Αστερόπη Λαζαρίδου: Ο Έρωτας είναι το μεγαλύτερο αντίδοτο στον φόβο του θανάτου

Πώς προέκυψε η ιδέα του βιβλίου;

«Η ιδέα γεννήθηκε την άνοιξη του 2021, όταν αρχίσαμε να παρακολουθούμε σοκαρισμένοι τη μία υπόθεση γυναικοκτονίας μετά την άλλη. Ξεκίνησα να σημειώνω όσα μου έκαναν εντύπωση και εκείνο που με ανατρίχιασε περισσότερο από όλα, ήταν πως οι γυναικοκτόνοι, συνέχιζαν να κατηγορούν τα θύματα: ότι ήταν κακές μητέρες για τα παιδιά τους, ότι τους ζήλευαν παράφορα, ότι ήταν άπιστες.

Σκέφτηκα λοιπόν να καταγράψω όσες λέξεις-ρετσινιές ακούει μία γυναίκα από την αρχή της ζωής της και από τις οποίες παλεύει μια ζωή για να απαλλαγεί. Ηταν παραπάνω από δέκα και δεν εξεπλάγην όταν συνειδητοποίησα ότι τις είχα ακούσει όλες και για μένα. Συζητώντας με φίλες και γνωστές, κατάλαβα ότι κι εκείνες τις είχαν ακούσει, αν όχι όλες, πολλές από αυτές. Αποφάσισα λοιπόν να γράψω ένα βιβλίο χωρισμένο σε κεφάλαια.

Ο τίτλος του κάθε κεφαλαίου είναι μία λέξη-ρετσινιά: Ζηλιάρα, Γεροντοκόρη, Τεκνατζού, Τρελή-υστερική-διπολική, Στείρα, κ.ά. Ο τίτλος του βιβλίου «Ήρα δεν ήταν ζηλιάρα» έχει να κάνει με την αποκατάσταση της πιο παρεξηγημένης θεάς όλων των εποχών. Οι μελετητές της μυθολογίας θεωρούν την Ήρα ως συνώνυμο της ιδανικής συζυγικής αγάπης, η Ήρα πίστευε στη βαθιά και παντοτινή ένωση ανάμεσα σε δύο συντρόφους. Δείτε όμως, ο Δίας έχει μείνει στην Ιστορία ως Πατέρας των Θεών και των Ανθρώπων και η Ήρα ως μία υστερική ζηλιάρα που δεν άντεχε τις απιστίες του. Και γιατί να τις αντέξει;

Γιατί θεωρούμε φυσιολογικό ότι εκείνος είχε μεταμορφωθεί ακόμη και σε κύκνο ή χρυσή βροχή προκειμένου να την απατήσει;».

Τι μεσολάβησε στο διάστημα από το πρώτο βιβλίο με τίτλο «Μην πατάς ξυπόλυτη»;

«Μεσολάβησε κάτι πολύ πρωτόγνωρο. Το να βλέπεις τόσα προσωπικά σου βιώματα τυπωμένα σε ένα βιβλίο. Το πρώτο βιβλίο γράφτηκε μέσα στο σκληρό λοκντάουν. Είχα την ανάγκη να γράψω δικές μου ιστορίες και να πω απροκάλυπτα ότι όλα αυτά συνέβησαν σε εμένα και όχι σε μία επινοημένη ηρωίδα που θα είχε άλλο όνομα ή άλλο χρώμα μαλλιών από το δικό μου. Έγραψα λοιπόν για την απώλεια των γονιών μου, για δύσκολες ερωτικές σχέσεις, για τη συχνά αμφιλεγόμενη αποτελεσματικότητα της ψυχοθεραπείας, για μία αποβολή που μου στοίχισε και για πολλά ακόμη.

Με χιούμορ σε γερές δόσεις για να αντέξω και εγώ που τα έγραφα και όσοι θα τα διάβαζαν. Και φυσικά με αναπόφευκτη συγκίνηση. Η χαρά μου ήταν απερίγραπτη λοιπόν, όταν είδα πόσο σφιχτά και από πόσο κόσμο αγκαλιάστηκε αυτό το βιβλίο. Έφταναν μεταμεσονύκτια μηνύματα στα social media και όλα ξεκινούσαν με τον εξής τρόπο: «συγγνώμη για την ώρα και για τον ενικό. Αλλά μόλις τελείωσα το βιβλίο σου και νιώθω σα να σε ξέρω χρόνια…».

Μέσα από αυτή τη διαδικασία, την προσωπική μου ενασχόληση με αυτό που η λογοτεχνία βαφτίζει ως autofiction-αυτομυθοπλασία, συνειδητοποίησα ότι τελικά, οι ζωές όλων των ανθρώπων μπορούν να έχουν ενδιαφέρον.

Δεν χρειάζεται να κάνεις κάτι πολύ σπουδαίο ή πολύ πρωτότυπο για να το αφηγηθείς και να έχεις αντίκτυπο. Δύο πράγματα χρειάζονται. Να έχεις αλήθεια σε αυτό που λες-γιατί στο χαρτί το ψέμα διογκώνεται-και να έχεις πραγματική ανάγκη να μοιραστείς. Από μικρή, όταν κρατούσα προσωπικό ημερολόγιο, είχα την αίσθηση ότι κάποιος, κάπου, κάποτε, θα το διάβαζε και θα με καταλάβαινε. Η μοναξιά χρειάζεται παρέα».

Το βιβλίο απευθύνεται αποκλειστικά στο γυναικείο αναγνωστικό κοινό; Πιστεύεις στον διαχωρισμό γυναικείας και ανδρικής λογοτεχνίας;

«Το βιβλίο απευθύνεται σε όλους! Εχω μεγάλη δυσανεξία στον όρο «γυναικεία λογοτεχνία». Θεωρώ ότι οφείλουμε να γράφουμε πράγματα που μας αγγίζουν όλους. Και ένα από τα πιο συγκινητικά μηνύματα που μου έστειλε αναγνώστης, έγραφε το εξής: «Μέσα από ένα κεφάλαιο του βιβλίου σου, κατάλαβα γιατί με χώρισε η γυναίκα μου».

Αν λοιπόν όλα όσα γράφω βοηθήσουν έναν ή και περισσότερους άντρες να κρυφοκοιτάξουν στην ψυχή μας, είναι κάτι παραπάνω από ευπρόσδεκτοι. Επίσης, δεν γράφω με θυμό, ούτε με εκδικητικότητα για όσα έχω βιώσει. Είναι πολύ σημαντικό, αν θέλεις να είσαι τίμιος απέναντι στους ανθρώπους με τους οποίους έχεις σχετιστεί, να τους αντιμετωπίσεις με την ίδια κατανόηση με την οποία αντιμετωπίζεις και τον ίδιο σου τον εαυτό και το ίδιο σου το φύλο».

Σε ενδιαφέρει να γράφεις βιβλία για τις ανθρώπινες σχέσεις;

«Οι ανθρώπινες σχέσεις είναι το θέμα που με αγγίζει, με προβληματίζει και με παρακινεί περισσότερο από όλα. Ακριβώς επειδή εμπεριέχουν τα πάντα μέσα, την ίδια την ύπαρξη. Παρατηρώ τις σχέσεις γύρω μου, παρατηρώ και τις δικές μου. Θεωρώ πως η φιλία είναι σαν τον Ερωτα, είναι ένας ζωντανός οργανισμός, που χρειάζεται φροντίδα. Γιααυτό και πολύ συχνά αποχωρώ από φιλίες στις οποίες έχω θεωρηθεί δεδομένη, ή έχω βιώσει υποτίμηση.

Επιμένω να γράφω τον Έρωτα με έψιλον κεφαλαίο, γιατί πιστεύω ότι είναι το μεγαλύτερο αντίδοτο στον φόβο του θανάτου και ο πιο δύσκολος και αποτελεσματικός τρόπος για να γνωρίσεις σε βάθος τον εαυτό σου. Κακά τα ψέματα. Όση ψυχοθεραπεία και να κάνουμε, όσο ισορροπημένοι κι αν νομίζουμε πως είμαστε, κάθε φορά που μοιραία σκοντάφτουμε στη μοναξιά και στην ανασφάλεια ενός άλλου ανθρώπου, είναι φτου κι από την αρχή. Και αυτό είναι ένα σπουδαίο μάθημα».

