Αυτοφροντίδα: 1 δισ. ευρώ για την ευεξία μας

Παράθυρο στην ανάληψη δράσης από τον ίδιο τον πληθυσμό γα τη διατήρηση της υγείας του -πέρα από τις γνωστές συμβουλές για τήρηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής με άσκηση και σωστή διατροφή – ανοίγει για πρώτη φορά ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας εισάγοντας την αυτοφροντίδα στο πλαίσιο του στόχου «Υγεία για όλους» και της καθολικής κάλυψης υγείας.

Η αυτοφροντίδα, φέρνει πιο κοντά τους πολίτες στους επαγγελματίες υγείας και τη συμβουλευτική τους, είτε από τον οικογενειακό γιατρό, είτε από τον φαρμακοποιό, περισσότερο στο κομμάτι της πρόληψης ασθενειών παρά στο μέρος της αντιμετώπισής τους.

Βασικό συστατικό για την αυτοφροντίδα, αποτελούν και τα διάφορα σκευάσματα που υποστηρίζουν το ευ ζην, στοχεύοντας στη βελτίωση της ποιότητας ζωής είτε από ενοχλητικά συμπτώματα ήπιων παθήσεων, είτε από απαιτητικές περιόδους της ζωής όπως εξετάσεις στο σχολείο ή το πανεπιστήμιο, απανωτές υποχρεώσεις με προθεσμίες κλπ.

Πρόκειται για μια αγορά που στην Ελλάδα εκτιμάται στο 1 δισ. ευρώ και αφορά προϊόντα φαρμακείου, όχι μόνο φάρμακα όπως είναι τα ΜΗΣΥΦΑ που υπολογίζονται περίπου στα 300 εκατ. ευρώ, αλλά περιλαμβάνει  επίσης και συμπληρώματα, ιατροτεχνολογικά υλικά και άλλα είδη που στοχεύουν να μας κάνουν να αισθανόμαστε καλύτερα.

Σύμφωνα με στοιχεία της εταιρείας μελετών IQVIA, μόνο η αγορά της αυτοθεραπείας (μέρος της αυτοφροντίδας) κινήθηκε με ρυθμό ανόδου της τάξης του 11,5% σε αξίες και 9% σε τεμάχια τη χρονιά που πέρασε σε σχέση με το 2021, φτάνοντας σε χονδρικές τιμές τα 560,8 εκατ. ευρώ περίπου, από 503 εκατ. ευρώ το 2021. Τα ποσά αυτά, αντιστοιχούν σε 116,7 εκατ. κουτιά διαφόρων σκευασμάτων, έναντι 107 εκατ. κουτιών που πουλήθηκαν το 2021.

Για τη σημασία της αυτοφροντίδας και τα οφέλη του συστήματος υγείας από αυτήν, μίλησε στο in.gr o πρόεδρος της Ένωσης Φαρμάκων Ευρείας Χρήσης (ΕΦΕΧ) Δημήτρης Μωραΐτης.

Ο κ. Μωραΐτης επισημαίνοντας ότι «η αυτοφροντίδα αναφέρεται στη δυνατότητα ενός ατόμου να προσέχει την υγεία του, να προλαμβάνει τις ασθένειες, να διαχειρίζεται τις χρόνιες παθήσεις και να διατηρεί καλή ψυχολογική κατάσταση. Στο πλαίσιο του «Υγεία για όλους», ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) προωθεί την αυτοφροντίδα ως σημαντικό στοιχείο για τη βελτίωση της πρόσβασης στην υγειονομική περίθαλψη και την αύξηση της ποιότητας ζωής.

