Ο «γρίφος» των τουρκικών εκλογών – Ποιοι θα καθορίσουν το αποτέλεσμα

Με το βλέμμα στις προεδρικές εκλογές της 14ης Μαΐου τρέχουν οι εξελίξεις στην Τουρκία με τους τέσσερις υποψηφίους να κάνουν τις τελευταίες τους κινήσεις στην προεκλογική σκακιέρα προκειμένου να πάρουν με το μέρος τους αναποφάσιστους, αλλά και ομάδες ψηφοφόρων που σύμφωνα με τους ειδικούς θα καθορίσουν το αποτέλεσμα.

Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν διεκδικεί την τρίτη του θητεία και ετοιμάζεται για την πιο σκληρή μάχη απέναντι στον Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, τον σοσιαλδημοκράτη Κεμαλιστή που εκπροσωπεί τη μεγαλύτερη συμμαχία της αντιπολίτευσης (Τραπέζι των έξι), τον Μουχαρέμ Ιντζέ, υποψήφιο με το κόμμα Πατρίδα (Memleket), ο οποίος αποχώρησε από το κόμμα του Κιλιτσντάρογλου (CHP, Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα) το 2021 και ήταν υποψήφιος το 2018, χάνοντας από τον Ερντογάν και τον Σινάν Ογκάν, που εκπροσωπεί πέντε εθνικιστικά κόμματα (συμμαχία Ata).

Δίνοντας μία εκτενή συνέντευξη στο Bianet, ο ειδικός ερευνητής της εταιρίας δημοσκοπήσεων, KONDA, Ερμάν Μπακιρτζί, αναφέρθηκε στη σημασία του ρόλου των κοινωνικών ομάδων, όπως οι νέοι ψηφοφόροι και οι νοικοκυρές αλλά και στο αν οι φονικοί σεισμοί θα επηρεάσουν το αποτέλεσμα.

«Ο Ιντζέ κερδίζει τους νέους ψηφοφόρους»

Αρχικά ο Μπακιρτζί απάντησε για τον ρόλο του Κόμματος Πατρίδα και του Μουχαρέμ Ιντζέ στις εκλογές. «Το Κόμμα Πατρίδα (Memleket) που πριν δύο μήνες ήταν σε πολύ χαμηλά επίπεδα, πλέον φαίνεται σε αξιόλογα νούμερα. Το ίδιο ισχύει και για τον Μουχαρέμ Ιντζέ. Οι άνθρωποι μιλάνε για την πιθανότητα αυτοί οι ψήφοι να μειωθούν. Αυτό είναι σωστό και είναι μία πιθανότητα. Παρ’ όλ’ αυτά πρέπει να παρατηρήσουμε την άνοδο και την πτώση, διότι αυτό δεν θα συνέβαινε εάν κάναμε αυτή τη συνέντευξη πριν δύο μήνες. Τα ευρήματα μας έδειχναν ότι το κόμμα Πατρίδα ήταν ένα κόμμα που δεν μπορούσαμε να αναλύσουμε, ωστόσο μέσα σε δύο μήνες αύξησε τις ψήφους τους και υπάρχει η πιθανότητα να αυξηθεί κι άλλο. Αυτό συμβαίνει επειδή ο Μουχαρέμ Ιντζέ συμπληρώνει το κενό», είπε αρχικά.

Σε ερώτηση ποιο είναι αυτό το κενό, ο ειδικός απάντησε: «οι νέοι ψηφοφόροι. Το κενό που δημιουργούν οι νέοι ψηφοφόροι το έχουμε επισημάνει εδώ και καιρό, όπως και ο κ. Μπεκίρ Αϊρντίρ (πρώην διευθυντής της KONDA). Ένας στους 10 ανθρώπους που μπορούν να συμμετάσχουν στις εκλογές είναι νέος ψηφοφόρος. Έχουμε περισσότερους από έξι εκατομμύρια ψηφοφόρους που θα ψηφίσουν για πρώτη φορά. Άνθρωποι ηλικίας 18-22 ετών. Ξανά ένας στους τρεις ψηφοφόρους είναι ηλικίας 18-32 ετών.

Πάντα λέγαμε αυτό: Θα υπάρξει κάποια αλλαγή εάν οι νέοι ψηφίσουν. Αυτή τη στιγμή φαίνεται πως όχι όλοι αλλά οι περισσότεροι αν ψηφίσουν θα είναι υπέρ του Μουχαρέμ Ιντζέ. Έκπληξη; Όχι. Αυτό το κενό υπήρχε εδώ και δύο χρόνια και έχει γίνει πολύ λίγη δουλειά γι’ αυτήν την ομάδα. Ειδικά η αντιπολίτευση δεν θα πρέπει να κατηγορεί τον Μουχαρέμ Ιντζέ αλλά θα πρέπει να ρωτήσει τον εαυτό της γιατί δεν έκανε περισσότερα για να αγγίξει αυτό το τμήμα της κοινωνίας», συμπληρώνει ο εδικός.

Γιατί οι νέοι ψηφίζουν Ιντζέ

Γιατί όμως οι νέοι να προτιμούν τον Μουχαρέμ Ιντζέ, ο Μπακιρτζί σημειώνει πως «θα ήταν λάθος να πούμε ότι οι ψηφοφόροι της ομάδας 18-22 έχουν μία ιδεολογική προσέγγιση σε αυτό αυτή την ηλικία. Θέλουν να ψηφίσουν τον Ιντζέ γιατί τους αρέσει, γιατί τον θαυμάζουν και γιατί τον βλέπουν σαν κάτι νέο και διαφορετικό. Δεν πιστεύω πως αν τους θυμίσεις κάποια ζητήματα, όπως το τι έκανε ο Ιντζέ ή ότι εξαφανίστηκε τη βραδιά των εκλογών θα βοηθήσει. Θεωρούμε ότι ο καθένας παρακολουθεί κάθε μέρα και σημειώνει τις πολιτικές εξελίξεις . Αυτή όμως δεν είναι επιχειρηματολογία».

«Φυσικά είναι επίσης δύσκολο να διατηρήσεις μία ομάδα νέων και με αδύναμη ιδεολογική εξάρτηση, αλλά και πάλι αυτό δεν σημαίνει ότι ο Ιντζέ δεν μπορεί να το πετύχει. Θα παρατηρούμε και θα δούμε τι θα συμβεί», σημειώνει ο Μπακιρτζί.

Ο Μπακιρτζί  απάντησε για το αν αυτή η στάση των νέων έχει σχέση με την εκλογική συμπεριφορά: «Η εκλογική συμπεριφορά είναι ένα πολύ πολύπλοκο και πολυστρωματικό ζήτημα. Από πού πηγάζει η εκλογική συμπεριφορά; Πρώτον, είναι αποτέλεσμα όλων των δυναμικών με τις οποίες έχουμε γεννηθεί, το περιβάλλον που μεγαλώσαμε, της οικογένειάς μας και όλων των αλληλεπιδράσεων μας.

Και οι ζωές των νέων ανθρώπων είναι πιο δυναμικές, ενεργές και γρήγορες. Οποιοσδήποτε τους αγγίξει έχει περισσότερες πιθανότητες να λάβει τις ψήφους τους. Για παράδειγμα οι άνθρωποι κάνουν πλάκα χρησιμοποιώντας το TikTok. Γιατί πρέπει να είναι διαφορετικό να δούμε κάτι στο Instagram και να του δούμε και στο TikTok; Δεν πρέπει να δημιουργούμε τέτοιες ιεραρχίες. Εάν τόσο μεγάλα πολιτικά κόμματα, δεν μπορούν να δουν αυτές τις δυναμικές, τότε αυτό δεν είναι λάθος των νέων ανθρώπων», είπε ακόμα ο ειδικός.

Θα παίξουν ρόλο οι φονικοί σεισμοί στο αποτέλεσμα;

Στη συνέχεια ο Μπακιρτζί αναφέρθηκε στις πιθανές επιπτώσεις που θα έχουν οι καταστροφικοί και φονικοί σεισμοί στις εκλογές και στο αν έχει παρατηρήσει κάποιες αλλαγές και αν αναμένονται εκπλήξεις στις σεισμόπληκτες περιοχές.

«Η πολιτική γεωγραφία της Τουρκίας είναι εξαιρετικά κανονισμένη και σταθερή. Οι άνθρωποι γενικά έχουν ψηφίσει με το ίδιο μοτίβο στις τελευταίες τρεις ψηφοφορίες και το κόμμα που υποστήριξαν έχει γίνει κομμάτι της ταυτότητάς τους. Θα μπορούσαμε να προβλέψουμε κάποιες περαιτέρω αλλαγές στις προτιμήσεις των ψηφοφόρων υπό τις παρούσες οικονομικές συνθήκες, αλλά δεν είναι αυτό το θέμα μας.

Δεν είναι πως τίποτα δεν έχει αλλάξει, αλλά η αλλαγή είναι κατώτερη των προσδοκιών ή μέτρια. Σε ένα μεγάλο μέρος των σεισμόπληκτων περιοχών όπως και να έχει υπερίσχυσαν το AKP και το MHP. Έχουμε παρατηρήσει μία μείωση στις ψήφους του AKP κατά τη διάρκεια των σεισμών αλλά και ξανά μία αύξηση. Συνεπώς δεν περιμένουμε κάποια αποφασιστικής σημασίας αλλαγή στην περιοχή», σημείωσε ο Μπακιρτζί.

«Οι ψηφοφόροι του AKP, έχουν αρχίσει να υπερασπίζονται τον Ερντογάν»

Ακόμα ο Μπακιρτζί αναφέρθηκε στο υπάρχει κάποια σημαντική αλλαγή στις ψήφους στους υπόλοιπους εταίρους της Λαϊκής Συμμαχίας, δηλαδή του συνασπισμού κομμάτων που στηρίζει τον Ερντογάν.

«Όχι δεν υπάρχει. Το περιθώριο λάθους στο πεδίο των ερευνών μας είναι συνήθως γύρω στο 2%. Οπότε το «Κόμμα της Ελεύθερης Αιτίας» (HÜDA-PAR) και το Κόμμα της Νέας Ευημερίας (YRP) δεν έχουν μετρηθεί σημαντικά στις έρευνές μας. Το YRP εμφανίστηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας Covid-19 λόγω της αντιεμβολιαστικής πολιτικής. Ωστόσο δεν έχουμε κάποια δεδομένα για να προβλέψουμε τις τάσεις των ψηφοφόρων του YRP», είπε αρχικά ενώ όσον αφορά τους ψηφοφόρους του AKP σημείωσε:

«Οι ψηφοφόροι του AKP, έχουν αρχίσει να υπερασπίζονται τον Ερντογάν όποτε αυτός δέχεται εκτεταμένη κριτική. Υποστηρίζουν έχετε ασκήσει κριτική και πλέον φτάνει. Το είδαμε αυτό κατά τη διάρκεια των σεισμών. Αυτό είναι επειδή υπάρχει ένας πολύ ισχυρός δεσμός ανάμεσα στον Ερτνογάν και στους ψηφοφόρους του. Είναι μαζί του, όταν βλέπουν ότι τους χρειάζεται και ο Ερντογάν εδραιώνει ξανά και ξανά και αυξάνει τα κίνητρά τους.

Διαφορετικά οι ψηφοφόροι του AKP, δεν πιστεύουν ότι έχει διαχειριστεί την οικονομία καλά, αλλά για τους ψηφοφόρους του ο Ερντογάν είναι πιο σημαντικός και τους λέει ξανά ότι θα φτιάξει την οικονομία».

Ποια άλλη ομάδα θα διαδραματίσει ρόλο στις εκλογές εκτός από τους νέους

Ακόμα ο Μπακιρτζί απάντησε αν υπάρχει κάποια ομάδα ή πολιτικό κόμμα που θα παίξει καθοριστικό ρόλο στις εκλογές εκτός από τους νέους. «Το πολιτικό κόμμα τη δεδομένη χρονική στιγμή είναι σίγουρα το Κόμμα Πατρίδα και η ομάδα οι νοικοκυρές. Η επαγγελματική ομάδα που ο Ερντογάν και το AKP είναι οι πιο ισχυροί είναι οι νοικοκυρές και η αντιπολίτευση δεν ήταν αρκετά ικανή ώστε να αγγίξει αυτή την ομάδα. Φυσικά οι ψήφοι του AKP από τις νοικοκυρές έχουν μειωθεί ωστόσο αυτή είναι η ομάδα που είναι πιο δυνατό».