«Είναι δύσκολο να υπάρξει οποιαδήποτε συμφωνία με την Ελλάδα»

Είναι κρίσιμο να υπάρχει διάλογος μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, να συζητούνται οι διαφορές, να μη δημιουργούνται εντάσεις, αλλά είναι δύσκολο να υπάρξουν συμφωνίες επίλυσης των διαφορών δηλώνει στα «ΝΕΑ» ο Σελίμ Γενέλ, πρόεδρος σήμερα του Global Relations Forum (GRF) και επί έξι χρόνια μόνιμος εκπρόσωπος της Τουρκίας στην ΕΕ.

Ο τούρκος διπλωμάτης θα συμμετέχει στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών (26-29 Απριλίου).

Πώς ερμηνεύετε τη στροφή του Ερντογάν στα ελληνοτουρκικά;

Μετά τους σεισμούς και τη βοήθεια της Ελλάδας διαπιστώθηκε ότι η Τουρκία δεν είναι μόνη, περιβάλλεται από φίλους. Αυτό άλλαξε την ατμόσφαιρα. Μετά το δυστύχημα στα Τέμπη, όταν η Τουρκία έστειλε συλλυπητήρια, οι εξελίξεις θύμισαν το 1999 όταν μετά τους σεισμούς ξεκινήσαμε να γεφυρώσουμε τις διαφορές. Ελπίζω ότι αυτή τη φορά η προσπάθεια θα διαρκέσει περισσότερο. Βέβαια ενόψει των εκλογών είναι σημαντικό όποιος εκλεγεί σε Ελλάδα και Τουρκία να διατηρήσει την τάση αυτή.

Μήπως δούμε, όμως, και πάλι σκληρή ρητορική με στόχο την άγραν ψήφων;

Στην Τουρκία η εξωτερική πολιτική δεν έχει παίξει σημαντικό ρόλο σε εκλογές. Η αντιπολίτευση ασκούσε κριτική στον Ερντογάν ότι η ρητορική της εξωτερικής του πολιτικής ήταν πολύ σκληρή. Χαμήλωσε τους τόνους λόγω της οικονομικής συρρίκνωσης και προσπάθησε να βελτιώσει τις σχέσεις όχι μόνο με την Ελλάδα, αλλά και με το Ισραήλ, την Αίγυπτο, τη Σαουδική Αραβία, τα ΗΑΕ και την ΕΕ για να ενισχυθεί η οικονομία. Η Ελλάδα έχει καλές σχέσεις με την Αίγυπτο κάτι που έπεισε την Τουρκία με δεδομένα τα οικονομικά προβλήματα να κατανοήσει ότι πρέπει να επαν-ευθυγραμμιστεί με τις κλασικές της πολιτικές.

Αν εκλεγεί ο Κιλιτσντάρογλου θα ακολουθήσει γραμμή «συνεργασίας» με την Ελλάδα;

Αν η αντιπολίτευση νικήσει θα συνεχίσει σε αυτή τη γραμμή σε πιο θεσμικό επίπεδο. Θα υπάρξει κανονικοποίηση της εξωτερικής πολιτικής. Σήμερα η εξωτερική πολιτική είναι περισσότερο προσωπική, είναι ο πρόεδρος που αποφασίζει τα τελευταία χρόνια, ενώ η ιδεολογία έχει υποχωρήσει.

Πόσο μπορεί να προχωρήσει μια ουσιαστική συζήτηση, όταν η Τουρκία θέτει ζητήματα, όπως την αποστρατιωτικοποίηση των νησιών;

Οι συζητήσεις γίνονται στο πλαίσιο των διερευνητικών και έχουμε κάνει πάνω από 60 γύρους. Οταν ήταν πρωθυπουργός ο Γιώργος Παπανδρέου φτάσαμε σχεδόν σε συμφωνία, αλλά έχασε την εξουσία και ξεκινήσαμε από την αρχή. Το σημαντικότερο είναι να υπάρχει διάλογος, είναι κρίσιμο να συζητάμε τα ζητήματα, να μη δημιουργούνται εντάσεις ούτε να υπάρχει σκληρή ρητορική από καμία πλευρά. Αλλά είναι δύσκολο να υπάρξουν συμφωνίες, οποιαδήποτε συμφωνία. Η Ελλάδα στηρίζεται στην ΕΕ και ασκούμε κριτική σε αυτό, αλλά νομίζω ότι αν υπάρχει διάλογος αρκεί προς το παρόν και μετά θα υπάρξει περαιτέρω πρόοδος. Η πρόσφατη απόφαση να στηρίζουμε την ελληνική υποψηφιότητα στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ ως μη μόνιμο μέλος και η Ελλάδα να υποστηρίξει την Τουρκία στη θέση του γενικού γραμματέα στον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό, είναι ένα πολύ υποσχόμενο ξεκίνημα.