Μέχρι σήμερα, η εφαρμογή της έχει αποφέρει διάφορα οφέλη για τα συστήματα υγείας, όπως:

1. Μείωση του φόρτου εργασίας των υγειονομικών υπηρεσιών, μειώνοντας τα περιστατικά που καταφεύγουν στις δομές υγείας
2. Βελτίωση της πρόσβασης στο σύστημα υγείας, με τη μείωση των ήπιων περιστατικών που αποφεύγουν τις δομές περίθαλψης
3. Εξοικονόμηση κόστους στα συστήματα υγείας μέσω της πρόληψης και της έγκαιρης αντιμετώπισης προβλημάτων.
4. Προώθηση της υγείας και της πρόληψης,καθώς ενθαρρύνει τα άτομα να λαμβάνουν προληπτικά μέτρα, όπως η υιοθέτηση υγιεινών συνηθειών διατροφής, η άσκηση και η αποφυγή κακών συνηθειών, όπως το κάπνισμα.
5. Καλύτερη διαχείριση των χρόνιων παθήσεων, όπως διαβήτης ή υπέρταση, με παρακολούθηση της υγείας, τήρηση των ιατρικών οδηγιών όπως η λήψη φαρμάκων και η ρύθμιση του τρόπου ζωής τους. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε καλύτερη ποιότητα ζωής, μειωμένες επιπλοκές και λιγότερες επισκέψεις στο νοσοκομείο ή τον ιατρό.
6. Βελτίωση της ψυχολογικής κατάστασης, καθώς βοηθά τα άτομα να αναπτύξουν αυτοσυνείδηση και διαχειριστικές δεξιότητες, όπως η χαλάρωση, η αντιμετώπιση του στρες και η προσαρμογή σε αλλαγές.
7. Ενίσχυση της συμμετοχής και της υπευθυνότητας, ενθαρρύνοντας τα άτομα να αναλάβουν προσωπική ευθύνη για την υγεία τους και να αποκτήσουν γνώσεις που τους επιτρέπουν να κατανοούν και να επηρεάζουν την υγεία τους.

Εντούτοις, δεν αποτελεί αντικατάσταση της επαγγελματικής υγειονομικής περίθαλψης, αλλά μια συμπληρωματική προσέγγιση που μπορεί να βοηθήσει τα άτομα να διατηρούν την καλή υγεία και ευεξία τους».

Ασθενείς – ενημερωμένοι καταναλωτές

Παρά τα οφέλη της αυτοθεραπείας, οι Έλληνες δεν είναι πάντα τόσο ενημερωμένοι για τις δυνατότητες που τους δίνονται.

Όπως εξήγησε ο κ. Μωραΐτης, «η ενημέρωση των ασθενών – καταναλωτών για τις δυνατότητες πρόληψης, προαγωγής της υγείας ή θεραπείας που παρέχουν τα Μη Συνταγογραφούμενα Φάρμακα (ΜΗΣΥΦΑ) είναι μια πολύπλοκη και διαφορετική ανάλογα με τον καταναλωτή.

Από τη μία πλευρά, υπάρχουν καταναλωτές που ενημερώνονται ενεργά για τα ΜΗΣΥΦΑ και χρησιμοποιούν τα φάρμακα αυτά με συνείδηση και σύμφωνα με τις οδηγίες τους. Στην εποχή της πληροφορίας και των κοινωνικών δικτύων, πολλοί ασθενείς αναζητούν πληροφορίες στο διαδίκτυο και σε άλλες πηγές, όπως εκπομπές υγείας, βιβλία και περιοδικά, για να ενημερωθούν για τα ΜΗΣΥΦΑ.

Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν καταναλωτές που δεν είναι επαρκώς ενημερωμένοι για τις δυνατότητες που παρέχουν τα ΜΗΣΥΦΑ και μπορεί να χρησιμοποιούν τα φάρμακα αυτά λανθασμένα, με αρνητικές συνέπειες για την υγεία τους. Επίσης, η ενημέρωση για τα ΜΗΣΥΦΑ επηρεάζεται από διάφορους παράγοντες, όπως η επικοινωνία μεταξύ ασθενών και γιατρών, η παρουσίαση των πληροφοριών από τα μέσα ενημέρωσης, η διαθεσιμότητα και η προώθηση των ΜΗΣΥΦΑ από τα φαρμακεία και οι επιλογές που κάνουν οι ασθενείς στη χρήση των φαρμάκων.

