Μεγάλη Τετάρτη: Οικειότητα Χριστού Ιούδας αντωσάμενος χρυσού

Τη Μεγάλη Τετάρτη η Εκκλησία επαναφέρει στη μνήμη των πιστών την προδοσία που διέπραξε ο Ιούδας, τα διαβόητα τριάκοντα αργύρια. Μία από τις τρεις ωδές του Κανόνα της Μεγάλης Τετάρτης, η Θ’, αναφέρεται σε εκείνον:

[…]

Αγνώμων φανείς και πονηρός ζηλότυπος, […] καπηλεύων ο δεινός Ιούδας την φιλόθεον χάριν.

Λέγει πορευθείς τοις παρανόμοις άρχουσι· Τι μοι δούναι θέλετε, καγώ Χριστόν υμίν, τον ζητούμενον, τοις θέλουσι παραδώσω; Οικειότητα Χριστού Ιούδας αντωσάμενος* χρυσού.

[*μετοχή αορίστου του ρήματος αντωθούμαι, που σημαίνει σπρώχνω προς την αντίθετη κατεύθυνση, απωθώ]

Για τον Ιούδα, αλλά και για τους αμέτρητους σύγχρονους Ιούδες, έγραφε ο Παύλος Παλαιολόγος στις 6 Απριλίου 1972, Μεγάλη Πέμπτη, τα ακόλουθα:

Κάθε χρόνο «δουλεύω» τον Ιούδα. Τον λιθοβολούν οι αιώνες. Υπάρχει όμως πάντα πρόβλημα Ιούδα. Σημαδεμένος από τη μοίρα του. Το «καθώς γέγραπται» πριν ακόμα έρθη στη ζωή. Ένας οπωσδήποτε θα προδώση. Αυτός. Το δρόμο που του τάχθηκε ακολουθεί ο μαθητής, όταν τη στιγμή του ασπασμού παραδίνη στους διώκτες το Δάσκαλό του.

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 6.4.1972, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Ευθύς όμως μετά την προδοσία, αφού δηλαδή εκτελεσθή το «καθώς γέγραπται», η συντριβή. Δεν είναι μόνο η έμπρακτη μετάνοια με την επιστροφή των τριάντα αργυρίων σ’ αυτούς που τον εξαγόρασαν· δεν περιορίζεται να εκδηλώση με δάκρυα τη μεταμέλειά του. Προχωρεί ακόμα περισσότερο, επιβάλλοντας στον εαυτό του την εσχάτη των ποινών.

Εκτελεστής δε της ποινής αυτός ο ίδιος. Αυτοκτονία που δεν του ελαφραίνει τη θέση απέναντι της Ιστορίας. Η χειρότερη θέση που κατέχει άνθρωπος στη Γη. Καταραμένος των αιώνων.

Πλήθος οι μικρού και μεγάλου διαμετρήματος προδότες: γλοιώδη ερπετά, μολυντήρια που μολύνουν τον άνθρωπο. Όλων αυτών η μνήμη διατηρείται σε μικρή ή μεγάλη ένταση και διάρκεια. Προδότης όμως με τόση παγκοσμιότητα και χρονικό εύρος, όπως ο Ιούδας, δεν αναφέρεται σε μύθους και ιστορία.

Φτωχός και σε θεολογικές γνώσεις, δεν ξέρω αν ο ίδιος ο Ιησούς έχει εκφρασθή εναντίον του Ιούδα με όση τουλάχιστον δριμύτητα εκφράστηκε εναντίον των Γραμματέων και Φαρισαίων υποκριτών, εναντίον αυτών που αποκαλεί γεννήματα εχιδνών.

Η Εκκλησία όμως του ψάλλει τον εξάψαλμο σε όλους τους ήχους. Φοβεροί οι θρύλοι που πλέκονται γύρω στ’ όνομά του.

Το πιο μισητό πρόσωπο που γνώρισε η οικουμένη. Ασάλευτη η θέση του στην αιωνιότητα. Βρισιά το όνομά του. Ηθικώς λεπρός.

Ο Ιούδας δεν κλείνει τον κατάλογο των προδοτών. Οι δε σημερινοί Ιούδες δεν έχουν καν το ελαφρυντικό της αυτοτιμωρίας τους.

Οι Ιούδες σήμερα δεν απαγχονίζονται. Ούτε τα αργύρια της προδοσίας επιστρέφουν. Τέτοιες χειρονομίες δεν γίνονται παρά στους Βιβλικούς χρόνους. Τώρα με τα τριάντα αργύρια πυργώνουν οχυρά, και κατακτούν τ’ αγαθά της ζωής.

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 6.4.1972, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Τα ονόματα των προδοτών του καιρού μας σημειώνονται πάνω στην άμμο, απ’ όπου τα διαγράφει το πρώτο κυματάκι. Εγγραφή με κιμωλία σε μαυροπίνακα. Για κάθε δε μαυροπίνακα κι’ ένα λαγοπόδαρο που σβήνει την εγγραφή.

Είναι ακόμα και η Λήθη, αγία προστάτις των προδοτών.

Για τον Ιούδα, ούτε άμμος, ούτε λαγοπόδαρο, ούτε η λήθη.

Θα είχε λησμονηθή, δυο χιλιάδες χρόνια τώρα, αν περιώριζε τη δραστηριότητά του στην προδοσία ενός θνητού. Επρόδωσε όμως θεότητα, και την πληρώνει στους αιώνες.

Ένας είναι ο Θεός και μια φορά προσγειώθηκε στον πλανήτη μας. Ένας κι’ ο Ιούδας.

Όχι ότι έλειψε η προδοσία. Αναρίθμητοι οι προδότες ιδανικών και ανθρώπων. Αμβλεία όμως η μνήμη, όταν είναι θνητοί οι φορείς των ιδανικών που προδίνονται. Το ξέρουν οι επαγγελματίες ή από έμφυτη ροπή προδότες και –ισχύς τους η λήθη του λαού– ασκούν με άνεση το επάγγελμα του προδότη ή ικανοποιούν εκ του ασφαλούς το πάθος τους, που είναι η προδοσία.