Παγκόσμια οικονομία: H θεωρία του Δαρβίνου «απειλεί» τo χρηματοπιστωτικό σύστημα

Ορατή είναι πλέον η αποσταθεροποίηση του ευρύτερου χρηματοπιστωτικού τομέα, όπως αναφέρουν οι Financial Times.

Η πρόσφατη αναταραχή στις χρηματοπιστωτικές αγορές δεν είναι κάτι παροδικό, αλλά αποτελεί σημάδι ενός μακροπρόθεσμου προβλήματος. Περισσότερο από ένα χρόνο μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, ο πληθωρισμός έχει αποδειχθεί ότι απέχει πολύ από το να χαρακτηριστεί παροδικός. Αυτό σημαίνει ότι οι αποδόσεις των κρατικών ομολόγων, αν και ευμετάβλητες, δεν έδειξαν σημάδια πτώσης στα ιστορικά χαμηλά που επιτεύχθηκε την περασμένη δεκαετία.

Η θεωρία του Δαρβίνου στην οικονομία

Οι αρνητικές επιπτώσεις έχουν γίνει πιο έντονες μετά την αναταραχή του τραπεζικού τομέα από την κατάρρευση της Silicon Valley Bank. Η απώλεια εμπιστοσύνης στον κλάδο εξαπλώθηκε, μετά την εξαγορά της Credit Suisse από την UBS και την έκτακτη συμφωνία χρηματοδότησης για την First Republic. Μοιάζει σαν να έχει τελειώσει μια εποχή και να μπαίνουμε σε μια νέα φάση, όπου η αστάθεια και ο αποσυντονισμός αποτελούν βασικά χαρακτηριστικά.

Τα οικονομικά είναι ένας δαρβινικός κόσμος στον οποίο οι συμμετέχοντες πρέπει να προσαρμόσουν τις στρατηγικές τους για να επιβιώσουν. Στην εποχή της κερδοσκοπίας, το κόστος χρηματοδότησης ήταν γενικά χαμηλό και η τιμή των περιουσιακών στοιχείων γενικά αυξανόταν. Μια στρατηγική δανεισμού χρημάτων για την αγορά περιουσιακών στοιχείων ήταν ο καλύτερος τρόπος ευημερίας. Δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι επενδυτικά οχήματα όπως τα ιδιωτικά κεφάλαια τα πήγαν τόσο καλά.

Είναι αλήθεια ότι αυτή η εποχή ταλαιπωρήθηκε από καταστροφές, όπως η κατάρρευση της φούσκας των dotcom στις αρχές της δεκαετίας του 2000 και η οικονομική κρίση του 2007-08. Αλλά η  κερδοσκοπία επέστρεψετη δεκαετία του 2010. Η ανάληψη κινδύνου μόλις βρήκε νέους δρόμους για εξερεύνηση, όπως τα κρυπτονομίσματα και οι εισηγμένες εταιρείες κελύφους που συγκεντρώνουν κεφάλαια και αναζητούν κάτι να αγοράσουν.

Το μεγάλο «ξεχαρβάλωμα»

Όλα αυτά όμως θα αλλάξουν αν επικρατήσει η μεγάλη απορύθμιση. Τα επιτόκια και οι αποδόσεις των ομολόγων θα κινηθούν υψηλότερα και όχι χαμηλότερα. Ακριβώς όπως οι χαμηλές αποδόσεις των ομολόγων οδήγησαν σε ανοδική αναπροσαρμογή των ριψοκίνδυνων περιουσιακών στοιχείων, οι υψηλότερες αποδόσεις θα προκαλέσουν μετατόπιση προς την αντίθετη κατεύθυνση. Ο δανεισμός για την αγορά περιουσιακών στοιχείων θα αποτελεί ένα εξαιρετικά επικίνδυνο στοίχημα.

