Το χάσμα μεταξύ μητέρων και άτεκνων γυναικών διευρύνεται

«Το να βλέπω τις φίλες μου να προχωρούν στη μητρότητα χωρίς εμένα γίνεται ακόμα πιο οδυνηρό λόγω της χρόνιας αποτυχίας ενσυναίσθησης και από τις δύο πλευρές» γράφει η δημοσιογράφος και συγγραφέας, Nicola Slawson, στην Guardian και συνεχίζει.

Στεκόμουν σε έναν κύκλο γυναικών που περίμεναν να ξεκινήσει ένα μάθημα γυμναστικής τις προάλλες και έπιασα τον εαυτό μου να γελάει και να λυπάται μαζί τους για τις ψείρες που κόλλησαν τα παιδιά τους στο νηπιαγωγείο, αναρωτώμενη πότε θα κολλήσω κι εγώ.

Ήξερα ότι θα ερχόταν –με μαθηματική ακρίβεια- η ερώτηση «έχετε παιδιά;» την οποία θα ακολουθούσε η συνήθης άβολη σιωπή όταν απαντούσα «όχι».

Το τρομακτικό όριο των 35 ετών

Πάντα ονειρευόμουν να γίνω μητέρα. Είμαι στα τέλη της δεκαετίας των 30 – έχω περάσει την τρομακτική ηλικία των 35 ετών, όταν η γονιμότητα μιας γυναίκας υποτίθεται ότι πέφτει απότομα. Είμαι επίσης ανύπαντρη. Κάθε μέρα παλεύω να καταπιέσω τον πανικό που αναβλύζει ότι μπορεί να μην αποκτήσω ποτέ παιδιά.

Είναι ψυχικά εξαντλητικό και συχνά μοναχικό, να αιωρούμαι μεταξύ της πιθανής μητρότητας και του να καταλήξω μόνιμα άτεκνη. Η εμπειρία αυτή έχει βαρύνει περισσότερο υπολογίζοντας αυτό που μοιάζει με ένα αυξανόμενο χάσμα μεταξύ των άτεκνων γυναικών και των μητέρων. Τα τελευταία χρόνια, φαίνεται ότι και τα δύο στρατόπεδα έχουν αναπτύξει μια χρόνια έλλειψη ενσυναίσθησης για το άλλο.

Η ατεκνία από επιλογή και η άλλη

«Ένα από τα μεγάλα ζητήματα της ατεκνίας είναι ότι μπορεί να αποδεκατίσει την ομάδα φιλίας σου. Όταν οι φίλοι σου και η οικογένειά σου προχωρούν όλοι στη μητρότητα και σε αφήνουν πίσω, μπορεί να είναι εξαιρετικά οδυνηρό», δήλωσε η Τζόντι Ντέι, ιδρύτρια του Gateway Women – μιας ομάδας υποστήριξης για γυναίκες που είναι άτεκνες όχι από επιλογή – στο podcast «Worst Girl Gang Ever».

Αυτό απηχεί τη δική μου εμπειρία. Κάποιοι φίλοι με παιδιά φάνηκαν ανίκανοι να αντιληφθούν το επίπεδο του πόνου και του φόβου που νιώθω, απορρίπτοντας αυτά που υποστηρίζω, λέγοντάς μου ότι έχω «άφθονο χρόνο», ενώ την ίδια στιγμή μιλούσαν για φίλες που περνούν τη διαδικασία της εξωσωματικής γονιμοποίησης και πως «το άφησαν πολύ αργά», ή με πατρονάριζαν για το πόσο ελεύθερη και χωρίς υποχρεώσεις νομίζουν ότι πρέπει να είναι η εργένικη ζωή μου.

Οι ένδοξες(;) αναρτήσεις μητρότητας στα σόσιαλ μίντια

Στο νέο βιβλίο της η Αγγλίδα μυθιστοριογράφος Ελίζαμπεθ Ντέι, με τίτλο Friendaholic, περιγράφει παρόμοιες εμπειρίες με φίλους που απλά δεν το κατάλαβαν, καθώς η ίδια πέρασε από εξωσωματική γονιμοποίηση και επαναλαμβανόμενες αποβολές. «Δεν θα έκανα ανάρτηση για τα ένδοξα μωρά μου στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με τον ίδιο τρόπο που δεν θα έκανα ανάρτηση για την εκτεταμένη έπαυλή μου ή τον στόλο των Bentley μου… επειδή είναι απερίσκεπτο για όσους δεν έχουν αυτά τα πράγματα» έγραψε. Τα σχόλιά της προκάλεσαν ένα κύμα αναστάτωσης από μητέρες κάτω από ένα απόσπασμα που δημοσιεύθηκε στους Times.

«Έχω παρατηρήσει και άλλα παραδείγματα αυτού του φαινομενικά αγεφύρωτου χάσματος μεταξύ μητέρων και άτεκνων γυναικών» συνεχίζει η Nicola Slawson, στην Guardian.

Στο Instagram, ξέσπασε μια διαφωνία σχετικά με την προσθήκη ενεργοποίησης προειδοποιήσεων στις αναρτήσεις για τη Γιορτή της Μητέρας. Ορισμένοι σχολιαστές πιστεύουν ότι όσες γυναίκες δεν μπορούν να κάνουν παιδιά πρέπει να το ξεπεράσουν και να «σταματήσουν να κλαψουρίζουν».

«Ένας σχολιαστής συνέκρινε μάλιστα την εμπειρία της ατεκνίας με το να μην μπορείς να αντέξεις οικονομικά διακοπές στις Μαλδίβες. Η έλλειψη ενσυναίσθησης και η αυταρέσκεια απέναντι στις γυναίκες που βιώνουν την ατεκνία με εξέπληξε» συμπληρώνει η Nicola Slawson.

Μία στις πέντε γυναίκες είναι άτεκνη, στη μέση ηλικία

Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έπαιξαν φυσικά ρόλο στην εμπέδωση αυτών των διαχωρισμών. Μία στις πέντε γυναίκες είναι άτεκνες στη μέση ηλικία, με περίπου το 90% αυτών που βρίσκονται σε αυτή τη θέση να μην το επιλέγουν.

Ωστόσο, τα timelines μας ευνοούν σταθερά παραδείγματα στρέιτ, cis (και συχνά λευκών) ανθρώπων που πετυχαίνουν τα «σωστά» ορόσημα. Αρκεί να δείτε τον αριθμό των likes και των σχολίων σε κάθε ανάρτηση που ανακοινώνει έναν αρραβώνα, την πρώτη κατοικία, το γάμο, την εγκυμοσύνη ή τη γέννηση ενός μωρού. Η κοινωνία πάντα γιόρταζε τα ετεροκανονικά επιτεύγματα, αλλά τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης τα έχουν σχεδόν φετιχοποιήσει.

«Η μητρότητα εξακολουθεί να θεωρείται η απόλυτη επιτυχία – και πολλές άτεκνες γυναίκες το αισθάνονται αυτό έντονα, συμπεριλαμβανομένου και εμού» παραδέχεται η δημοσιογράφος της Guardian.

Ταυτόχρονα, οι μητέρες συχνά δεν αισθάνονται έτσι. Οι φίλες μου μητέρες μιλούν για το ψυχικό φορτίο όλων όσων πρέπει να κάνουν. Άλλες ψιθυρίζουν ότι έχουν χάσει εντελώς τον εαυτό τους μέσα στη μητρότητα- ή μιλούν για εξαντλητική επιλόχεια κατάθλιψη ή για μόνιμες σωματικές βλάβες μετά τον τοκετό. Εξακολουθούν να είναι αυτές που σηκώνουν το κύριο βάρος της ανατροφής των παιδιών. Η φροντίδα των παιδιών μόλις τώρα μπήκε στην πολιτική ατζέντα. Οι διακρίσεις εις βάρος των μητέρων εξακολουθούν να συμβαίνουν με ανησυχητική συχνότητα στον εργασιακό χώρο. Ίσως εξαιτίας όλων αυτών, όταν γυναίκες όπως η Τζόντι Ντέι μιλούν, ορισμένες μητέρες αισθάνονται προσωπικά ότι δέχονται επίθεση.

Η εξομάλυνση της συζήτησης

«Γράφοντας για τη δική μου εμπειρία, συνειδητοποίησα ότι υπάρχει ένα πηγάδι πόνου γύρω από το ζήτημα της μητρότητας- μεταξύ άτεκνων γυναικών που θέλουν να γίνουν μητέρες- άτεκνων γυναικών που αντιμετωπίζουν το στίγμα- ακόμη και μητέρων, επίσης, που αισθάνονται χρόνια παρεξηγημένες» καταλήγει η Nicola Slawson.

Ο πραγματικός ένοχος σε όλα αυτά είναι, φυσικά, η πατριαρχία. Δεν υπάρχει τίποτα που να αγαπάει περισσότερο η πατριαρχία από το να καταστρέφουν οι γυναίκες η μία την άλλη.

Όλες βιώνουμε την απόλυτη εξάντληση του να μας κρίνουν και να μας ντροπιάζουν συνεχώς και όλες πρέπει να αντιμετωπίσουμε τις συνέπειες των επιλογών που κάνουμε ως γυναίκες – πρέπει να μπορούμε να μιλάμε γι’ αυτό με ειλικρίνεια.

Κι όπως λέει και η Δρ Πραγίγια Αγκαρβάλ, συγγραφέας του αναγνωρισμένου βιβλίου (M)otherhood: «Πρέπει να εξομαλύνουμε αυτές τις συζητήσεις, έξω από τις ζώνες άνεσής μας. Αν δεν καθίσουμε με τη δυσφορία μας, δεν μπορούμε να αλλάξουμε τα πράγματα».

*Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην theguardian.com