Θα δούμε τις δύο χώρες να προσφεύγουν στη Χάγη;

Δεν συμφωνούμε σε ποια ζητήματα μπορεί να υπάρξει προσφυγή στο Δικαστήριο της Χάγης. Για την Ελλάδα το θέμα είναι η υφαλοκρηπίδα, για μας πολλά. Αυτό είναι το αγκάθι. Πρέπει να συμφωνήσουμε πρώτα σε ποια ζητήματα θα μπορούσαν να τεθούν ενώπιον του Δικαστηρίου. Εχουμε πει ότι είμαστε έτοιμοι να προσφύγουμε στο Δικαστήριο, αλλά δεν συμφωνούμε στα ζητήματα.

Μπορεί να υπάρξει πρόοδος στο Κυπριακό;

Δεν νομίζω ότι θα υπάρξει λύση στο Κυπριακό. Οσο οι Ελληνοκύπριοι δεν δέχονται τους Τουρκοκύπριους ως ισότιμους δεν θα υπάρξει λύση. Οσο δεν υπάρχει λύση δεν μπορούμε να προχωρήσουμε με τη διαδικασία ένταξης στην ΕΕ. Μπορεί να βρούμε τρόπους να προχωρήσουμε στην ανατολική Μεσόγειο και στο ζήτημα των ενεργειακών πόρων όσο η Ελλάδα παίζει εκεί ρόλο. Μπορεί πάντα να βρεθεί ρεαλιστική λύση χωρίς να περιμένουμε λύση του Κυπριακού.

Θα υπάρχει ουσιαστική αλλαγή και στις σχέσεις Τουρκίας – ΕΕ;

Αν υπάρξει αλλαγή κυβέρνησης θα επανέλθουν κράτος δικαίου, ανεξαρτησία της δικαιοσύνης, ελευθερία έκφρασης, θα γίνουν μεταρρυθμίσεις οπότε τουλάχιστον μία από τις κριτικές της ΕΕ προς την Τουρκία θα εκλείψει. Θα υπάρξει περίοδος χάριτος και επανεκκίνηση στις σχέσεις, αλλά δεν θα μπορέσουμε να προχωρήσουμε στη διαδικασία ένταξης λόγω του Κυπριακού. Αλλά και η ΕΕ δεν είναι έτοιμη για διεύρυνση. Αν ο Ερντογάν παραμείνει στην εξουσία τότε θα είναι συναλλακτική η σχέση ΕΕ – Τουρκίας και ο διάλογος θα αφορά στα θέματα που επιλέγει η ΕΕ, μεταναστευτικό, ενέργεια, κλιματική αλλαγή, μεταφορές. Αλλά στα ζητήματα που εμείς επιδιώκουμε διαδικασία ένταξης, απελευθέρωση βίζας, εκσυγχρονισμό της τελωνειακής ένωσης δεν θα υπάρξει πρόοδος.

Και οι σχέσεις με τις ΗΠΑ;

Αν αλλάξει η κυβέρνηση και απαλλαγούμε από τους S-400, που ήταν λάθος, θα γεφυρωθούν οι διαφορές με τις ΗΠΑ. Αλλά το βασικό πρόβλημα της Τουρκίας είναι η στήριξη από τις ΗΠΑ των Κούρδων στη βόρεια Συρία, του YPG. Οποιαδήποτε τουρκική κυβέρνηση θα ακολουθήσει την ίδια γραμμή. Αυτό θα είναι ένα αγκάθι με τις ΗΠΑ. Αλλά αν αλλάξει κυβέρνηση θα υπάρξει περίοδος χάριτος όπως και με τις δυτικές χώρες. Μπορεί να μην προχωρήσουν τα F-35 αλλά θα υπάρξει πρόοδος στα F-16.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΝΕΑ