Μήπως να ξανασκεφτεί η ΕΤΑΔ ΑΕ το πώς εννοεί την «αξιοποίηση»;

Τον κάπως μακρινό πια Απρίλιο του 1995 ο Ελληνικός Οργανισμός Τουρισμού (ΕΟΤ) παραχώρησε για 25 χρόνια το κτίριο του παλαιού Ξενία στη Μυτιλήνη στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Το Πανεπιστήμιο ανακαίνισε εκ βάθρων το συγκεκριμένο κτίριο μετατρέποντάς το στο βασικό κτίριο του Τμήματος Περιβάλλοντος.

Αυτό ήταν το πρώτο κτίριο του Πανεπιστήμιο στον Λόφο του Άη Γιάννη του Μόθωνα που ενώ για καιρό ήταν γνωστός σαν Λόφος Ξενία από ένα σημείο και μετά ονομάστηκε Λόφος Πανεπιστημίου, αφού εκεί είναι συγκεντρωμένα τα κτίρια που στεγάζουν πλέον τις Σχολές του Πανεπιστημίου με έδρα τη Μυτιλήνη.

Όμως, τα χρόνια που πέρασαν σήμαιναν και αλλαγές στον τρόπο που αντιμετωπίζεται η δημόσια περιουσία, που πλέον φαίνεται ότι δεν μπορεί να παραχωρείται σε ένα δημόσιο ίδρυμα, αλλά να «αξιοποιείται». Με βασικό σκοπό της «αξιοποίησης» την αύξηση των δημοσίων εσόδων με ορίζοντα την αποπληρωμή του χρέους.

Και αυτό γιατί μέρος της «κληρονομιάς» των μνημονίων είναι και η απαίτηση η ιδιωτική περιουσία του Δημοσίου να αξιοποιείται με όρους αμιγώς εισπρακτικώς. Δηλαδή πλέον, δεν μπορεί το δημόσιο να παραχωρεί στο δημόσιο ένα κτίριο, για να καλύψει μια βασική του ανάγκη. Θα πρέπει να εισπράττεται το ανάλογο ενοίκιο.

Όταν λοιπόν πλησίαζε η λήξη της αρχικής σύμβασης παραχώρησης το Πανεπιστήμιο Αιγαίου απευθύνθηκε στην ΕΤΑΔ για την ανανέωση της παραχώρησης, χωρίς να πάρει αρχικά απάντηση. Όταν τελικά πήρε απάντηση αυτή ουσιαστικά ήταν ένα αίτημα για ενοίκιο.

Όπως αναφέρει η ιστοσελίδα ΣΤΟΝΗΣΙ, σε σχετικό ρεπορτάζ της η ΕΤΑΔ ανάμεσα στα άλλα στην επιστολή της αναφέρει ότι: «δυνάμει του άρθρου 196 του Ν.4389/2016, αλλά και του Κανονισμού εκμισθώσεων, μισθώσεων, παραχωρήσεων, εκποιήσεων, ανταλλαγών, αγορών και αντιπαροχών της ΕΤΑΔ Α.Ε., όπως ισχύει σήμερα, τα ακίνητα διαχειριστικής αρμοδιότητας της Εταιρείας, δεν παραχωρούνται άνευ ανταλλάγματος. Συνεπώς, σε περίπτωση που επιθυμείτε τη μίσθωση του εν θέματι ακινήτου, αυτή μπορεί να εξεταστεί, σύμφωνα με τον Κανονισμό της ΕΤΑΔ, με την προϋπόθεση υποβολής εκ μέρους σας σχετικού αιτήματος εγκεκριμένου από το οικείο σας όργανο εκπροσώπησης». Παράλληλα, ζητά διάφορα στοιχεία από το Πανεπιστήμιο:

«Στο πλαίσιο ελέγχου και παρακολούθησης των παραχωρήσεων ακινήτων, διαχειριστικής αρμοδιότητας της ΕΤΑΔ ΑΕ, μεταξύ των οποίων και η προαναφερόμενη (σ.σ. το ξενοδοχείο ΞΕΝΙΑ), παρακαλούμε όπως μας αποστείλετε εντός μηνός από τη λήψη του παρόντος:

1. Πλήρη τεχνικό φάκελο, που να συνοδεύεται από τεχνική έκθεση και φωτογραφική αποτύπωση, αναφορικά με την υφιστάμενη κατάσταση του ακινήτου (αναλυτική περιγραφή/καταγραφή των υφιστάμενων εγκαταστάσεων, των εργασιών που έχουν γίνει στο ακίνητο με αναφορά σε στοιχεία νομιμότητας, τοπογραφικό διάγραμμα).
2. Να προσκομισθούν όλες οι άδειες (οικοδομικές, δηλώσεις τακτοποίησης, λειτουργίας, κλπ),
3. Να αποσταλεί το εν ισχύ ασφαλιστήριο καθώς και η απόδειξη είσπραξης των ασφαλίστρων,
4. Να μας γνωρίσετε αν υφίσταται ιδιωτικοοικονομική εκμετάλλευση εντός του παραχωρημένου ακινήτου, όπως κυλικείο.»

Τι σημαίνει τελικά «αξιοποίηση»;

Το ζήτημα της αξιοποίησης των ακινήτων του δημοσίου έχει επανέλθει με διάφορους τρόπους στην επικαιρότητα. Είναι σαφές ότι το συγκεκριμένο ακίνητο μόνο «αναξιοποίητο» δεν είναι. Αντιθέτως, αξιοποιήθηκε επαρκώς, καθώς ένα δημόσιο ίδρυμα όχι μόνο φρόντισε να το ανακατασκευάσει, αλλά και να το χρησιμοποιήσει για λόγους που εξυπηρετούν το δημόσιο συμφέρον.

Επιπλέον, το γεγονός ότι το Πανεπιστήμιο Αιγαίου είχε στη διάθεσή του αυτό το κτίριο σήμαινε ότι μπορούσε να περιορίζει τα κόστη ενοικίασης κτιρίων (που μέχρι την ολοκλήρωση του συγκροτήματος του Λόφου ήταν ένα σοβαρό πρόβλημα).

Και σε τελική ανάλυση δεν είναι όντως βέλτιστη αξιοποίηση ακινήτων δημοσίου το να στεγάζουν υπηρεσίες και φορείς του ευρύτερου δημοσίου τομέα, ώστε να περιορίζουν το κόστος για την ενοικίαση ή κατασκευή άλλων κτιρίων ή εγκαταστάσεων;

Άλλωστε, αυτό δεν αναιρεί την «ταμειακή» αξιοποίηση, αλλά δεν την θεωρεί μονόδρομο, ακριβώς επειδή προέχει η κάλυψη πραγματικών αναγκών.

Δυνατότητες παραχώρησης χωρίς αντάλλαγμα

Πάντως η νομοθεσία που επικαλείται η επιστολή της ΕΤΑΔ ΑΕ προς το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, δηλαδή ο νόμος 4389/2016 και ο Κανονισμός εκμισθώσεων, μισθώσεων, παραχωρήσεων, εκποιήσεων, ανταλλαγών, αγορών και αντιπαροχών της ΕΤΑΔ Α.Ε προσφέρουν και άλλες δυνατότητες που δεν καταλήγουν στην καταβολή ενοικίου. Αυτές αφορούν τη δυνατότητα εκ νέου μεταβίβασης στο Δημόσιο, χωρίς την καταβολή ανταλλάγματος, αλλά και τη δυνατότητα παραχώρησης χωρίς αντάλλαγμα σε ΝΠΔΔ που εκπληρώνουν «κοινωφελείς σκοπούς».

Όλα αυτά διαμορφώνουν ένα περιθώριο, ώστε να αποφευχθεί το παράδοξο το δημόσιο ζητά ενοίκια από το… δημόσιο και δη την παγίως υποχρηματοδοτούμενη ανώτατη εκπαίδευση. Άλλωστε, υποτίθεται ότι έχουμε αφήσει πίσω μας τη μνημονιακή περίοδο.