Υπήρξε ένα παρόμοιο παράδειγμα μεγάλης χαλάρωσης μεταξύ του 1965 και των τέλους του 1981, όταν η απόδοση των 10ετών ομολόγων του Δημοσίου αυξήθηκε από 4,2% σε 15,8%. Η επίδραση στα επικίνδυνα περιουσιακά στοιχεία ήταν δραματική.

Είναι απίθανο, αλλά καθόλου αδύνατο, το επόμενο«ξεχαρβάλωμα»να είναι τόσο μακροχρόνιο όσο εκείνη την εποχή. Αλλά πιθανές καταστροφές περιλαμβάνουν την κατάρρευση της παγκοσμιοποίησης καθώς οι σχέσεις μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας γίνονται όλο και πιο εχθρικές, επιβράδυνση της ανάπτυξης καθώς η παγκόσμια οικονομία αγωνίζεται να μειώσει την εξάρτησή της από τα ορυκτά καύσιμα, καθώς και τον πολιτικό διχασμό στις ΗΠΑ.

Δύσκολη η νέα μετάβαση

Ακόμη και αν αποφευχθούν αυτοί οι κίνδυνοι, έχουμε δει σημάδια ότι μια μετάβαση στη νέα εποχή θα ήταν δύσκολη για τον χρηματοπιστωτικό τομέα. Η SVB είχε τις δικές της ιδιαιτερότητες, ιδιαίτερα το στοίχημά της σε ομόλογα μακράς διάρκειας και την εξάρτησή της από τις καταθέσεις χονδρικής. Η Credit Suisse, με τη μακρά ιστορία σκανδάλων της, ήταν ένας ιδιαίτερα αδύναμος κρίκος μεταξύ των ευρωπαϊκών τραπεζών. Και δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι έχει ήδη υπάρξει πρόβλημα μεταξύ των ιδρυμάτων που εκτίθενται σε κρυπτονομίσματα, ένας τομέας που έχει δει περισσότερες καταρρεύσεις από ότι το δημοφιλές παιχνίδι Jenga.

Οι υψηλότερες αποδόσεις των ομολόγων θα προκαλέσουν επίσης κρίσεις σε πολλά άλλα μέρη παγκόσμια. Το φθινόπωρο, τα βρετανικά συνταξιοδοτικά ταμεία παρασύρθηκαν από τη χρήση επενδύσεων με γνώμονα την υποχρέωση, μια προσέγγιση που επιφανειακά φαινόταν αποτρεπτική για τον κίνδυνο, αλλά στην πράξη αποδείχθηκε ότι περιλάμβανε στοιχήματα μόχλευσης στην αγορά ομολόγων. Μακροπρόθεσμα, οι Δαρβινικές δυνάμεις καθώς και οι ρυθμιστικές πιέσεις θα αναγκάσουν τα ιδρύματα και τους επενδυτές να προσαρμοστούν στη μεγάλη χαλάρωση.

Ο κόσμος μπορεί ακόμη και να επιστρέψει στις μέρες που η φήμη της σύνεσης θεωρούνταν εμπορικό περιουσιακό στοιχείο. Εάν συμβεί αυτό, τότε ο αριθμός των τραπεζιτών και των διαχειριστών κεφαλαίων που λαμβάνουν μπόνους πολλών εκατομμυρίων δολαρίων θα μειωθεί.

Πολλοί στον χρηματοπιστωτικό τομέα βασίζονται τώρα στις κεντρικές τράπεζες για να αλλάξουν την κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής και να επιτρέψουν στην κερδοσκοπία να έχει μια τελευταία ευκαιρία. Όλα εξαρτώνται από το εάν η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ αντιλαμβάνεται την ανάγκη αποφυγής μιας χρηματοπιστωτικής κρίσης ως μεγαλύτερη από την ανάγκη μείωσης του πληθωρισμού. Εν ολίγοις, μένει να φανεί αν  ο πρόεδρος της Fed, Τζερόμ Πάουελ, θα αποδειχθεί τόσο ατσάλινος μαχητής του πληθωρισμού όσο ο προκάτοχός του Πολ Βόλκερ.