Ναύαρχος Νίκος Παππάς: «Αν δεν το αποκολλήσω μέσα σε λίγες ώρες, να με κρεμάσετε ανάποδα»

Τη μνήμη του ευβοέως ναυάρχου εν αποστρατεία Νίκου Παππά (1930-2013), ο οποίος απεβίωσε ακριβώς πριν από δέκα χρόνια, τις πρώτες πρωινές ώρες της 5ης Απριλίου 2013, έχουμε τιμήσει ήδη δεόντως με παλαιότερα άρθρα μας.

Σε αυτά είχαμε περιγράψει αναλυτικά τα διαδραματισθέντα το Μάιο του 1973, επί χούντας, στο πλαίσιο του αποκληθέντος Κινήματος του Ναυτικού, στο οποίο ο τότε αντιπλοίαρχος Παππάς, κυβερνήτης του αντιτορπιλικού «Βέλος», διαδραμάτισε πρωταγωνιστικό ρόλο (για τους μη γνωρίζοντες, στις 25 Μαΐου 1973 ο Παππάς έλαβε  την απόφαση να αποχωρήσει από άσκηση του NATO στην οποία συμμετείχε και να οδηγήσει το σκάφος του στον ιταλικό λιμένα του Φιουμιτσίνο, όπου αποβιβάστηκε μαζί με ικανό αριθμό αξιωματικών και υπαξιωματικών του, προκειμένου να ζητήσει πολιτικό άσυλο).

Ως εκ τούτου, στο σημερινό άρθρο μας προτιμήσαμε να αφήσουμε την πεπατημένη του ελληνικού διαδικτύου και να αναδείξουμε ορισμένες άγνωστες στο ευρύ κοινό πτυχές της προσωπικότητας και της δράσης του αειμνήστου ναυάρχου, αντλώντας άλλη μια φορά πληροφορίες από το πολύτιμο αρχειακό υλικό του δημοσιογραφικού οργανισμού μας.

Κατ’ αρχάς, στο τεύχος του «Ταχυδρόμου» που είχε κυκλοφορήσει στις 22 Μαΐου 1975 υπήρχε δισέλιδο αφιέρωμα στο Κίνημα του Ναυτικού. Στο σχετικό κείμενο υπό τον τίτλο «Κίνημα Ναυτικού: Πέντε χρόνια αναβολές…» αναφέρονταν για τον Νίκο Παππά τα εξής:

Ο πλοίαρχος Παππάς, που υπηρετούσε σε αντιτορπιλλικό και αδημονούσε πότε θα δινόταν «από ψηλά» το σύνθημα, με τον καιρό μετατέθηκε διοικητής στον Πόρο. Αλλά κι’ από κει διατηρούσε τους μυστικούς δεσμούς του με τους άλλους συναδέλφους του. Η διαπίστωση ήταν συγκινητική: Όλοι μαζί, όλοι ενωμένοι, περιμένανε το σύνθημα. Κι’ αυτό το σύνθημα ολοένα αργούσε. Πέρασε ακόμη και άλλος καιρός. Τα ερωτήματα διατυπώνονταν καθημερινά: «Τι θα γίνη;» Αλλοίμονο, δεν βρισκόταν κανείς για να δώση το πράσινο φως, να διατάξη μια μόνο λέξη: «Εμπρός».

«Ο ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ», 22.5.1975, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Έτσι ο Παππάς κι’ οι άλλοι ξαναγυρίσανε πάλι για υπηρεσία στα αντιτορπιλλικά, στα υποβρύχια και στις τορπιλλακάτους. Οι μήνες κυλούσαν. Μοιραία, πλησίαζε ο χρόνος που, φυσιολογικά, θα μετατίθεντο ξανά σε υπηρεσίες εδάφους. Μια μέρα ξέσπασε ο Παππάς:

– Τι γίνεται επί τέλους; είπε αγανακτισμένος σε μια συγκέντρωση. Τώρα κρατάμε στα χέρια μας όλη τη δύναμη. Κρατάμε όλο τον Στόλο. Σε ένα-δυο μήνες φεύγουμε απ’ τα καράβια και αχρηστευόμαστε. Δεν υπάρχει κανένας που να ενδιαφέρεται για την τύχη του τόπου; 

