Παραγωγικότητα

Βγήκε προχθές το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και μας είπε σε απλά ελληνικά, ότι η επόμενη 5ετία στην παγκόσμια οικονομία θα είναι η χειρότερη των τελευταίων 30 ετών. Το 90% των χωρών του πλανήτη θα πάει χειρότερα το 2023 σε σχέση με το 2022. Βασίζει την εκτίμηση στα υψηλά επιτόκια και τις γεωπολιτικές εντάσεις μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας. Το ενδιαφέρον ωστόσο είναι ότι ο τρόπος που προτείνει για ανταπεξέλθουν στον πτωτικό κλίμα της παγκόσμιας οικονομίας οι χώρες. Δεν είναι άλλος από την αύξηση της παραγωγικότητας.

Οι οικονομολόγοι λένε πως «η παραγωγικότητα είναι βραχυπρόθεσμα μια μεταβλητή αλλά μακροπρόθεσμα τα πάντα». Στην περίπτωσή της Ελλάδας ο όρος ήταν για πολλά χρόνια… άγνωστος. Σχεδόν μια 20ετία, από το 2000 έως το 2020, καταφέραμε να κινηθούμε με μηδενικούς ρυθμούς αύξησης της παραγωγικότητας (περίπου 0,4%). Μικρή αύξηση της παραγωγικότητας την περίοδο της ευμάρειας. Σχεδόν μηδέν και στην περίοδο της χρεοκοπίας. Απόλυτο μηδέν το 2015 και το 2016 επί ΣΥΡΙΖΑ. Ουδέποτε λοιπόν τα καταφέραμε ως οικονομία σε αυτό τον τομέα και ας εξαρτάται η πρόοδος των χωρών από αυτόν.

Για να μη γίνονται παρανοήσεις με τον όρο παραγωγικότητα, δεν εννοούμε παραπάνω δουλειά, περισσότερες ώρες εργασίας. Υπάρχουν επιχειρήσεις που καταγράφουν υψηλούς ρυθμούς παραγωγικότητας εφαρμόζοντας το 4ήμερο εργασίας. Εννοούμε αποδοτική δουλειά, η οποία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις δεξιότητες του εργατικού δυναμικού και συντελεστών όπως η τεχνολογική πρόοδος. Οπως επίσης για το εάν οι επενδύσεις κατευθύνονται σε τομείς χαμηλής παραγωγικότητας όπως το real estate ή η δημιουργία μιας καφετέριας ή σε υψηλής παραγωγικότητας, όπως μια βιομηχανική επένδυση.

Οταν ο εν λόγω δείκτης βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα, τότε η οικονομία δημιουργεί ανταγωνιστικά προϊόντα και υπηρεσίες, αναπτύσσεται ως εκ τούτου με υψηλότερους ρυθμούς, δημιουργώντας επιπλέον δουλειές και υψηλότερες αμοιβές. Σε αντίθετη περίπτωση, δημιουργεί ύφεση και ανεργία. Στην Ελλάδα ο συγκεκριμένος δείκτης εκτός των μηδενικών επιδόσεων ήταν διαχρονικά δυσφημισμένος, καθώς στην κρίση επιδιώχτηκε να ενισχυθεί η παραγωγικότητα μέσω της μείωσης των αμοιβών των εργαζομένων και όχι μέσω της βελτίωσης της αποδοτικότητάς τους. Τα τελευταία χρόνια η τάση αυτή άλλαξε. Η παραγωγικότητα της οικονομίας αυξήθηκε. Η βελτίωση του δείκτη επέτρεψε να βελτιωθούν οι αμοιβές με πρώτο τον κατώτατο μισθό. Αρα τα οφέλη είναι σαφή και ορατά σε όλους.

Για να συνεχιστεί η τάση θα πρέπει να γίνουν ακόμα πολλά. Πρώτα από όλα «ενέσεις» προσωπικού από το εξωτερικό, με την ένταξη στο εργατικό δυναμικό της χώρας πολλών υψηλής κατάρτισης εργαζομένων, αλλά και πολλών εργατών. Θέμα σημαντικό, το οποίο ελάχιστα βρίσκει χώρο στον προεκλογικό διάλογο.

Το δεύτερο εξίσου σημαντικό, ίσως το σημαντικότερο για χώρες του δικού μας μεγέθους, είναι η βελτίωση των δεξιοτήτων. Για κάποιο λόγο, που άπτεται της ψυχιατρικής επιστήμης, οι έλληνες πολιτικοί πίστεψαν ότι εξυπηρετούσαν τη μέση ελληνική οικογένεια βάζοντας τα παιδιά τους στα πανεπιστήμια. Ως αποτέλεσμα η χώρα εμφανίζει τεράστιες ποιοτικές ελλείψεις στα τεχνικά επαγγέλματα. Κάποια βήματα έγιναν με τη σημερινή ηγεσία του υπουργείου Παιδείας. Μένει να αλλάξει και η κυρίαρχη άποψη της κοινωνίας.

Το τελευταίο, αλλά εξίσου σημαντικό για την ανάπτυξη της παραγωγικότητας, περνάει από την ανάπτυξη επενδύσεων με ισχυρό ανταγωνιστικό «αποτύπωμα» στην οικονομία, με έμφαση στις εξαγωγές. Με αυτά και με λίγη… τύχη, ίσως αυτή τη φορά τα καταφέρουμε καλύτερα, από τις προβλέψεις του ΔΝΤ…