Όταν έφτασε στις 3 Απριλίου στο Μέμφις, μια αμερικανική πόλη του Νότου, αναγκάστηκε να παραστεί σε μια συγκέντρωση σε μια εκκλησία, στον ναό Μέισον. Μεταξύ άλλων είπε στους παρευρισκόμενους «Θα μου άρεσε να ζήσω πολύ. Η μακροζωία έχει και τις καλές της πλευρές. Αυτή τη στιγμή όμως δεν με νοιάζει κάτι τέτοιο…». Την επομένη μέρα, ο ομιλητής, ο Μάρτιν Λούθερ Κίνγκ θα κείτονταν αναίσθητος και αιμόφυρτος στο ξενοδοχείο που διέμενε.

Στις αρχές του 1968 στο Μέμφις περίπου 1.300 μαύροι οδοκαθαριστές βγήκαν στους δρόμους για να διαμαρτυρηθούν για την απαράδεκτη μεταχείριση τους από τις αρχές της πόλης. Ο δήμαρχος Χένρι Λόουερμπ δε συμμερίστηκε τα παράπονα των εργατών για τη βελτίωση των απάνθρωπων συνθηκών εργασίας απειλώντας τους ότι όσοι δεν επέστρεφαν στα καθήκοντά τους θα απολύονταν. Παρόλα αυτά οι εργάτες συνέχιζαν τις απεργιακές κινητοποιήσεις λαμβάνοντας υπόψιν ότι ο δίκαιος αγώνας τους θα αποκτούσε ιδιαίτερη βαρύτητα αν ετίθετο επικεφαλής μια δημοφιλής προσωπικότητα που θα συμμεριζόταν τα  προβλήματα τους.

Το πρόσωπο αυτό δεν θα μπορούσε να ήταν άλλο από τον αιδεσιμότατο Μάρτιν Λούθερ Κίνγκ. Ο ηγέτης της “Συνδιάσκεψηq της Χριστιανικής Ηγεσίας των Πολιτειών του Νότου”(SCLC), ενός φορέα που αγωνιζόταν για τα ανθρώπινα δικαιώματα,  αν και ήταν απασχολημένος, ανταποκρίθηκε στην έκκληση του Μέμφις.

Όταν ο Κίνγκ έφτασε στο Μέμφις στα μέσα Μαρτίου δεν κατάφερε να διατηρήσει τη διαδήλωση σε ειρηνικά πλαίσια καθώς μετά από  επέμβαση μαύρων εξτρεμιστών οι δρόμοι μετατράπηκαν σε πεδία μάχης.  Ένας ηλικιωμένος λευκός παρομοίαζε τους μαύρους ταραξίες με τους  Ζουλού. Ο Μάρτιν εγκατέλειψε την πόλη βαθιά πικραμένος διότι η  στρατηγική της μη βίας είχε πληγεί σημαντικά, ενώ το Μέμφις θα θεωρούνταν ως μια αποτυχημένη πρόβα τζενεράλε για το μεγάλο συλλαλητήριο της Ουάσινγκτον. Παρόλα αυτά ο Κίνγκ  επέστρεψε στο Μέμφις στις 3 Απρίλη  αποφασισμένος να φέρει εις πέρας την αποστολή του οργανώνοντας μια ακόμη πορεία.

Μετά την συμμετοχή στην εκδήλωση της εκκλησίας Μέισον που προαναφέρθηκε, πήγε στο δωμάτιο του,  στο ξενοδοχείο Λορέιν. Την επόμενη μέρα στις 16.00, πληροφορήθηκε από συνεργάτη του ότι οι αρχές της πόλης είχαν άρει την απαγόρευση των διαδηλώσεων, που ίσχυαν μετά το φιάσκο των επεισοδίων του Μάρτη, γεγονός που σήμαινε ότι η πορεία θα διεξαγόταν κανονικά. Ο Κίνγκ ανακουφισμένος ανακοίνωσε τα καλά νέα στο φίλο και συνεργάτη του Ράλφ Αμπερνάθι, ο οποίος είχε περάσει από το δωμάτιο του πρίν φύγουν για να γευματίσουν στο σπίτι του πάστορα Μπίλι Καίλς.

Ο πάστορας σωριάστηκε!