[…]

«Ο ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ», 22.5.1975, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Η παραμονή της εκδηλώσεως [του κινήματος] ξημέρωσε κάπως περίεργη. Πρωί-πρωί ο πλωτάρχης Γκίνης δέχεται ένα τηλεφώνημα από τον αξιωματικό Πληροφοριών του Ναυτικού, που τον ρωτούσε να του πη ποιοι ήσαν οι κυβερνήτες των αντιτορπιλλικών και ποιες δευτερεύουσες ασκήσεις επρόκειτο να διεξαχθούν στο πρόγραμμα των γυμνασίων υπό την επωνυμίαν «Καταιγίς», που βρισκόταν σ’ εξέλιξη. Το ίδιο βράδι ο διευθυντής Πληροφοριών επεκοινώνησε με τον πλοίαρχο Παππά, που βρισκόταν ήδη στη Σούδα της Κρήτης. 

– Έχε το νου σου, του είπε, γιατί με την ευκαιρία της γιορτής του βασιλιά κάτι μπορεί να γίνη…

«Μόλις πήρα το τηλεφώνημα», αφηγείται ο πλοίαρχος Παππάς, «κατάλαβα ότι δεν πηγαίναμε καλά. Σύμφωνα με το σχέδιο, αποφάσισα να ενεργήσω αμέσως. Πρώτη μου σκέψη ήταν να λύσω τις πρυμάτσες και να φύγω…»

Πράγματι, ανοίχτηκε στο πέλαγος, ειδοποίησε το ΝΑΤΟ ότι κηρύσσει ναυτική ανταρσία και πήρε κατεύθυνση προς την Ιταλία.

Κατά δεύτερον, στο φύλλο του «Βήματος» που είχε κυκλοφορήσει στις 4 Απριλίου 1982, ημέρα Κυριακή, είχε φιλοξενηθεί επιστολή του τότε υποναυάρχου εν αποστρατεία Κωνσταντίνου Κουσουρή αναφορικά με τις αντιδράσεις που είχε προκαλέσει η τοποθέτηση του Νίκου Παππά ως αρχηγού του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού (ΓΕΝ).

Μεταξύ πολλών άλλων, ο Κουσουρής έγραφε στην επιστολή του τα κατωτέρω:

Ο Νίκος Παππάς έχει στο ενεργητικό του 34 χρόνια υπηρεσίας θαλάσσης. Έγινε 9 φορές κυβερνήτης σε όλους τους τύπους των πλοίων. Μετά το ΒΕΛΟΣ, όταν αναγκάστηκε να εργαστεί, ανέλαβε πλοίαρχος σε πετρελαιοφόρο 40.000 τόνων. Αργότερα, στη μεταπολίτευση, απέρριψε όλες τις προτάσεις που του έγιναν να εγκαταλείψει το Ναυτικό και να πολιτευτεί, παρ’ ότι είχε ρητή διαβεβαίωση ότι θα του εδίδετο σημαντικό υπουργείο. Προτίμησε τη θαλάσσια υπηρεσία. Και έμεινε στο Ναυτικό, διασχίζοντας τη θάλασσα του Αιγαίου ως διοικητής πυραυλακάτων και αντιτορπιλικών. Δεν υπήρξε άσκηση στην οποία να μην πήρε μέρος ακόμη και σε μεμονωμένα πλοία. Τα ναυτικά του προσόντα τα τόσο αδιαμφισβήτητα, από την εποχή που ήταν πρωτοετής δόκιμος, ΚΑΝΕΙΣ δεν έχει το δικαίωμα ούτε το κύρος να διαγράψει.

[…]

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 4.4.1982, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Και επειδή λέγεται ότι ο τότε κυβερνήτης του ΒΕΛΟΥΣ το εγκατέλειψε, οφείλω να ξεκαθαρίσω και τούτο: ΔΕΝ παρέδωσε το πλοίο του. Διέταξε τον τότε ύπαρχο και μυημένο στο κίνημα Εμμανουήλ Ξενάκη να το οδηγήσει πίσω στην Ελλάδα. Και από τους 158 άνδρες του πληρώματος που αξιούσαν να τον ακολουθήσουν ομόψυχα, μόνο σε 25 υπαξιωματικούς και σε 9 σημαιοφόρους έδωσε την προνομία να βγουν μαζί του στην αβεβαιότητα, σε μια ξένη χώρα χωρίς διαβατήρια, χωρίς χρήματα, επικηρυγμένοι από τη χούντα που λυσσούσε εναντίον τους. Ολομόναχος τότε, ο σημερινός αρχηγός του ΓΕΝ ουδέποτε λιποψύχησε, ουδέποτε έπαψε να μεταδίδει σθένος τους άλλους, ποτέ δεν σταμάτησε να μάχεται.

Γι’ αυτό θλίβομαι και διαμαρτύρομαι, όταν ύστερα από τόσα χρόνια άλλοτε συνεργάτες του που δεν τον ακολούθησαν, όπως είχαν ορκιστεί, στρέφονται εναντίον του επειδή ανέλαβε το αξίωμα που δικαιούται. Και τον κρίνουν με το κύρος που περιβλήθηκαν από τη δική του ενέργεια. Είναι ώρα να συναισθανθούν ότι έσφαλαν –αν παρασύρθηκαν– και να ψάξουν στη συνείδησή τους αν τα λόγια τους απηχούν σκέψεις «αγαθών ανδρών».

Εξάλλου, στο φύλλο των «Νέων» που είχε κυκλοφορήσει στις 11 Νοεμβρίου 1986, ημέρα Τρίτη, υπήρχαν στην ίδια σελίδα, στα περίφημα «Μικροπολιτικά», δύο δημοσιεύματα που αφορούσαν τον τότε αρχηγό ΓΕΝ, αντιναύαρχο Νίκο Παππά.

Στο πρώτο εξ αυτών, που έφερε τον τίτλο «Καθαρίζει» ο αρχηγός, διαβάζουμε τα ακόλουθα:

Τα παλιά θυμήθηκε ο αρχηγός ΓΕΝ Νίκος Παππάς και έβαλε τα «γυαλιά» σε νεότερους αξιωματικούς.

Είχε κολλήσει το ναρκαλιευτικό «Κίσσα» έξω από τα Ψαρά, αλλά παρά τις προσπάθειες των συνεργείων επί 48 ώρες, δεν μπορούσαν να το αποκολλήσουν.

Το έμαθε ο αρχηγός και είπε:

«Φέρτε μου ένα ελικόπτερο και πάμε. Αν δεν το αποκολλήσω μέσα σε λίγες ώρες, να με κρεμάσετε ανάποδα».

Έτσι και έγινε. Όχι, δεν τον κρέμασαν! Σε μία ώρα είχε «καθαρίσει», καταχειροκροτούμενος φαντάζομαι…

«ΤΑ ΝΕΑ», 11.11.1986, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Στο δεύτερο πάλι δημοσίευμα της εφημερίδας αναφέρονταν τα εξής:

Αλλά για τον αρχηγό ΓΕΝ έχω και κάτι ακόμη.

Έξω από το γραφείο του υπήρχε κατάλογος με όσους είχαν διατελέσει υπουργοί και υφυπουργοί Ναυτικών (δηλαδή Εθνικής Άμυνας).

Ανάμεσα ήταν σκαλισμένα και τα ονόματα των χουντικών υπουργών και υφυπουργών. Ο Παππάς, όμως, διέταξε να τα σκεπάσουν με ετικέτα (το βλέπετε και στη φωτογραφία, για του λόγου το αληθές) που έγραφε «Διατελέσαντες επί Δικτατορίας».

Δεν θα ήταν σκόπιμο να πράξουν το ίδιο και οι άλλοι αρχηγοί των όπλων, όπως και ο Α/ΓΕΕΘΑ; Εκτός αν ήδη το έχουν κάνει.

Τώρα μάλιστα που πλησιάζει η επέτειος του Πολυτεχνείου.