Μιχάλη Κακογιάννη.

Όπως διηγείται η Μελίνα στην αυτοβιογραφία της:«Γεννήθηκα Ελληνίδα…»

«Όταν η ταινία τελείωσε, ακούστηκαν θερμά χειροκροτήματα. Κόσμος ερχόταν να μας συγχαρεί. Αλλά ένας άνθρωπος ήρθε πηδώντας πάνω απ`τα καθίσματα, σαν κατσίκι του βουνού. Ο Μιχάλης είπε:»Να σας συστήσω». Τα μάτια του ήταν πολύ γαλανά. «Η Μελίνα Μερκούρη, ο Γιώργος Φούντας, ο Ζυλ Ντασέν.» Θυμόμουν ότι είχα διαβάσει για τον Ζυλ Ντασέν το 1948. Σε μια κριτική μιας ταινίας που είχε σκηνοθετήσει, με τίτλο Γυμνή Πόλη αναφερόταν ως «ο πατέρας του νεορεαλισμού στον αμερικανικό κινηματογράφο.»

Σύντροφοι στη ζωή, στην τέχνη, στη φιλοσοφία, στους αγώνες

Στο πρώτο τους ραντεβού δεν σταμάτησαν να μιλούν. Να θαυμάζει ο ένας τον άλλον. Με τη Μελίνα παντρεύτηκε το 1966 και υιοθέτησε τόσο την υπηκοότητα του Έλληνα, όσο και το όραμα της συντρόφου του για την επιστροφή των μαρμάρων του Παρθενώνα. Μαζί ανέπτυξαν έντονη αντιδικτατορική δράση την περίοδο της χούντας των συνταγματαρχών και με την αποκατάσταση της Δημοκρατίας το 1974 εγκαταστάθηκαν μόνιμα στην Ελλάδα.

Μαζί γύρισαν εννέα ταινίες, μεταξύ των οποίων το «Τοπκαπί», η «Φαίδρα» και το «Ποτέ την Κυριακή», που τιμήθηκε με το βραβείο καλύτερης ταινίας στο Φεστιβάλ Κανών το 1960. Η ίδια ταινία ήταν υποψήφια για Όσκαρ σκηνοθεσίας και σεναρίου, όμως τελικά απέσπασε το Όσκαρ καλύτερης μουσικής και τραγουδιού για «Τα Παιδιά του Πειραιά» του Μάνου Χατζιδάκι

Μετά το θάνατο της διάσημης ηθοποιού και πολιτικού, ο Ντασέν δημιούργησε στη μνήμη της το Ίδρυμα «Μελίνα Μερκούρη», με στόχο την προώθηση της δημιουργίας του νέου Μουσείου της Ακρόπολης και την προβολή του ελληνικού πολιτισμού. Κατέχοντας τη θέση του προέδρου, παραχώρησε στο ίδρυμα τα έσοδα από τις ταινίες του, προκειμένου να ενισχυθεί ο αγώνας για την επιστροφή των μαρμάρων του Παρθενώνα από το Βρετανικό Μουσείο.

Φιλμογραφία

• Στα 16 γνώρισα τον έρωτα (1980)
• Κραυγή γυναικών (1978)
• Η Δοκιμή (1974)
• Υπόσχεση την Αυγή (1970)
• Εκτέλεση εν ψυχρώ (1968)
• Hamilchama al hashalom- Survivor (1968)
• 0:30 Καλοκαίρι Βράδυ (1966)
• Τοπκαπί (1964)
• Φαίδρα (1962)
• Ποτέ την Κυριακή (1960)
• Ο Νόμος (1959)
• Ο Χριστός Ξανασταυρώνεται (1957)
• Ριφιφί (1955)
• Η Νύχτα και η Πόλη (1950)
• Thieves’ Highway (1949)
• Γυμνή Πόλη (1948)
• Brute Force (1947)
• A Letter for Evie (1946)
• Two Smart People (1946)
• The Canterville Ghost (1944)
• Young Ideas (1943)
• Reunion in France (1942)
• The Affairs of Martha (1942)
• Nazi Agent (1942)
• The Tell-Tale Heart (1941)