Κερδίζοντας τη νέα γενιά στα πανεπιστήμια

Η δεκαετής οικονομική κρίση άφησε ανεξίτηλα τα σημάδια της στις ζωές πολλών νέων ανθρώπων. Τις δύσκολες δεκαετίες του ’60 και του ’70 η μετανάστευση λειτούργησε ευεργετικά για τη χώρα αφού οι περισσότεροι νέοι που έφευγαν για σπουδές επέστρεφαν αργότερα στελεχώνοντας πανεπιστήμια, οργανισμούς και διοίκηση συμβάλλοντας έτσι στην ανάπτυξη και πρόοδο της χώρας. Η μετανάστευση όμως στα χρόνια της πρόσφατης κρίσης, η φυγή σωστότερα στο εξωτερικό των νέων ανθρώπων δεν είχε τα ίδια χαρακτηριστικά. Αυτή τη φορά οι υψηλών προσόντων νέοι αναζητούσαν μονιμότερη εγκατάσταση στην αλλοδαπή χωρίς μακροπρόθεσμους σχεδιασμούς επιστροφής. Και αν οι πολλαπλές έρευνες που διεξήχθησαν αναδείκνυαν την έλλειψη αξιοκρατίας στη χώρα ως την κυριότερη αιτία μετανάστευσης, πολύ γρήγορα οι πενιχροί μισθοί και οι ελάχιστες θέσεις εργασίας αποδεικνύονταν εξίσου απαγορευτικοί λόγοι για οποιονδήποτε σχεδιασμό είτε παραμονής στη χώρα είτε επιστροφής των νέων επιστημόνων.

Στα πανεπιστήμια ο αυστηρός περιορισμός στην προκήρυξη νέων θέσεων καθηγητών και η υποχρηματοδότηση της έρευνας αποδείχτηκαν παράγοντες στραγγαλισμού της ανάπτυξης του δημόσιου Πανεπιστημίου. Και αν οι θετικές επιστήμες και οι επιστήμες υγείας είχαν μία ευκολότερη πρόσβαση σε άλλες πηγές χρηματοδότησης, όπως προγράμματα από τη βιομηχανία και κλινικές μελέτες, οι ανθρωπιστικές επιστήμες υπέστησαν δραματικό περιορισμό και σε ανθρώπινο δυναμικό και σε χρηματοδότηση της έρευνάς τους.

Στην καρδιά της κρίσης ένας επιφανής αμερικανός δημοσιογράφος έγραψε στους «New York Times» ότι ο πραγματικός δείκτης οικονομικής ανάκαμψης της χώρας είναι η δημιουργία ρεύματος επιστροφής αυτών που έφυγαν. Αν θέλουμε να κερδίσουμε τη νέα γενιά ειδικά στα πανεπιστήμιά μας και να τα κάνουμε πραγματικούς μοχλούς ανάπτυξης της πατρίδας μας, η πολιτεία θα πρέπει να αντιμετωπίσει άμεσα τα κύρια προβλήματα:

1. Υποστελέχωση των πανεπιστημίων. Νέα αντικείμενα και νέες θέσεις σύμφωνα με την παγκόσμια πρόοδο της επιστήμης, ειδικά στις ανθρωπιστικές σπουδές.

2. Υποδομές και Χρηματοδότηση της Ερευνας. Δεν μπορεί να μην υπάρχει ένας προγραμματισμός ερευνητικών προγραμμάτων τουλάχιστον πενταετίας, γνωστός εκ των προτέρων στους νέους επιστήμονες έτσι ώστε να μπορούν να οργανώσουν την έρευνά τους και τα εργαστήριά τους.

3. Μισθολόγιο. Με τους πενιχρούς σημερινούς μισθούς των πανεπιστημιακών το σίγουρο είναι ότι η αιμορραγία της φυγής θα συνεχίσει.

Χιλιοειπωμένα αλλά δυστυχώς μέχρι στιγμής ανεκπλήρωτα. Η χώρα βρίσκεται σε σταυροδρόμι. Ή θα κερδίσει μία λαμπρή γενιά που θα στελεχώσει την Ελλάδα της προόδου και της πρωτοπορίας ή θα παρακολουθεί τη φυγή των νέων αναμασώντας ευχολόγια.

Ο κ. Γεράσιμος Σιάσος είναι πρόεδρος Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, καθηγητής Καρδιολογίας, Γ’ Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική, ΓΝΝΘΑ «Η ΣΩΤΗΡΙΑ».

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΒΗΜΑ