Κλιματική αλλαγή: Κίνδυνος «χάους» εξαιτίας της αργής απεξάρτησης από τον γαιάνθρακα

Σχεδόν σε πενταπλάσιους ρυθμούς θα πρέπει να μπαίνει «λουκέτο» στα εργοστάσια παραγωγής ενέργειας από γαιάνθρακα σε όλο τον κόσμο, αλλά και να μην τεθεί σε λειτουργία κανένα νέο, αν θέλουμε να επιτύχουμε τους στόχους της Συμφωνίας του Παρισιού, προειδοποιεί νέα έκθεση.

Το Παγκόσμιο Παρατηρητήριο Ενέργειας, μια ΜΚΟ με έδρα το Σαν Φρανσίσκο, έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου, λέγοντας ότι η πρόοδος που καταγράφεται μέχρι στιγμής είναι ανεπαρκής για την αποτροπή του «κλιματικού χάους», ενώ τα σχέδια ραγδαίας αύξησης εργοστασίων παραγωγής ενέργειας από γαιάνθρακα στην Κίνα θα απαιτήσουν ακόμη πιο γενναία μέτρα από τον υπόλοιπο πλανήτη, για την επίτευξη των κλιματικών στόχων της ανθρωπότητας.

Προκειμένου να τηρηθεί η συμφωνία του Παρισιού, όλα τα εργοστάσια παραγωγής ενέργειας από γαιάνθρακα θα πρέπει να έχουν κλείσει μέχρι το 2040, και κανένα νέο να μην τεθεί σε λειτουργία. Διαφορετικά, είναι πιθανό η παγκόσμια θερμοκρασία να ανέβει ακόμη και κατά 3 βαθμούς Κελσίου σε σχέση με την προβιομηχανική περίοδο, με απρόβλεπτες συνέπειες για το μέλλον της ανθρωπότητας.

Οι ανεπτυγμένες οικονομίες αναμένεται να προχωρήσουν στα «λουκέτα» μια δεκαετία νωρίτερα, καθώς όλος ο πλανήτης απομακρύνεται σταδιακά από τη βρώμικη μορφή ενέργειας. Κάτι τέτοιο απαιτεί οι χώρες που ανήκουν στον ΟΟΣΑ να μειώνουν κάθε χρόνο την παραγωγή ενέργειας από γαιάνθρακα κατά 60GW μέχρι το 2030 – δηλαδή, περίπου τεσσεράμιση φορές πιο γρήγορα σε σχέση με τον περσινό ρυθμό. Οι χώρες που δεν ανήκουν στον ΟΟΣΑ θα πρέπει να μειώνουν την παραγωγή ενέργειας από γαιάνθρακα κατά 91GW μέχρι το 2040.

Η παγκόσμια μελέτη διαπίστωσε ότι αν και το σύνολο των εργοστασίων παραγωγής ενέργειας από γαιάνθρακα που είναι ήδη σε λειτουργία ή αναμένεται να λειτουργήσουν μειώθηκε πέρσι σε όλο τον πλανήτη πέρα από την Κίνα, η απεξάρτηση από τους γαιάνθρακες έχει επιβραδυνθεί σε σχέση με προηγούμενες χρονιές.

Η Κίνα σχεδιάζει να αυξήσει δραστικά την χρήση άνθρακα, με τον αριθμό και τη δυναμικότητα των εργοστασίων που αναμένεται να θέσει σε λειτουργία να ξεπερνούν εκείνα που έκλεισαν στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ στη διάρκεια της περσινής χρονιάς.

«Με αυτό το ρυθμό, η απομάκρυνση από τον άνθρακα δεν θα συμβεί με την ταχύτητα που απαιτείται για να αποφύγουμε το κλιματικό χάος», δήλωσε στον Guardian η Φλόρα Σαμπενουά, επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης και project manager στο παρατηρητήριο εργοστασίων άνθρακα του Παγκόσμιου Παρατηρητηρίου Ενέργειας.

«Όσο περισσότερα νέα εργοστάσια τίθενται σε λειτουργία, τόσο μεγαλύτερες θα πρέπει να είναι οι περικοπές και οι δεσμεύσεις στο μέλλον», προειδοποίησε.

Συνολικά, τα εργοστάσια γαιάνθρακα του πλανήτη αύξησαν τη δυναμικότητά τους κατά 19,5GW στη διάρκεια της περσινής χρονιάς, με τα περισσότερα νέα να εμφανίζονται στην Κίνα. η χώρα σχεδιάζει να αυξήσει τη δυναμικότητά της σε ενέργεια από γαιάνθρακες κατά 126GW ακόμη, ξεπερνώντας κατά πολύ την αντίστοιχη μείωση στις αναπτυσσόμενες χώρες.

Οι ΗΠΑ αναδείχθηκαν σε πρωταθλητή των «λουκέτων» στη διάρκεια της περσινής χρονιάς, μειώνοντας τη δυναμική τους κατά 13,5GW, ενώ η ΕΕ, που είχε αγγίξει μείωση της τάξης των 14,6GW το 2021, περιορίστηκε στις μείον 2,2GW το 2022, εξαιτίας της ενεργειακής κρίσης.

«Η πρόοδος στο κλείσιμο των εργοστασίων παραγωγής ενέργειας από γαιάνθρακα στις πλούσιες χώρες και η ακύρωση σχεδίων για νέα εργοστάσια στις αναπτυσσόμενες χώρες παρά τα προβλήματα με το φυσικό αέριο που αναστάτωσαν την παγκόσμια αγορά ενέργειας το 2022, είναι ενθαρρυντική», αναγνώρισε μιλώντας στον Guardian η Λάουρι Μιλιβίρτα, επικεφαλής αναλύτρια για το Κέντρο Έρευνας Ενέργειας και καθαρής Ατμόσφαιρας, μια δεξαμενή σκέχης.

«Εκτός Κίνας, η απόκριση στην ενεργειακή κρίση χαρακτηρίστηκε κυρίως από επενδύσεις σε καθαρές μορφές ενέργειας. Ωστόσο, η πρόοδος θα πρέπει να επιταχυνθεί άμεσα. Η Κίνα τραβά προς την αντίθετη κατεύθυνση, αυξάνοντας ραγδαία την δυναμικότητά της και αποδεικνύοντας ότι είναι τεράστια ανάγκη να ανακαλύψουμε καθαρές λύσεις και να εφαρμόσουμε πιο αποτελεσματικά τις υπάρχουσες πολιτικές που θα έπρεπε να περιορίζουν τα νέα εργοστάσια γαιάνθρακα».