Από τις Πολιτικές της Βιωσιμότητας στην «Βιωσιμότητα της Πολιτικής»

Στο επίκεντρο κάθε κυβερνητικής στρατηγικής βρίσκονται φιλόδοξες δράσεις για έναν πιο βιώσιμο πλανήτη, στην κατεύθυνση της διαφύλαξης των φυσικών πόρων, που αποτελεί και το καθήκον μας απέναντι στις επόμενες γενιές. Όμως ας το δούμε κάπως αντίστροφα: η ίδια η Πολιτική διασφαλίζει σήμερα την δική της βιωσιμότητα; Πείθει; Προκαλεί ενδιαφέρον και αποδεικνύει την αξία της σε εκείνη την μερίδα του πληθυσμού που μπορεί να της εξασφαλίσει την δική της προοπτική;

Στην εκλογική αναμέτρηση του Μαΐου ψηφίζουν για πρώτη φορά οι γεννημένοι μέχρι και 31/12/2006 – η γενιά της νέας χιλιετίας που ήρθε τότε που όλα φαίνονταν να γίνονται καλύτερα, τότε που κινούμασταν ανοδικά και αισιόδοξα. Όμως τελικά η «νέα γενιά» είναι εκείνη που βίωσε τις αλλεπάλληλες κρίσεις των τελευταίων ετών: την οικονομική κρίση, τα μνημόνια, την μαζική φυγή νέων στο εξωτερικό, την πανδημία, και σήμερα την ενεργειακή κρίση και τις επιπτώσεις του πολέμου στην Ουκρανία… 15 χρόνια τώρα, όλα αυτά σημαδεύουν μια γενιά που δεν έμαθε να ζει κανονικά, που οι πρώτες μνήμες της είναι αυτές ακριβώς οι κρίσεις κι ένας βομβαρδισμός ερεθισμάτων από την υπερπληροφόρηση του διαδικτύου. Αυτή η γενιά στην πλειοψηφία της έμαθε ωστόσο να αξιολογεί βαθύτερα, αναζητώντας την αλήθεια και την ποιότητα.

Η νέα γενιά είναι η πλέον δυναμική πληθυσμιακή ομάδα της χώρας, που εσφαλμένα συχνά αντιμετωπίζεται ως ομοιογενής και ενιαία. Συγκεντρώνει διαφορετικά χαρακτηριστικά, από ηλικιακά και κοινωνικά, μέχρι μορφωτικά, πολιτισμικά και επαγγελματικά. Από αυτό ακριβώς το στοιχείο ξεκινά και η διαφορετική πολιτική συμπεριφορά της…

Είναι η γενιά που χαρακτηρίζεται από γρήγορα αντανακλαστικά, τα οποία συνήθως εκδηλώνονται με δυναμική και αμφισβήτηση, καθώς, όποτε οι καιροί το επιβάλλουν, οι αντιδράσεις της αποκτούν άμεσα κινηματικά χαρακτηριστικά. Είναι η γενιά που βιώνει με έντονο τρόπο κοινωνικές τάσεις, χωρίς όμως να πρόκειται για ένα παθητικό κοινό. Τουναντίον, είναι η πιο απαιτητική και συνάμα η ζωογόνος πληθυσμιακή ομάδα για το μέλλον της χώρας.

Η Παιδεία

Νέα γενιά είναι οι φοιτητές που από μαθητές βασανίστηκαν σε ένα παρωχημένο εκπαιδευτικό σύστημα που δεν δίνει τα αναγκαία ερεθίσματα σε κάθε ηλικία, ώστε να επιλέγονται μετέπειτα οι κατάλληλες κατευθύνσεις, με απώτερο σκοπό να διαμορφώνονται σύγχρονοι πολίτες με ευρύτερες γνώσεις, ανεξάρτητες και ολοκληρωμένες προσωπικότητες. Είναι οι φοιτητές που συνειδητοποιούν τα κενά σε κάθε πτυχή της Παιδείας, στις υποδομές και τις συνθήκες γενικότερα σε όλες τις βαθμίδες, στην άδικη ανομοιογένεια που παρουσιάζει η εκπαίδευση μεταξύ των αστικών κέντρων και της περιφέρειας, αλλά και στις πρακτικές που επιλέγονται για την αντιμετώπιση χρόνιων παθογενειών, με το πλέον πρόσφατο παράδειγμα της πανεπιστημιακής αστυνομίας…

