Λουκάς Αποστολίδης: «Ο ανορθολογισμός, η συνωμοσιολογία, οι ψεκασμένες απόψεις έχουν αρκετούς υποστηρικτές»

Με τον Λουκά Θ. Αποστολίδη μπορείς να μιλήσεις πέραν της Πολιτικής αλλά και στην ουσία της. Ιδρυτικό στέλεχος του ΠΑΣΟΚ, εξέχον μέλος της αντιδικτατορικής γενιάς (η «Μαρτυρία από το Ματωμένο φοιτητικό Κίνημα 1967- 74» που κυκλοφορεί εκ νέου από τις εκδόσεις Ιωλκός του Κώστα Κορίδη είναι το πρώτο βιβλίο για τα γεγονότα), τέως υπουργός, πρώην αντιπρόεδρος της Βουλής, πολύπειρος εργατολόγος με γνώση του ασφαλιστικού- συνταξιοδοτικού, συγγραφέας 23 βιβλίων, συχνά αρθρογράφος στον Τύπο και πάντα παρεμβατικός.

Ο Αποστολίδης ανήκει στην γενιά που συγκρότησε και μετείχε στην στερέωση της Γ’ Ελληνικής Δημοκρατίας αλλά παραμένει κι ένας μάχιμος και ενεργός πολίτης με έγνοια για το συλλογικό και την Σοσιαλδημοκρατία. Περπατώντας μαζί του στο Κέντρο των Αθηνών όπου διατηρεί το γραφείο του, κάναμε μια μακρά συζήτηση, του θέσαμε ερωτήσεις για το σήμερα (απ’ τα Τέμπη μέχρι τον Μακρόν) και κάναμε μια κουβέντα πέραν της τρέχουσας αντιπαράθεσης αλλά και με ειδήσεις. Για παράδειγμα ο Αποστολίδης μας αποκάλυψε πως έστειλε τον περασμένο Δεκέμβρη στην Πρόεδρο της Δημοκρατίας κ. Σακελλαροπούλου επιστολή με την πρόταση του για να περιληφθεί η εξέγερση του Πολυτεχνείου (φέτος είναι τα 50 χρόνια της) σε όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες και στο μάθημα της νεότερης Πολιτικής Ιστορίας και εκείνη του απάντησε θετικά.

Έχω την αίσθηση πως παρότι έχετε εμπλακεί για χρόνια με την μάχιμη, ενεργό πολιτική, μπορεί κανείς να συζητήσει μαζί σας και πιο βαθύτερα θέματα. Για παράδειγμα, τι προξενεί το τραύμα των Τεμπών σε αυτό που λέμε δημόσιο λόγο;

Η τραγωδία των Τεμπών είναι μια μεγάλη συμφορά. Ο θάνατος και οι λαβωμένες ζωές των συνανθρώπων μας, άνοιξαν μια τεράστια πληγή η οποία θα αιμορραγεί για καιρό. Πρόκειται για δράμα, που προκάλεσε ένα ισχυρό σοκ στην ελληνική κοινωνία. Η ατμόσφαιρα είναι βαριά και φορτισμένη. Ο πόνος, η θλίψη και η οργή κυριαρχούν στην ανθρώπινη ψυχή. Το πλήγμα που έχει υποστεί η χώρα, είναι ανεπανόρθωτο.

Πάντως οι πολίτες εύλογα αντιδρούν…

Βεβαίως. Οι ενστάσεις που προβάλλουν ως προς την αποτελεσματικότητα της πολιτικής, είναι αυτονόητες. Θέτουν ερωτήματα για την επάρκεια όσων κατέχουν θέσεις ευθύνης. Ζητούν απαντήσεις. Θεωρούν ανίκανο το ελληνικό κράτος να διαχειριστεί στοιχειωδώς τα προβλήματα των πολιτών. Επιρρίπτουν ευθύνες στο σύνολο σχεδόν της πολιτικής τάξης, εγκαλώντας την, για ανεπάρκεια και πασιφανή αδυναμία να διαχειριστεί τις τύχες του τόπου και τις ανθρώπινες ανάγκες. Ο κλονισμός που έχει προκληθεί εξαιτίας των Τεμπών, επέτεινε περαιτέρω την κρίση εμπιστοσύνης στη σχέση του κοινωνικού σώματος με τους θεσμούς, τα κόμματα, τους εκπροσώπους τους. Και το σημαντικότερο διεύρυνε το ψυχικό χάσμα. Τα συναισθηματικά αποθέματα δοκιμάζονται σκληρά. Η παραδοχή ότι ο άνθρωπος είναι μέριμνα, δεν φαίνεται να συγκινεί τους έχοντες αξιώματα.

Η πολιτική ζωή βγαίνει αναμφίβολα βαριά τραυματισμένη. Οι απώλειες δεν προσμετρώνται μόνο στο κυβερνών κόμμα. Προξενούν γενικότερη αστάθεια. Ο δημόσιος πολιτικός λόγος δεν μπορεί να προσπερνά με ευκολία, ένα τόσο τραγικό γεγονός. Το τίμημα της αμεριμνησίας, της στασιμότητας και της αδράνειας έχει υψηλό κόστος. Η δυσανεξία του κομματικού συστήματος να προχωρήσει αταλάντευτα το δρόμο του εκσυγχρονισμού, έχει καταστεί ένα αδιαπέραστο τείχος για το οποίο η χώρα καταβάλλει ακόμη και «φόρο» αίματος.

Ανέδειξαν τα Τέμπη μια παρούσα κυβερνητική ολιγωρία- ανεπάρκεια ή αποκάλυψαν μια πιο διαχρονική παθογένεια; Είδαμε τον Πρωθυπουργό να μιλάει για ολιγωρία στην σύγκρουση του με το βαθύ κράτος…

Το δράμα των Τεμπών δεν προσφέρεται για ασκήσεις πολιτικών σκοπιμοτήτων. Ούτε αντιμετωπίζεται με απαίδευτες αντιλήψεις ή με βαρύγδουπες αναλύσεις. Το βαθύ κράτος που ξαφνικά ανακάλυψαν, η κυβέρνηση και ο Πρωθυπουργός, δεν είναι τίποτα άλλο παρά μία απεγνωσμένη προσπάθεια να συγκαλύψουν τις τεράστιες ευθύνες τους. Ουσιαστικά πρόκειται για μια αφελή σκιαμαχία. Το αποκαλούμενο βαθύ κράτος, είναι ένα πολιτικό και επικοινωνιακό τέχνασμα των κυβερνώντων, που αποσκοπεί στην απόσειση και μετακύληση των ευθυνών τους. Μετά από τέσσερα χρόνια διακυβέρνησης από το κόμμα της ΝΔ, είναι πρόκληση να καταφεύγουν σε διάφορα τερτίπια, επιχειρώντας να δικαιολογήσουν τα αδικαιολόγητα.

Η ανεπάρκεια, η ανικανότητα και η ολιγωρία τους, δεν διαγράφονται με ότι και αν σκαρφιστούν. Είναι υπόλογοι για τα προβλήματα που αντιμετωπίζει το σιδηροδρομικό δίκτυο της χώρας. Στη διάρκεια της τετράχρονης θητείας τους, δεν έκαναν το παραμικρό για την εξυγίανση και αναβάθμισή του, αφήνοντας το εκτεθειμένο στις αναχρονιστικές δομές και λειτουργίες του.

Το μόνο που έπραξαν, η μοναδική μέριμνά τους ήταν ο διορισμός γαλάζιων στελεχών στους δημόσιους οργανισμούς και επιχειρήσεις, που βρίσκονται κάτω από την ομπρέλα του Υπουργείου Μεταφορών και Υποδομών. Διοικήσεις άσχετες και ανήμπορες να ανταποκριθούν στα καθήκοντά τους. Κομμάτι του κομματικού και πελατειακού συστήματος που έστησαν, ήταν και η προώθηση του Σταθμάρχη της Λάρισας, μολονότι δεν κάλυπτε τις προϋποθέσεις που απαιτούσε η συγκεκριμένη θέση. Ως εκ τούτου ο κυβερνητικός λόγος για βαθύ κράτος, μόνο σαν ανέκδοτο μπορεί να εκληφθεί. Άλλωστε το αντιπαραγωγικό, στρεβλό και ανήμπορο κράτος το έχει υπηρετήσει με συνέπεια, χρόνια τώρα η δεξιά παράταξη την οποία εκπροσωπεί το κόμμα της Ν.Δ.

Θεωρείτε πως ενισχύονται οι αντιπολιτικές ροπές του εκλογικού σώματος με όλο αυτό ή θα επιστρέψουμε γρήγορα στα κοινοβουλευτικά και θεσμικά όρια;

Αναμφίβολα, η υποβόσκουσα αμφισβήτηση του πολιτικού συστήματος από μερίδα πολιτών, εντείνεται. Οι λεγόμενες συστημικές δυνάμεις, θεωρούνται υπεύθυνες για τα διαχρονικά προβλήματα της χώρας. Η χρεοκοπία του 2008- 2009 και η επακόλουθη οξεία οικονομική κρίση, ενίσχυσαν την αντισυστημική αντίδραση. Το ρεύμα της αντιπολιτικής είναι υπαρκτό. Διαπερνά διάφορες κοινωνικές, επαγγελματικές και ηλικιακές κατηγορίες. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να το υποτιμάμε. Η δυσπιστία, η άρνηση, η απόρριψη δημιουργούν πρόσφορο έδαφος για τη συντήρηση και την ανάπτυξη του λαϊκισμού, ακόμη και ακραίων μορφών αντίδρασης.

Η αποδοχή που φαίνεται να έχει το ανύπαρκτο «κόμμα» Κασιδιάρη, αλλά και άλλα ακροδεξιά σχήματα, είναι άκρως ανησυχητικά φαινόμενα. Ευελπιστώ πως στην επικείμενη εκλογική αναμέτρηση, θα δοθεί η ευκαιρία στις δυνάμεις του αποκαλούμενου δημοκρατικού τόξου να αναδείξουν την αξία και τη σημασία της προστασίας του κοινοβουλευτικού μας πολιτεύματος. Βέβαια ο δρόμος θα είναι μακρύς μιας και ο ανορθολογισμός, η συνωμοσιολογία, οι ψεκασμένες απόψεις έχουν αρκετούς υποστηρικτές.

Η δική σας πρόθεση για εκ νέου υποψηφιότητα με το ΠΑΣΟΚ στον Νότιο Τομέα της Αθήνας, μετά από τόσα χρόνια πρωταγωνιστικής παρουσίας, έχει οπωσδήποτε ενδιαφέρον. Τι σας ελκύει εκ νέου και ποιος ήταν ο αρχικός προβληματισμός σας; (αν υπήρξε;)

Στην ενεργό πολιτική συμμετέχω χρόνια με τις ιδέες, τις σκέψεις, τις προτάσεις και τους προβληματισμούς μου. Η πολιτική με ελκύει γιατί από όλες τις ανθρώπινες δράσεις είναι εκείνη που αντιμετωπίζει κατ’ εξοχήν τις προκλήσεις του μέλλοντος, για να επικαλεστώ μια εύστοχη φράση του Κώστα Σημίτη. Επιδίωξή μου ήταν και παραμένει, να δώσω όλες μου τις δυνάμεις, συναισθηματικές, ψυχικές, διανοητικές, ιδεολογικές, πολιτικές, προκειμένου ο τόπος μας να υπερβεί την υστέρηση, μπαίνοντας αμετάκλητα στην τροχιά της ανάπτυξης και της ευημερίας. Αλλά και να έχω τη δική μου συμβολή και συνδρομή στην ανασύσταση του ΠΑΣΟΚ, αναδεικνύοντας το έργο και τη σημαντική προσφορά του, στη χώρα και στην ελληνική κοινωνία.

Η μοναδική του προσφορά, δεν διαγράφεται ούτε υποβαθμίζεται. Εξ ου και στην τωρινή εποχή θεωρώ απαραίτητο, να δημιουργηθούν γέφυρες επικοινωνίες με τους νέους ανθρώπους οι οποίοι δεν έχουν μνήμες και εμπειρίες, από την αξιόλογη ιστορία του κόμματος μας. Χρειάζεται να τους δείξουμε ότι η συμμετοχή της Ελλάδας στο στενό πυρήνα των προηγμένων ευρωπαϊκών κοινωνιών είναι έργο του ΠΑΣΟΚ. Συμμετέχω στο ψηφοδέλτιο του ΠΑΣΟΚ στο Νότιο Τομέα, γιατί είναι ο τόπος κατοικίας μου επί πολλά χρόνια, διατηρώντας στενούς δεσμούς με τους ανθρώπους του. Με το νου και την καρδιά, με τη ζωντάνια και την ωριμότητα, με τη γνώση και την εμπειρία έχω διαμορφώσει στέρεες σχέσεις που εδράζονται στις κοινές αγωνίες και κοινές προσδοκίες.

Αλήθεια τι περιεχόμενο δίνετε εσείς στην σύγχρονη Σοσιαλδημοκρατία; Προσφάτως μιλήσατε στο Βήμα για κίνδυνο θεσμικής φτώχειας. Για παράδειγμα πώς αντιμετωπίζονται οι σημερινές κοινωνικές ανισότητες;

Η Σοσιαλδημοκρατία είναι ένα ισχυρό και πολυδύναμο κοινωνικό πρόταγμα. Δεν πρόκειται για ένα στατικό και αμετάβλητο ρεύμα ιδεών και αντιλήψεων. Ούτε είναι μια μονοδιάστατη πολιτική θεώρηση. Η αντοχή της στο χρόνο, δείχνει ότι έχει την ικανότητα αναπροσαρμογής στις μεταβαλλόμενες διαρκώς συνθήκες, οικονομικές, κοινωνικές, τεχνολογικές, περιβαλλοντικές, γεωπολιτικές.

Η επικαιρότητα της οφείλεται στην ιδεολογική της υπεροχή, καθιστώντας την μια ζώσα εναλλακτική πρόταση. Η σοσιαλδημοκρατία σε όλες τις εκδοχές της, ενσαρκώνει την αυτονόητη παραδοχή ότι ο άνθρωπος είναι μέριμνα, προτάσσοντας την καταπολέμηση των κοινωνικών ανισοτήτων με την προώθηση πολιτικών που ενισχύουν την αλληλεγγύη και τη συνοχή. Κάτι για το οποίο αδιαφορούν οι συντηρητικές δυνάμεις. Η εξέλιξη των προηγμένων χωρών δεν είναι πάντα συμβατή με την άμβλυνση των κοινωνικών αντιθέσεων. Έτσι άλλωστε εξηγείται και η φτωχοποίηση, αλλά και η περιθωριοποίηση ενός σημαντικού τμήματος των κοινωνιών τους, ιδιαίτερα δε της νέας γενιάς. Η αναζωογόνηση της Σοσιαλδημοκρατίας στην Ευρώπη αλλά και στην Αμερική με την περίπτωση του κοινωνικού μοντέλου του Μπάιντεν, έρχεται να μας δείξει ότι ακολουθώντας το δρόμο του πραγματισμού, μπορεί να διαχειρισθεί αποτελεσματικά τα οξυμένα οικονομικά, κοινωνικά περιβαλλοντικά προβλήματα, για τα οποία οι οπισθοδρομικές δυνάμεις της δεξιάς αποδεικνύονται ανήμπορες και ακατάλληλες.

Πανευρωπαϊκά βλέπετε επιστροφή σε μια εθνική δεξιά ή σε μια τύπου αριστερόστροφη κλίση;

Οι διεργασίες και εξελίξεις στις χώρες της Ευρώπης δεν έχουν κοινά χαρακτηριστικά. Δεν κινούνται όλες σε μια δεξιόστροφη ή αριστερόστροφη τροχιά. Εξάλλου τα οικονομικά και κοινωνικά τους συστήματα διαφέρουν σε μεγάλο βαθμό. Ως εκ τούτου, δεν μπορεί να γίνει λόγος για επιστροφή σε μια εθνική δεξιά ή στροφή σε κάποια αριστερή προοπτική. Το σίγουρο ωστόσο είναι ότι, τα προβλήματα της κάθε ευρωπαϊκής χώρας καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό τις επικρατούσες πολιτικές τάσεις. Και κάτι άλλο εξίσου σημαντικό: Στις ευρωπαϊκές κοινωνίες το μεταναστευτικό ρεύμα επηρεάζει τις επιλογές και τις προτιμήσεις του εκλογικού σώματος. Χαρακτηριστικές περιπτώσεις είναι αυτές της Ιταλίας και της Γαλλίας. Γι’ αυτό και χρειάζεται στο επίπεδο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η επανεξέταση της μεταναστευτικής πολιτικής προκειμένου να αποφύγουμε δυσάρεστες εξελίξεις.

Η Γαλλία εξεγείρεται για το όριο ηλικίας. Έχετε ασχοληθεί με το ασφαλιστικό, Έχετε συγγράψει στον Ιωλκό και το «Κράτος Δικαίου- Ασφαλιστική Μεταρρύθμιση και το Δίκαιο Ανάγκης» αλλά και το πρόσφατο «Κίνημα Συνταξιούχων και Ηλικιωμένων». Δίκαια διαμαρτύρονται ή είναι μονόδρομος η αύξηση ορίου για να σωθούν τα ταμεία;

Το Ασφαλιστικό είναι πράγματι ένα από τα πιο καίρια προβλήματα της εποχής μας. Η όξυνση του ήταν αναμενόμενη. Είτε γιατί στην πλειονότητα του στηρίχθηκε σε ένα ανορθολογικό, ατελέσφορο και άδικο ασφαλιστικό σύστημα. Είτε διότι το δημογραφικό ζήτημα ανατρέπει τις ισορροπίες και τα δεδομένα δεκαετιών. Γι’ αυτό και τα όρια ηλικίας δεν επιλύουν από μόνα τους τα ζωτικά προβλήματα που αντιμετωπίζουμε. Είναι αναγκαία αλλά όχι ικανή συνθήκη. Η βιωσιμότητα ενός ασφαλιστικού συστήματος εξαρτάται και από άλλες σημαντικές παραμέτρους, τις οποίες η οποιαδήποτε αλλαγή ή μεταρρύθμιση του, οφείλει να λαμβάνει σοβαρά υπόψη. Και προπαντός οι όποιες μεταβολές απαιτούνται να έχουν έντονο το αποτύπωμα της κοινωνικής ευαισθησίας και δικαιοσύνης.

Η πρόσφατη έκθεση του ΟΑΣΑ για το ασφαλιστικό μας σύστημα, θέτει ζητήματα τα οποία πρέπει να μας προβληματίσουν. Γνωρίζετε ότι ως νομικός έχω ασχοληθεί πολλά χρόνια με το Ασφαλιστικό. Πρόσφατα μάλιστα εξέδωσα και ένα νέο βιβλίο μου με τον τίτλο «Το κίνημα συνταξιούχων και ηλικιωμένων», πέρα από αυτό που αναφέρετε στην ερώτησή σας. Κατά τη γνώμη μου το πραγματικό δίλημμα είναι, δίκαιο και βιώσιμο Ασφαλιστικό Σύστημα ή στρεβλό και άδικο. Η σωστή απάντηση στο συγκεκριμένο δίλημμα θέτει στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος μας, την διασφάλιση των ασφαλιστικών δικαιωμάτων της νέας γενιάς.

Προέρχεστε από μια γενιά, που καθορίστηκε από τον αντιδικτατορικό αγώνα. Είχατε ενεργό συμμετοχή. Έχετε καταθέσει την πρώτη μαρτυρία «Μαρτυρία από το Ματωμένο Φοιτητικό Κίνημα 67- 74». Σήμερα μαζί με την αναθεώρηση των γεγονότων, επιχειρείται και μια συνολική αναθεώρηση της Μεταπολίτευσης;

Η αξία της Μεταπολίτευσης είναι ανεκτίμητη. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη θεσμική, κοινωνική, ιδεολογική και πολιτική τομή στη σύγχρονη ιστορία του τόπου. Συνιστά μια ειρηνική επανάσταση. Η μεταπολιτευτική περίοδος είναι ο καθρέφτης της ελευθερίας, της δημοκρατίας, της αλλαγής και του εκσυγχρονισμού. Ουσιαστικά ως χώρα και ως κοινωνία αλλάξαμε υπόδειγμα. Αφήσαμε πίσω μας ένα στοιχειωμένο και ανώμαλο πολιτικό σύστημα. Οι δρόμοι της Μεταπολίτευσης μας έβγαλαν στο φως. Η χρεοκοπία του 2008-2009 εξαιτίας της νεοκαραμανλικής διακυβέρνησης, δεν ακυρώνει τις πολιτικές μας επιτυχίες και τις κοινωνικές κατακτήσεις μας. Ήταν μια επώδυνη περιπέτεια από την οποία ξεφύγαμε με υψηλό κόστος.

Αν κάτι χρειάζεται να κάνουμε είναι να αναδείξουμε τα θετικά μας επιτεύγματα, αποτιμώντας με κριτική ματιά τις δυστοκίες που αντιμετωπίσαμε. Έτσι ώστε να γίνουμε τολμηρά σύγχρονοι και αποφασιστικοί, πιάνοντας το νήμα της αλλαγής και του εκσυγχρονισμού από εκεί που το αφήσαμε. Φέτος θα γιορτάσουμε πενήντα χρόνια από την εξέγερση των φοιτητών. Έχω αναλάβει πρωτοβουλίες για να βρει το Πολυτεχνείο τη δική του θέση σε λεύκωμα της Ιστορίας μας και μάλιστα στην εκπαιδευτική κοινότητα.

Ορισμένα από αυτά τα ερωτήματα διαπερνούν και την εκλογική μάχη της 21η Μάη; Ποιο για εσάς το βασικό δίλημμα;

Η μάχη της κάλπης θα δοθεί σε μια εξαιρετικά δύσκολη καμπή για τη χώρα. Η επόμενη μέρα θα είναι καθοριστική για την πορεία της Ελλάδας. Οι τάσεις του εκλογικού σώματος αρχίζουν να αποκρυσταλλώνονται. Η αυτοδυναμία της Νέας Δημοκρατίας πάει περίπατο. Η επιστροφή του ΣΥΡΙΖΑ δεν αποτελεί αξιόπιστη και φερέγγυα λύση.

Πρωταρχική ανάγκη λοιπόν είναι, μια νέα κοινωνική και πολιτική συμμαχία, αφήνοντας πίσω κομματικές αυταρέσκειες και μονομέρειες. Μια συμμαχία που θα στηρίζεται στις προοδευτικές, μεταρρυθμιστικές και εκσυγχρονιστικές δυνάμεις και θα διασφαλίζει, πολιτική, θεσμικά και κυβερνητική σταθερότητα.

Πάντως μας μπέρδεψε ο Νίκος Ανδρουλάκης με τον «άγνωστο Χ» Πρωθυπουργό. Αλήθεια,  η τρίτη δύναμη θα καθορίσει το πρόσωπο;

Το ΠΑΣΟΚ επικαλείται το αυτονόητο. Οι κυβερνήσεις συνεργασίας εδράζονται σε καθαρές και διακριτές προγραμματικές συμφωνίες, καθώς και σε πρόσωπα κοινής αποδοχής. Ο Πρωθυπουργός για να είναι ισχυρός, στιβαρός αποτελεσματικός δεν μπορεί παρά να ενσαρκώνει και τις δύο παραπάνω αυτονόητες παραδοχές. Ο θόρυβος που έχει προκληθεί με τον άγνωστο χ αποσκοπεί στην ακύρωση των κυβερνητικών συνεργασιών, υπενθυμίζω εξυπηρετεί προσωπικά στρατηγήματα και ανομολόγητες επιδιώξεις. Η επάνοδος του ΠΑΣΟΚ στο κέντρο της πολιτικής ζωής, είναι φυσικό να τρομάζει τα πολιτικά και τις φαντασιακές κομματικές ηγεσίες.

Τελευταία ερώτηση, επειδή διατελέσατε Υφυπουργός Εθνικής Άμυνας. Η Τουρκία προχωρεί σε αναδόμηση των σχέσεων με την Ελλάδα απλώς τακτικά ή να περιμένουμε νέα ένταση μετά τις κάλπες;

Θέλω να πιστεύω ότι η τουρκική επιθετικότητα θα υποχωρήσει σταθερά και αμετάκλητα, και να επικρατήσουν οι φωνές της σύνεσης και της λογικής. Άλλωστε κάτι τέτοιο το επιτάσσει το ίδιο το συμφέρον της Τουρκίας. Βέβαια δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο γείτονας μας είναι δύσκολος και απρόβλεπτος. Οι επικείμενες εκλογές και στις δύο χώρες μπορεί να αποτελέσουν την απαρχή, μιας δημιουργικής συνεργασίας και ειρηνικής συνύπαρξης που θα στηρίζονται στους κανόνες του διεθνούς δικαίου, αφήνοντας πίσω τα πάθη και τις ψυχώσεις του παρελθόντος.