Ο Κάιλς έφτασε γύρω στις 17.00 για να παραλάβει τους προσκεκλημένους του.  Μετά από μια ώρα περίπου ο Κίνγκ βγήκε από το δωμάτιό του και κοντοστάθηκε  για λίγο στο μπαλκόνι για να μιλήσει με το φίλο του Τζέσε Τζάκσον ώσπου στις 18.01μμ ακούστηκε ένας δυνατός πυροβολισμός αναγκάζοντας την ιδιοκτήτρια του μοτέλ, Λορέιν Μπέιλι, να βγει  έξω ανήσυχη για να δει τι συνέβη. Η Μπέιλι αμέσως μετά υπέστη εγκεφαλικό επεισόδιο ύστερα από αυτό που αντίκρισε: ο αιδεσιμότατος Μάρτιν Λούθερ Κίνγκ περιστοιχιζόταν από συνεργάτες του και ενοίκους του ξενοδοχείου καθώς ήταν πεσμένος και αιμόφυρτός στο μπαλκόνι του 1ου ορόφου.

Στις 6.15μμ ο αναίσθητος  Κίνγκ μεταφέρθηκε με ασθενοφόρο στο νοσοκομείο Σεντ Τζόζεφ το οποίο βρισκόταν αρκετά μακριά από το ξενοδοχείο. Βαριά τραυματισμένος στο κεφάλι υποβλήθηκε σε χειρουργική επέμβαση για να του αφαιρεθεί η μεγάλου διαμετρήματος σφαίρα. Οι προσπάθειες των γιατρών απέβησαν άκαρπες καθώς η σφαίρα διαπερνώντας το νωτιαίο μυελό ήταν σφηνωμένη στην αριστερή ωμοπλάτη. Στις 7.05μμ από το Carnegie Hall ανακοινώθηκε ότι ο Μάρτιν Λούθερ Κίνγκ άφησε την τελευταία του πνοή πρίν λίγα λεπτά.

Στο άκουσμα της δολοφονίας του Κίνγκ ο Πρόεδρος Λύντον Τζόνσον εξέφρασε τηλεοπτικά τη θλίψη του για το συγκλονιστικό γεγονός, ενώ ζήτησε από το κοινό να αποκηρύξει οποιαδήποτε πράξη βίας. Για τους περισσότερους όμως μαύρους αυτό θεωρήθηκε πράξη υποκρισίας των λευκών και η θλίψη τους μετατράπηκε σε τυφλό μίσος.. Εμπρησμοί, δολοφονίες, βανδαλισμοί και ληστείες  καταστημάτων συνέθεταν μια εικόνα απόλυτης αναρχίας σε περιοχές  όπως στο Τζάκσον, στο Μπίρμιγχαμ, στο Νάσβιλ, στο Ράλεϋ και πολλές άλλες. Σε 130 πόλεις 28 πολιτειών εκατοντάδες χιλιάδες μαύροι βγήκαν στους δρόμους για να εκδικηθούν. Ο δήμαρχος του Μέμφις έντρομος κήρυξε την πόλη σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, ενώ κάλεσε 11.000 στρατιώτες για να διατηρήσουν την τάξη. Συνολικά σε όλη τη  χώρα κινητοποιήθηκαν 47.000 εθνοφρουροί, ενώ η κατάσταση θα  παρέμενε εκτός έλεγχου μέχρι τις 12 Απριλίου.

Επίσημες πηγές ανέφεραν 45 νεκρούς, 4.000 τραυματίες, 30.000 συλλήψεις, 5000 εμπρησμούς, ενώ το κόστος των ζημιών ξεπέρασε τα 58.000.000 δολ. Ο Πρόεδρος υπο την  πίεση των γεγονότων αναγκάστηκε να υπογράψει το Νόμο για την κατάργηση των φυλετικών διακρίσεων στις 12 Απριλίου. Τρεις μέρες  πριν την υπογραφή του Νόμου στην Ατλάντα 100.000 άτομα συνόδευσαν  την νεκρώσιμη πομπή του Κίνγκ στην τελευταία του κατοικία. Ο διευθυντής της USIA, μιας κρατικής υπηρεσίας που ενημέρωνε το  κοινό για την πολιτική των ΗΠΑ, σημείωνε ότι η δολοφονία του Κίνγκ θα αποτελούσε πρωτοσέλιδο στις εφημερίδες όλου του κόσμου.  Σύμφωνα με την αναφορά της: «Η δολοφονία του Μάρτιν Λούθερ Κίνγκ και το επακόλουθο ξέσπασμα βίας θα προκαλούσαν ερωτηματικά στο μέσο Ευρωπαίο για τη σταθερότητα της αμερικανικής κυβέρνησης, ενώ  θα έγειρε αμφιβολίες για τη θέση των ΗΠΑ ως ηγέτιδα δύναμη του ελεύθερου κόσμου”.»

 Ο «ένοχος» και οι… ένοχοι

Αμέσως μετά τη δολοφονία το Μοτέλ Λορέιν αποκλείστηκε από 150 αστυνομικούς για να διερευνηθούν οι συνθήκες διάπραξης του εγκλήματος. Η έρευνα εξελισσόταν εξαιρετικά γρήγορα καθώς οι μαρτυρίες και οι περιγραφές των ατόμων της περιοχής συνέκλιναν προς το πορτραίτο ενός λευκού άντρα γύρω στα 35, ύψους 1.80 με κόκκινα μαλλιά. Πρόκειται για το 40χρονο Τζέημς Έρλ Ρεί, ο οποίος συνελήφθη μετά από δύο μήνες στο Λονδίνο όπου είχε διαφύγει με πλαστό διαβατήριο.

Ο Έρλ Ρέι ήταν ένας σεσημασμένος κακοποιός, ο οποίος είχε δραπετεύσει από τις φυλακές του Μισούρι το 1967 και έφθασε στο Μέμφις στις 4 Απριλίου. Την ίδια μέρα νοίκιασε ένα δωμάτιο σε μια πανσιόν στην οδό Σάουθ Μέιν, 60 μέτρα απέναντι από το Μοτέλ Λορέιν. Τα στοιχεία που οδήγησαν στη σύλληψή του βρέθηκαν με ιδιαίτερη ευκολία. Ο Ρέι τράβηξε την προσοχή κυκλοφορώντας με μια άσπρη Κάντιλακ, εντυπωσιακά καλοντυμένος, ενώ στις αγορές του πλήρωνε  με εικοσαδόλαρα, ποσό υπερβολικά μεγάλο για την εποχή και την  περιοχή. Το πιο παράξενο όμως είναι ότι η καραμπίνα τύπου “Ρέμινγκτον” που χρησιμοποίησε ο Ρέι βρέθηκε στο κατώφλι μαγαζιού πλησίον του μοτέλ  τυλιγμένη σε μια κουβέρτα. Συνεπώς ο εντοπισμός του ενόχου, τα αποτυπώματα του οποίου βρέθηκαν πάνω στο όπλο, ήταν θέμα χρόνου.

Ναι εγώ τον σκότωσα!

Ο Ρέι ομολόγησε ότι αυτός ήταν ο ένοχος στη διάρκεια της δίκης του τον Μάρτιο του 1969. Βέβαια αυτό το έκανε μετά από παραίνεση του δικηγόρου του, Πέρσυ Φόρσμαν. Στη συνέχεια ο Πρόεδρος του  δικαστηρίου ρώτησε τον Ρέι αν γνώριζε ότι με την ομολογία του θα καταδικαζόταν σε φυλάκιση 99 χρόνων χωρίς να μπορεί να υποβάλλει αίτηση χάριτος πριν τη συμπλήρωση 30 χρόνων. Ο κατηγορούμενος  μολονότι το γνώριζε σημείωσε ότι αυτό δεν απέκλειε την ύπαρξη συνομωσίας πίσω από τη δολοφονία. Ο Ρέι μετά την ομολογία του, διατυμπάνιζε την αθωότητά του ενώ η επανεξέταση της υπόθεσης το 1978 δεν οδήγησε σε αναθεώρηση της δικαστική απόφασης. Μετά από πολλά χρόνια, το 1997 ο γιος του Μάρτιν Κίνγκ, Ντέξτερ Κίνγκ αφού συνάντησε τον Ρέι πείστηκε για την αθωότητά του, αλλά σε λίγους μήνες ο Ρέι πέθανε από κήρωση του ήπατος αφήνοντας αναπάντητα ερωτήματα.

Ωστόσο, έκτοτε, παραμένουν σημαντικά ερωτήματα αναπάντητα: Γιατί τα μέτρα αστυνόμευσης της περιοχής γύρω από το Μοτέλ Λορέιν ήταν εξαιρετικά χαλαρά; Είχε ο Ρέι την ικανότητα σκόπευσης από απόσταση 63 σχεδόν μέτρων; Από πού βρήκε τόσα πολλά χρήματα ο Ρέι; Ήταν ικανός να οργανώσει από μόνος του τη δολοφονία ενός από τους διασημότερους Αμερικανούς της δεκαετίας του 1960; Επίσης, ποιος θα άφηνε στον τόπο του εγκλήματος το ραδιόφωνό του έχοντας μάλιστα χαραγμένο επάνω την ταυτότητά της φυλακής όπου ήταν τρόφιμος; Ήταν τόσο βαθειά ρατσιστής που να τον έκανε να προχωρήσει σε τέτοια πράξη;

To τελευταίο άτομο που μίλησε στον Κινγκ, ο Τζέσε Τζάκσον υποστήριξε ότι η κυβέρνηση, έμμεσα ή άμεσα, ήταν μέρος της  συνομωσίας. Ο Άντριου Γιάνγκ, ο άνθρωπος που πληροφόρησε τηλεφωνικά τον Κίνγκ για την άρση της απαγόρευσης 2 ώρες πριν τη δολοφονία και ο οποίος χρημάτισε πρέσβης των ΗΠΑ στον Ο.Η.Ε, κατηγορούσε ευθέως το FBI καθώς εκείνη την εποχή οι πολιτικές δολοφονίες ήταν συνήθης πρακτική.

Ο διαβόητος διευθυντής του FBI Τζόν Έντγκαρ Χούβερ δεν είχε αφήσει σε ησυχία τον φιλειρηνιστή πάστορα Κίνγκ. Το 1962, όταν ο Κίνγκ κατηγόρησε ανοιχτά το FBI για τη φύση των ερευνών του, ο Χούβερ, που εκτός των άλλων ήταν και ρατσιστής,  κινητοποίησε την υπηρεσία του με σκοπό να εκδικηθεί τον Κινγκ. Ο Χούβερ προσπάθησε ανεπιτυχώς να εμπλέξει τον Κίνγκ σε  ερωτικά και οικονομικά σκάνδαλα αποσκοπώντας να πλήξει ανεπανόρθωτα την δημόσια εικόνα του. Παρόλα αυτά ο Χούβερ δεν πτοήθηκε επιχειρώντας να εφοδιάζει τους διαδοχικούς Αμερικανούς προέδρους με πληροφορίες σχετικά με την υποτιθέμενη κομμουνιστική επιρροή στην οργάνωση του Κίνγκ.

Η Ουάσινγκτον αρχίζει να το φοβάται

Αν και ουδείς Αμερικανός πρόεδρος έβλεπε τότε τον Κίνγκ ως απειλή, τελικά τα πράγματα άλλαξαν όταν υιοθέτησε αντιπολεμική στάση στον πόλεμο του Βιετνάμ ενώ με τον ταξικό χαρακτήρα που προσέδωσε στο κίνημά του μετά το 1965 απείλησε τον αμερικανικό καπιταλισμό. Η λευκή κοινωνία αντέδρασε στη προσπάθεια αυτή διότι ένιωσε να κινδυνεύει η υλική ευημερία που της προσέφερε το κεφάλαιο από ενδεχόμενη “επίθεση” χιλιάδων μαύρων προλετάριων.

Οι μαζικές αντιπολεμικές και κατά της φτώχειας πορείες που σχεδίαζε ο νομπελίστας Κίνγκ θα δημιουργούσαν απρόβλεπτες περιπλοκές στα σχέδια του Πενταγώνου και του στρατιωτικοπολιτικού κατεστημένου των ΗΠΑ την περίοδο που κλιμακώνονταν οι εχθροπραξίες στην  Ινδοκίνα.

Ο Κίνγκ είχε καταφέρει να εισάγει το αμερικανικό κοινό στην πολιτική χρησιμοποιώντας θρησκευτικά σύμβολα τα οποία έλκυαν την θρησκευόμενη κοινωνία των υπανάπτυκτων μαύρων. Αυτή η πρόσμιξη πολιτικής και θρησκείας δεν θα άφηνε περιθώρια κρατικών αυθαιρεσιών ή λήψης αποφάσεων ερήμην του λαού. Εφόσον οι τακτικές του FBI να πλήξουν ηθικά τον Κίνγκ αποδείχτηκαν αναποτελεσματικές, η φυσική εξόντωση του ίσως να ήταν ο μοναδικός τρόπος απαλλαγής για τους πολιτικούς ιθύνοντες.

Όταν ο γιός Κινγκ συνάντησε τον «δολοφόνο»

Τον Νοέμβριο του 1999 χρόνια μετά το θάνατο του Έρλ Ρει εμφανίστηκαν νέα στοιχεία τα οποία θα ανέτρεπαν τις εως τότε δικαστικές αποφάσεις. Η πολύκροτη υπόθεση άνοιξε για άλλη μια φορά καθώς η οικογένεια Κίνγκ μήνυσε τον 73χρονο πλέον, ιδιοκτήτη ενός μπαρ το 1968 που έβλεπε στο μοτέλ Λορέιν. Ο Λοιντ παραδέχτηκε ότι και ο ίδιος ήταν μέλος συνομωσίας στην οποία ήταν εμπλεγμένο το FBI, η αστυνομία του Μέμφις αλλά και ο Στρατός. ενώ ο Ρει ήταν ο αποδιοπομπαίος τράγος.

Η συμβολή του 73χρονου στη δολοφονία έγκειται στο γεγονός ότι το μαγαζί του χρησιμοποιήθηκε ως σημείο διακίνησης του πραγματικού όπλου που σκότωσε τον δρ. Κίνγκ. Οι βαλλιστικές έρευνες έδειξαν ότι πράγματι η σφαίρα που χτύπησε τον μαύρο ηγέτη δεν ταίριαζε με το όπλο του Ρέι στοιχείο που αποδεικνύει την χρήση άλλου όπλου. Στις 3 Απριλίου κάποιος ονόματι Ραούλ παρέδωσε ένα κουτί στον Λόιντ το οποίο περιείχε μια  καραμπίνα. Πρίν πεθάνει ο Ρέι ανέφερε συχνά ότι στρατολογήθηκε από κάποιον ονόματι Ραούλ αλλά οι αρχές δεν τον πίστευαν. Κατά τη διάρκεια της δίκης 6 μάρτυρες αναγνώρισαν τον Ραούλ από φωτογραφίες. Σύμφωνα με τον  Λόιντ, τη δε  αριστοτεχνική βολή την έκανε κάποιος άσσος σκοπευτής της τοπικής αστυνομίας όχι ο Ρέι.

Στις 8 Δεκεμβρίου του 1999 ύστερα από κατάθεση 70 μαρτύρων το δικαστήριο αποφάνθηκε ότι η δολοφονία του αιδεσιμότατου ήταν έργο ευρύτερης συνομωσίας οργανωμένης από κρατικούς φορείς. Ο Ρέι απαλλάχτηκε μετά θάνατον των κατηγοριών ενώ για τον συνένοχο στη συνομωσία Λόιντ το δικαστήριο αρκέστηκε να του επιβάλλει ένα πρόστιμο 100 δολαρίων μετά από επιθυμία των παιδιών του δολοφονηθέντος, καθώς η οικογένεια Κίνγκ δεν απαιτούσε ούτε τιμωρία ούτε αποζημίωση απλά την αλήθεια.

Βέβαια πολλοί πίστεψαν ότι η ετυμηγορία του δικαστηρίου τον Δεκέμβρη του 1999 δεν απάλλασσε ουσιαστικά τον Ρέι. Η απόφαση αυτή απλώς χάρισε ένα αίσθημα ανακούφισης στην οικογένεια Κίνγκ χωρίς αυτό να αντιπροσωπεύει την αλήθεια. Η Washington Post λίγες μέρες μετά έγραφε ότι ο πραγματικός δολοφόνος παρέμενε ο Ρέι αμφισβητώντας την αξιοπιστία της οικογένειας Κίνγκ…

Headlines