Είναι η γενιά που περιμένει από το κράτος πολιτικές μέριμνας για την κατοικία, από την φοιτητική στέγη μέχρι την ιδιοκατοίκηση των νέων, ώστε να αντιμετωπίσουμε επιτέλους αυτό το σύγχρονο (;) στάτους, όπου οι τριαντάρηδες μένουν με τους γονείς τους ή αναγκάζονται να επιστρέψουν στα πατρικά τους.

Είναι η γενιά-θύμα των ευέλικτων μορφών εργασίας, που εργάζεται δίχως κανόνες, με αποτέλεσμα ο ελάχιστος προσωπικός χρόνος να συρρικνώνεται μαζί με τα όνειρα για τη δημιουργία οικογένειας ή και μιας αυτόνομης ζωής.

Είναι η γενιά που περιμένει από το κράτος να φροντίζει για όλα εκείνα τα αυτονόητα που παρέχονταν στις προηγούμενες γενιές και που σήμερα τής μεταφέρονται ως δεδομένα από τους συνομηλίκους της κατοίκους χωρών του εξωτερικού, όπως τα βασικά δικαιώματα και η τήρηση του εργατικού δικαίου, οι ίσες ευκαιρίες και η ίση μεταχείριση, η πρόσβαση σε υψηλής ποιότητας υπηρεσίες υγείας, κ.λπ.

Είναι η γενιά που αισθάνεται αποκομμένη από τις εξελίξεις και ότι λαμβάνονται αποφάσεις ερήμην της. Οι συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί δεν της επιτρέπουν την ενεργό συμμετοχή στα κοινά στον βαθμό που επιβάλλεται. Πως θα μπορέσει ένας νέος και μια νέα να ασχοληθεί με τα κοινά όταν καθημερινά αγωνίζεται δουλεύοντας δεκάωρα και δωδεκάωρα για να πληρώσει το τσουχτερό ενοίκιο του σπιτιού του/της; Πως οι νέοι θα αναλάβουν ενεργό δράση σε μια εποχή που διαθέτουν ελάχιστο προσωπικό χρόνο, στον οποίο και πάλι οριακά προλαβαίνουν να συνειδητοποιήσουν πως δεν μπορούν να ζήσουν την ηλικία τους και πως περνάει η ζωή από μπροστά τους; Πως τελικά θα καταφέρουμε η συμμετοχή των νέων στα κοινά να μην είναι προνόμιο των λίγων οικονομικά ανεξάρτητων, αλλά των ικανών και κοινωνικά ευαισθητοποιημένων;

Αυτή η νέα γενιά δικαιούται όσο κανείς να μιλά και να διεκδικεί. Το πρώτο μεγάλο στοίχημα είναι η συμμετοχή της στις προσεχείς βουλευτικές εκλογές. Να αντιμετωπίσουμε τα φαινόμενα αποχής, η οποία το 2019 ξεπέρασε το 42%, να συνειδητοποιήσουμε ότι έτσι δεν λειτουργεί η δημοκρατία και ότι το μέλλον μας το καθορίζουμε με την ψήφο μας. Είναι αναγκαία η συμπερίληψη των νέων με ρόλο και λόγο στις αποφάσεις, και βεβαίως με συμμετοχή σε όργανα και διαδικασίες. Γιατί τι είναι τελικά η νέα γενιά; Είναι η γενιά που δεν φοβάται να αναλάβει δράση και ευθύνη.

Η Δρ. Ελισσάβετ Φελώνη είναι μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και διδάσκουσα στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής