Η Ταϊβάν στη δίνη της… «διπλωματίας των ταξιδιών»

«Η Ταϊβάν δεν μπορεί να απομονωθεί»

Παρά τις κινεζικές απειλές, η πρόεδρος της Ταϊβάν ήταν ήδη την Πέμπτη στον πρώτο ενδιάμεσο σταθμό της, τη Νέα Υόρκη.

Στο αεροδρόμιο JFK την υποδέχθηκε η Λόρα Ρόζενμπεργκερ, άρτι διορισθείσα επικεφαλής του Αμερικανικού Ινστιτούτου στην Ταϊβάν (AIT): οργανισμού που ανήκει στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση, προΐσταται των ανεπίσημων σχέσεων με την Ταϊβάν -μιας και επισήμως η Ουάσιγκτον εφαρμόζει την πολιτική της «μίας Κίνας»- και επί της ουσίας λειτουργεί ως η de facto αμερικανική πρεσβεία στην Ταϊπέι.

Μπροστά από το ξενοδοχείο της Νέας Υόρκης όπου κατέλυσε η Τσάι, έχει συγκεντρωθεί πλήθος διαδηλωτών υπέρ και κατά της ανεξαρτησίας του αυτοδιοικούμενου νησιού: στρατηγικού εταίρου των ΗΠΑ στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού και σημαντικού αποδέκτη αμερικανικής στρατιωτικής βοήθειας απέναντι στην Κίνα.

«Ποτέ δεν ήταν πιο δυνατοί οι διμερείς δεσμοί» με την Ουάσιγκτον, διακήρυξε λίγο αργότερα σε εκδήλωση στη Νέα Υόρκη, παρουσία εκατοντάδων Ταϊβανέζων που ζουν στις ΗΠΑ.

«Γνωρίζουμε ότι είμαστε πιο δυνατοί όταν είμαστε ενωμένοι με αλληλεγγύη με άλλες δημοκρατίες. Η Ταϊβάν δεν μπορεί να απομονωθεί και δεν θεωρούμε τη φιλία ως δεδομένη», τόνισε η Τσάι, υπό τον ήχο ορχήστρας που έπαιξε μελωδίες όπως το «New York, New York» του Φρανκ Σινάτρα.

Το ακριβές πρόγραμμά της Τσάι στις ΗΠΑ παραμένει ασαφές. Αυτό που είναι γνωστό είναι ότι αναμένεται στη Γουατεμάλα το Σάββατο και στο Μπελίζ τη Δευτέρα, προτού αρχίσει το ταξίδι της επιστροφής στην Ταϊπέι, και πάλι με ενδιάμεση στάση στις ΗΠΑ. Εν προκειμένω στο Λος Άντζελες.

Το μέγα ερώτημα είναι εάν θα πραγματοποιηθεί τελικά η αναμενόμενη εκεί συνάντησή της με τον Ρεπουμπλικανό πρόεδρο της Βουλής των Αντιπροσώπων -τρίτο στην πολιτική ιεραρχία των ΗΠΑ- Κέβιν Μακάρθι.

Ο ίδιος έχει δηλώσει έτοιμος όχι μόνο γι’ αυτό, αλλά ακόμη και να ακολουθήσει τα βήματα της Δημοκρατικής προκατόχου του, Νάνσι Πελόζι, που τον περασμένο Αύγουστο επισκέφθηκε την Ταϊβάν, οδηγώντας στο «κόκκινο» τις περιφερειακές και γεωπολιτικές εντάσεις.

Νέο «λάδι στη φωτιά»;

«Είμαστε σθεναρά αντίθετοι σε οποιαδήποτε επίσκεψη ανώτατου εκπροσώπου των αρχών της Ταϊβάν στις Ηνωμένες Πολιτείες, ανεξάρτητα από το όνομα ή το πρόσχημα», σχολίασε το υπουργείο Εξωτερικών του Πεκίνου, λίγο προτού το αεροσκάφος της Τσάι προσγειωθεί στη Νέα Υόρκη.

«Το ταξίδι είναι για να δείξουμε την αποφασιστικότητά μας να εμβαθύνουμε τις ανταλλαγές και τη συνεργασία με τους διπλωματικούς συμμάχους», είχε τονίσει η ίδια κατά την αναχώρησή της.

Όμως η συγκυρία δεν είναι τυχαία.

Οι εντάσεις μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας βρίσκονται στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων δεκαετιών.

Η αμερικανική ηγεμονία αμφισβητείται πλέον ανοιχτά από τον άξονα Πεκίνου-Μόσχας, όπως κατέδειξε και η προ ημερών επίσκεψη του Κινέζου προέδρου Σι στη Ρωσία, η πρώτη από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία.