Το 2023 θεωρείς ότι στις σχέσεις μας λειτουργούμε με στερεότυπα ή υπάρχει κάποια εξέλιξη γενιά με γενιά;

«Δυστυχώς δεν έχουμε απαλλαγεί ακόμη από τα στερεότυπα. Δεν ξέρω πόσα χρόνια πρέπει να περάσουν για να τα καταφέρουμε. Με απλά παραδείγματα, αν μία γυναίκα για κάποιους λόγους δεν αποκτήσει παιδί, όσο επιτυχημένη και ευτυχισμένη κι αν είναι στη ζωή της, στους πολλούς θα φαντάζει λειψή, πως κάτι της διέφυγε. Αν μία γυναίκα ερωτευτεί και σχετιστεί με έναν πολύ νεότερό της άντρα, είναι ακαριαία “τεκνατζού”, γεγονός που δεν συμβαίνει στην αντίστροφη περίπτωση που ένας μεγαλύτερος άντρας κάνει σχέση με κάποια πολύ νεότερή του.

Και φυσικά, όταν κάποιος δεν μπορεί να σε κατατάξει κάπου, δεν μπορεί να εξηγήσει όλα αυτά που είσαι ή που θέλεις να γίνεις, θα σε πει “τρελή” για να το τακτοποιήσει όπως όπως μέσα του. Τα παραδείγματα είναι άπειρα».

Τι λειτουργεί ως έμπνευση για τη συγγραφή;

«Η καθημερινή παρατήρηση της ίδιας της ζωής, η αξία των μικρών πραγμάτων και θαυμάτων, που είναι τελικά και τα πιο μεγάλα. Από τον ήλιο που θα ζεστάνει το πρόσωπό σου στρίβοντας στον επόμενο δρόμο, από μία παράξενη σύμπτωση που θα σε κάνει να χαμογελάσεις, από το αγαπημένο σου τραγούδι που είχες καιρό να το ακούσεις και ξαφνικά το πετυχαίνεις στο ραδιόφωνο.

Δεν χρειάζεται να ταξιδέψεις σε μακρινές χώρες, ούτε καν να έχεις θέα στη θάλασσα όταν γράφεις- για την ακρίβεια, όταν έχεις θέα στη θάλασσα, ΔΕΝ θες να γράψεις, θες να πας να κολυμπήσεις. Ακόμη και ένα δέντρο που ανθίζει στον ακάλυπτο της πολυκατοικίας και σε ενημερώνει πως σε λίγο έρχεται η άνοιξη, φτάνει και περισσεύει για να εμπνευστείς».

Ποιο είναι το μήνυμα του βιβλίου;

«Οι γυναίκες υποφέρουν από αβάσταχτες ταμπέλες από τότε που η μυθική θεά Ηρα βρισκόταν στην εξουσία. Πολλές από αυτές τις ταμπέλες, δυστυχώς τις βάζουν οι ίδιες οι γυναίκες σε άλλες γυναίκες. Ας προσπαθήσουμε να καθαρίσουμε την ψυχή και το απαλό μας δέρμα από όλα όσα δεν μας αντιπροσωπεύουν».

Αγαπημένοι Έλληνες και ξένοι συγγραφείς;

«Ευγενία Φακίνου, Λιλή Ζωγράφου, Μαλβίνα Κάραλη, Μίλαν Κούντερα, Μαργκερίτ Γιορσενάρ, Μάργκαρετ Ατγουντ. Είναι τα πρώτα ονόματα που μου έρχονται στο μυαλό κάθε φορά που μου κάνουν αυτή την ερώτηση και ξέρω πολύ καλά γιατί. Η συγγραφή σε σώζει από την τρέλα και η ανάγνωση από τη μοναξιά».