Μήπως έχουμε το ίδιο… πατρονάρισμα; – Το facebook απέκτησε μία νέα αντιφεμινιστική σελίδα

«Μήπως έχουμε τον ίδιο γκόμενο; – Ελλάδα Edition». Πρόκειται για μία διαδικτυακή σελίδα που υπάρχει στο facebooκ κάτι λιγότερο από μία εβδομάδα και ήδη αριθμεί πάνω από 10.000 μέλη – αποκλειστικά και μόνο γυναίκες.

Αυτό θα ήταν ένα πολύ ενδιαφέρον νέο, ίσως σαν το black women train του ΤιkTok, όπου μαύρες γυναίκες ακολουθούσαν προφίλ άλλων μαύρων γυναικών με σκοπό να δημιουργήσουν μία διαδικτυακή κοινότητα ενδυνάμωσης, αλληλεγγύης, που θα αντιμετώπιζε ή, έστω, θα συζητούσε τα προβλήματα της συγκεκριμένης μειονότητας: των μαύρων γυναικών στις ΗΠΑ και σε άλλες «λευκές» χώρες της Δύσης. Όμως, τώρα δεν πρόκειται καθόλου για τέτοια περίπτωση.

Για την ακρίβεια, η ομάδα αυτή συνεχίζει μία μόδα που ξεκίνησε σε άλλες περιοχές του κόσμου, κυρίως στις ΗΠΑ. Σίγουρα θα είχε μία τεράστια σημασία ειδικά αν οι γυναίκες συζητούσαν για άντρες από τους οποίους δέχτηκαν κακοποιητικη συμπεριφορά. Αλλά ας δούμε τα πράγματα από την αρχή.

Μετά το #metoo, τι;

Το ίντερνετ έπαιξε κορυφαίο ρόλο στο κίνημα #metoo. Για την ακρίβεια, ξεκίνησε το ίδιο το κίνημα. Το χάσταγκ υπήρχε ήδη από την δεκαετία του 2000, αλλά το 2016 η ηθοποιός Αλίσα Μιλάνο το χρησιμοποιεί –μαζί με τη διασημότητά της– για να καταγγείλει βιασμούς στο Χόλυγουντ.

Ξεκινά ένα ντόμινο αποκαλύψεων. Γυναίκες πολύ διάσημες, πολύ πλούσιες, πολύ «δυνατές» ή δυνατές οικονομικά έχουν βιαστεί. Ο υπερπαραγωγός των επιτυχιών, Χάρβεϊ Γουάινσταϊν, χάνει την ελευθερία του, την φήμη του και πολλά, πάρα πολλά χρήματα.

Το κίνημα περνά τον Ατλαντικό, φτάνει στην Ευρώπη και αισίως το 2020 ξεκινά και στην Ελλάδα, μετά την αποκάλυψη της χρυσής ολυμπιονίκη, Σοφίας Μπεκατώρου. Τότε, μίλησαν πάρα πολλές γυναίκες! Από τον χώρο του θεάματος αρχικά, μέχρι τη δημοσιογραφία, μέχρι «απλώς» τα κοινωνικά δίκτυα. Δημιουργήθηκε μία ασπίδα, ένα δίκτυ ασφαλείας για τα θύματα: οι γυναίκες ήξεραν πως μπορούν να μιλήσουν.

Κατά τον ίδιο τρόπο κατάφεραν να μιλήσουν και οι άντρες –τότε ανήλικοι– θύματα του Δημήτρη Λιγνάδη, ο οποίος, μάλιστα, έχει καταδικαστεί για πρωτόδικα για δύο από τους βιασμούς για τους οποίους καταγγέλθηκε.

Φυσικά, όμως, δεν έχει συμβεί ποτέ στην ιστορία της ανθρωπότητας να μην αντιδράσει η πατριαρχία σε ένα γυναικείο κίνημα. Τα θύματα κακοποίησης άρχισαν να αντιμετωπίζονται με αμφιβολία, μίσος, χλεύη και αυτό που για το φεμινιστικό, το γυναικείο κίνημα ήταν -και παραμένει- αλληλεγγύη, εκφυλίστηκε. Όχι πλήρως, φυσικά, αλλά εργαλειοποιήθηκε για λάθος λόγους.

«Μήπως έχουμε τον ίδιο γκόμενο;

Το πρώτο πρόβλημα αυτής της ομάδας, είναι και ο πρώτος της κανόνας: Απαγορεύεται να μιλάτε για περιστατικά κακοποίησης, ακόμη και αν ισχύουν. Προσοχή στη χρήση των λέξεων: ακόμη κι αν ισχύουν.

Αυτομάτως, δηλαδή, λένε στις γυναίκες πως οι καταγγελίες που διαβάζουν, μπορεί και να μην ισχύουν… Και, μάλιστα, ότι είναι παράνομη η γνωστοποίηση, γιατί αποτελεί συκοφαντική δυσφήμιση.

Το κομμάτι για τη συκοφαντική δυσφήμιση θα είχε ένα νόημα, αν τηρούνταν γενικώς. Γιατί μόλις μία μέρα σε αυτήν την ομάδα είδα πάρα πολλά αντρικά πρόσωπα και ονόματα να αναρτώνται χωρίς ίχνος φόβου περί «συκοφαντικής δυσφήμισης». Μόνο και μόνο με την απορία «αν μιλάει και με άλλες γυναίκες».

Μάλλον το να μιλάει με πολλές γυναίκες, ή το να απατά κάποιος είναι πιο σοβαρό από το να βιάζει… Κι αν δεν το λένε ρητά οι κανόνες της ομάδας, εφόσον απαγορεύουν την καταγγελία, αλλά επιτρέπουν τον εντελώς ανούσιο διασυρμό, κάνουν τις γυναίκες να το αποδέχονται, ειδικά τις νεότερες.

Τα υπόλοιπα είναι απολύτως –με προσοχή στην επιλογή των λέξεων– προσβλητικά. Και εννοώ ότι είναι προσβλητικά όχι μόνο για τους άντρες που διασύρονται στην ομάδα, αλλά για τη διαιώνιση των στερεοτύπων εναντίον των γυναικών.

Οι «ζηλιάρες», αυτές που ρωτάνε από «ανασφάλεια», που «ψάχνουν κινητά», στο χειρότερο κομμάτι του πράγματος οι «ρουφιάνες», που λένε στους φίλους τους ότι είδαν το προφίλ τους ανεβασμένο στην ομάδα.

Το χειρότερο κομμάτι, το προβληματικό του πράγματος, είναι πώς κάτι τέτοιο μπορεί να «πλασαριστεί» σαν φεμινισμός ή γυναικεία αλληλεγγύη, ενώ δεν είναι απολύτως τίποτε από τα δύο. Μπορεί να υπάρχει και κάποια αντίστοιχη διαδικτυακή ομάδα «μόνο για άντρες», αυτό δεν το γνωρίζω, αν και υποθέτω πώς θα μιλούσαν οι άντρες για μια γυναίκα που φλερτάρει με πολλούς.

Το θέμα, ωστόσο, είναι σημαντικό, επειδή είναι μια οπισθοδρομική και σε βάρος των γυναικών και μάλιστα μέσα σε μια ομάδα που αποτελείται μόνο από γυναίκες. Ουσιαστικά, πρόκειται για τη διαιώνιση του στερεοτύπου και για την «αλληλεγγύη» που εξαντλείται σε κάτι τόσο επουσιώδες, την στιγμή που οι γυναίκες χρειαζόμαστε η μία την άλλη σε αγώνες –κυριολεκτικά– επιβίωσης.

Αν μη τι άλλο, το βασικό μας πρόβλημα είναι η βία, οι γυναικοκτονίες και η κοινωνική αδικία.