Ο ίδιος ο Σι -πανίσχυρος στο εσωτερικό της χώρας του, ως πρόεδρος για τρίτη ιστορική θητεία- κατηγορεί ανοιχτά την Ουάσιγκτον για τακτική «περικύκλωσης» και «καταστολής» της Κίνας και σαμποτάζ της οικονομικής ανόδου της -μεταξύ άλλων και με αποκοπή από την υψηλή τεχνολογία.

Τώρα αξιωματούχοι της Ταϊβάν και ορισμένοι αναλυτές ευελπιστούν ότι το Πεκίνο δεν θα αντιδράσει τόσο επιθετικά σε μια συνάντηση της Τσάι με τον Μακάρθι στο Λος Άντζελες, όσο κατά την περσινή επίσκεψη της Νάνσι Πελόζι στο νησί.

«Η συνάντηση θα πραγματοποιηθεί στις ΗΠΑ, επομένως η πολιτική πολυπλοκότητα δεν είναι τόσο μεγάλη», υποστήριξε ο διευθυντής του Γραφείου Εθνικής Ασφάλειας της Ταϊβάν.

Στην Ουάσιγκτον, ο εκπρόσωπος του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας του Λευκού Οίκου, Τζον Κίρμπι, προειδοποίησε το Πεκίνο να μην «εντείνει τις δραστηριότητες στο Στενό της Ταϊβάν».

Όμως η επιτετραμμένη στην κινεζική πρεσβεία στην Ουάσιγκτον προειδοποίησε ανοιχτά για «σοβαρή αντιπαράθεση», εφόσον γίνει η συνάντηση Μακάρθι-Τσάι.

H Κίνα δεν αποδέχεται τους ισχυρισμούς των ΗΠΑ ότι το ταξίδι είναι απλώς μια «διέλευση», τόνισε η Σου Σουγιουέν. «Όπως λέμε», συμπλήρωσε, «όσοι παίζουν με τη φωτιά, θα καταστραφούν από αυτή».

Αποκλίνουσες «τροχιές»

Οι επόμενες ημέρες θα κρίνουν αν η ένταση μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας θα κλιμακωθεί περαιτέρω.

Στο μεσοδιάστημα, το Πεκίνο δείχνει να απολαμβάνει τη δική του επικοινωνιακή νίκη.

Παράλληλα με το ταξίδι της Τσάι, ο προκάτοχός της, Μα Γινγκ-Τζιόου, πραγματοποιεί μια ιστορική 12ήμερη επίσκεψη στην Κίνα.

Είναι η πρώτη στα χρονικά νυν ή πρώην προέδρου της Ταϊβάν από τότε που η -ηττημένη από τον Μάο- κυβέρνηση της Δημοκρατίας της Κίνας υπό το εθνικιστικό Κουομιντάν (KMT) κατέφυγε στο νησί το 1949.

Αν και ιδιωτικού χαρακτήρα, η επίσκεψη του Μα -προέδρου της Ταϊβάν από το 2008 έως το 2016- γίνεται συνοδεία 30 ατόμων, είναι εξαιρετικά συμβολική και ήδη έμπλεη μηνυμάτων.

«Οι άνθρωποι και στις δύο πλευρές του Στενού της Ταϊβάν είναι Κινέζοι», διακήρυξε ο 72χρονος πολιτικός, επισκεπτόμενος το μαυσωλείο του Σουν Γιατ-σεν: πρωτεργάτη στην ανατροπή της Δυναστείας Τσινγκ και πρώτου προσωρινού προέδρου της Δημοκρατίας της Κίνας (1912-49).

Το κόμμα άλλωστε του Μα -νυν αξιωματική αντιπολίτευση στην Ταϊβάν- δεν είναι άλλο από το KMT.

Είναι παραδοσιακά πιο φιλικό προς το Πεκίνο απ’ ότι το κυβερνών DPP της νυν προέδρου Τσάι. Το 2015 μάλιστα ο Μα είχε συναντηθεί με τον Σι Τζινπίνγκ στο ουδέτερο έδαφος της Σιγκαπούρης, σε μια άλλη ιστορική πρώτη μεταξύ ηγετών των κομμάτων που είχαν βρεθεί απέναντι στον εμφύλιο του 1949.

Εκείνη η συνάντηση και γενικότερα η στάση του KMT οδήγησαν τελικά στην ήττα του στις εκλογές του 2016, που ανέδειξαν την Τσάι και το DPP στην εξουσία.

Έκτοτε το KMT υιοθέτησε πιο επικριτική στάση απέναντι στο Πεκίνο, κυρίως εξαιτίας της πολιτικής του στο Χονγκ Κονγκ.

Τώρα, ενόψει των προεδρικών εκλογών του 2024 -όπου η Τσάι δεν μπορεί συνταγματικά να διεκδικήσει την επανεκλογή της- το KMT επιχειρεί προφανώς να προβληθεί ως το κόμμα που μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο κλιμάκωσης στο Στενό της Ταϊβάν.

Το εάν πείθει μένει να φανεί…