Επιπλέον, οι ασθενείς μπορεί να μην είναι επαρκώς ενημερωμένοι για τις πιθανές αλληλεπιδράσεις με άλλα φάρμακα, τις ανεπιθύμητες ενέργειες ή τις αναγκαίες δοσολογίες, καθώς κάθε ασθενής έχει μοναδικά χαρακτηριστικά και πρέπει να λαμβάνει τα φάρμακα με βάση τις ατομικές του ανάγκες.

Για τους λόγους αυτούς, είναι σημαντικό να υπάρχει συνεχής εκπαίδευση των ασθενών και των καταναλωτών για τη χρήση των ΜΗΣΥΦΑ και τις πιθανές επιπτώσεις στην υγεία τους. Επιβάλλεται οι φαρμακοποιοί και οι γιατροί να παρέχουν σημαντικές πληροφορίες και συμβουλές στους ασθενείς σχετικά με τη χρήση των ΜΗΣΥΦΑ, καθώς επίσης και να παρέχουν προειδοποιήσεις για τις πιθανές επιπτώσεις της χρήσης των φαρμάκων.

Στο πλαίσιο αυτό, η ΕΦΕΧ έχει υλοποιήσει 3 ενημερωτικές καμπάνιες υπεύθυνης αυτοφροντίδας προς του πολίτες. Η πρώτη σε συνεργασία με τον Πανελλήνιο Φαρμακευτικό Σύλλογο, οι επόμενες δύο με την αρωγή και υποστήριξη του υπουργείου Υγείας. Οι καμπάνιες αυτές είναι αποκλειστικά χρηματοδοτούμενες από τα μέλη της ΕΦΕΧ, ελληνικές και πολυεθνικές εταιρείες και βιομηχανίες, που παράγουν και προωθούν τα προϊόντα αυτοφροντίδας».

Οι πιο διαδεδομένες κατηγορίες

Σύμφωνα με τον πρόεδρο της ΕΦΕΧ, οι βασικές κατηγορίες των Μη Συνταγογραφούμενων Φαρμάκων (ΜΗΣΥΦΑ) και προϊόντων αυτοφροντίδας στην ελληνική και παγκόσμια αγορά για το 2022 περιλαμβάνουν:

1. Παυσίπονα και αναλγητικά: Τα παυσίπονα και αναλγητικά είναι φάρμακα που χρησιμοποιούνται για την ανακούφιση του πόνου.
2. Φάρμακα για τη βήχα και το κρυολόγημα: Τα φάρμακα αυτά χρησιμοποιούνται για την ανακούφιση των συμπτωμάτων του κρυολογήματος.
3. Προϊόντα αυτοφροντίδας και περιποίησης: Τα προϊόντα αυτοφροντίδας και περιποίησης είναι προϊόντα που χρησιμοποιούνται για την περιποίηση του σώματος, όπως προϊόντα για την υγιεινή του στόματος, τον καθαρισμό του δέρματος κλπ.
4. Προϊόντα διατροφής και συμπληρώματα: Τα προϊόντα διατροφής και συμπληρώματα είναι προϊόντα που χρησιμοποιούνται για τη βελτίωση της διατροφής και τη στήριξη της υγείας.
5. Προϊόντα για την υγεία του στομάχου: Τα προϊόντα αυτά χρησιμοποιούνται για την ανακούφιση των πεπτικών διαταραχών.
6. Προϊόντα για την υγεία των ματιών και των αυτιών: Τα προϊόντα αυτά χρησιμοποιούνται για τη βελτίωση της όρασης και της ακοής.

Καταλήγοντας, ο κ. Μωραΐτης τόνισε πως η ελληνική αγορά αυτοφροντίδας ξεπερνά το 1 δις. ευρώ στηρίζοντας την Έλληνα πολίτη στην υγεία, τη πρόληψη και την ευεξία του, το Εθνικό Σύστημα Υγείας «ανακουφίζοντας το» από περιττά έξοδα και παραγωγικό φόρτο και τελικά την Ελληνική Οικονομία, με βιομηχανική παραγωγή φαρμάκων και προϊόντων, με δεκάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας σε όλο το κανάλι διανομής και προώθησης (διαφημιστική δαπάνη, φαρμακοποιοί, ιατροί, χονδρεμπόριο, φαρμακεία, φαρμακευτικές βιομηχανίες κλπ.).