Τα ντιμπέιτ στις ΗΠΑ που άφησαν εποχή για τις… γκάφες και ατυχίες

Από τότε που στις ΗΠΑ εφηύραν την τηλεοπτική αντιπαράθεση υποψηφίων για να διαμορφώσουν οι ψηφοφόροι άποψη για τις εκλογές, όλος ο πλανήτης αξιοποιεί την δυναμική της τηλεόρασης για να επηεράσει το εκλογικό αποτέλεσμα χιλιάδων εκλογικών αναμετρήσεων.

Από το 1960 μέχρι τις αρχές του 21ου αιώνα, που πειραματιστήκαν οι Αμερικανοί με το «άθλημα» μπορεί κανείς πολιτικός-υποψήφιος να αντλήσει παραδείγματα, τόσο προς μίμηση όσο και αποφυγή.

1960. Κένεντι εναντίον Νίξο: Αν δεν έχεις φωτογένεια…

Ο Τζον Κένεντι και ο Ρίτσαρντ Νίξον ήταν οι πρώτοι υποψήφιοι στην ιστορία που διασταύρωσαν τα ξίφη τους στην μικρή οθόνη καθιερώνοντάς την ως πολύ σημαντικό εθνικό πολιτικό εργαλείο, δίχως να είναι πάντα καλό αυτό. Στο πρώτο debate, ο φρέσκος και σε εξαιρετική κατάσταση Κένεντι φάνηκε να κερδίζει από την αρχή τον Νίξον, ο οποίος μόλις είχε αναρρώσει από μια ασθένεια αναγκασμένος να βγάζει το μαντήλι του και να φυσάει τη μύτη του στη διάρκεια της συζήτησης. Είναι εντυπωσιακό ότι πολλοί ακροατές ραδιοφώνου σχημάτισαν την εντύπωση ότι ο Νίξον ήταν καλύτερος συζητητής!

«Αυτό θέτει και τα πρότυπα και δημιουργεί την ιδέα ότι οι συζητήσεις δεν αφορούν απλώς την ουσία, αλλά και την παρουσίαση», λέει ο Julian Zelizer, καθηγητή ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Πρίνστον.

1976. Φόρντ εναντίον Κάρτερ: Μα τι είπες;

Οι υποψήφιοι για την προεδρία απέφευγαν τα debates για 16 χρόνια μετά από εκείνο του Κένεντι εναντίον Νίξον. Ο Τζέραλντ Φορντ και ο Τζίμυ Κάρτερ επανέλαβαν την πρακτική του debate το 1976, ωστόσο ήταν άτυχοι καθώς όταν το ηχοσύστημα δυσλειτουργούσε, οδηγώντας σε μια καθυστέρηση 27 λεπτών στη διάρκεια της συζήτησης, κατά την οποία οι δύο ομιλητές στέκοντας αδέξια στην σκηνή ενώ το τηλεοπτικό συνεργείο εργαζόταν να διορθώσει τα τεχνικά προβλήματα.

Κανένας από τους δύο δεν ήθελε να μετακινηθεί και αυτό τους εξάντλησε πολύ. Χρόνια αργότερα, ο Φορντ παραδέχτηκε ότι «υποψιάζομαι ότι και οι δύο θα θέλαμε να καθίσουμε και να χαλαρώσουμε ενώ οι τεχνικοί έφτιαχναν το σύστημα, αλλά νομίζω ότι και οι δύο διστάζαμε να κάνουμε οποιαδήποτε χειρονομία που μπορεί να φαινόταν ότι δεν ήμασταν σωματικά ή πνευματικά ικανός να χειριστεί ένα πρόβλημα σαν αυτό».

Βέβαια, ο Φόρντ σε αυτή τη συζήτηση έκανε και το πολύ βασικό λάθος να δηλώσει ότι η Πολωνία και η Ανατολική Ευρώπη δεν ήταν υπό την επιρροή της Σοβιετικής Ένωσης, αποδεικύοντας πως τέτοια debates εξακολουθούσαν να είναι επικίνδυνα.

1980. Κάρτερ εναντίον Ρήγκαν: Η συντομία είναι αρετή

Πρόκειται για ένα debate που ο πρώην ηθοποιός και τότε κυβρερνήτης της Καλιφόρνια, Ρόνταλντ Ρήγκαν τα πήγε εξαιρετικά εναντίον του Κάρτερ. Μπροστά σε 80,6 εκατομμύρια τηλεθεατές, ο Κάρτερ προσπάθησε να παρουσιάσει τον αντίπαλό του ως πλάσμα της ακροδεξιάς -όπως ακραίος ο Μπάρι Γκόλντγουοτερ-  ενώ ο Ρήγκαν προωθούσε την εικόνα του μετριοπαθούς. Δυστυχώς, όμως, για τον Κάρτερ ο κανόνας ότι η συντομία είναι αρετή δεν εφαρμόστηκε από πλευράς του και επιδόθηκε σε μια επίθεση, σχετικά με τον τρόπο που ο Ρήγκαν είχε αντιταχθεί στο Medicare το 1964,  που τράβηξε πολύ χρόνο με αποτέλεσμα να κουράσει.

Όταν μετά από πολύ ώρα τελείωσε, ο Ρήγκαν χαμογέλασε, σαν ελαφρώς απογοητευμένος πατέρας, και απάντησε με μία μόνο φράση: «Ορίστε πάλι», είπε γελώντας. Ήταν μια απλή πλην ευφυής αντίδραση που υπέσκαψε ολόκληρη την μακροσκελή επιχειρηματολογία του Κάρτερ, δείχνοντας τον Ρήγκαν πιο χαρισματικό.

1992. Μπους εναντίον Κλίντον: «Μη κοιτάς το ρολόι σου»

Ο Τζορτζ Μπους ο πρεσβύτερος και ο Μπιλ Κλίντον μιλήσαν αρκετά για το αμερικανικό χρέος. Σε μια κρίσιμη στιγμή στο δεύτερο ντιμπέιτ του 1992, ο Πρόεδρος Μπους φαίνεται να κοιτάει το σεκάρει το ρολόι του όταν του ρωτήθηκε για το εθνικό χρέος, ενώ ο υποψήφιος Μπιλ Κλίντον συμμετέχει σε προσωπική συνομιλία με ένα μέλος του κοινού που έδειξε τις πολιτικές του δεξιότητες. Το κοίταγμα της ώρας σε μια κανονική συζήτηση μπορεί να μην ήταν τόσο σημαντικό, αλλά κατά τη διάρκεια μιας συζήτησης στην οποία απλοί Αμερικανοί έθεταν ερωτήσεις στους υποψηφίους, ο Μπους φαινόταν ότι βαριόταν και δεν ενδιαφέρεται να ακούσει τι είχαν να πουν άνθρωποι της καθημερινότητας. Για έναν υποψήφιο που ήδη δέχεται επίθεση επειδή δεν ανησυχούσε για την εσωτερική πολιτική, η ματιά του φαινόταν να επιβεβαιώνει όλα όσα ειπώθηκαν για αυτόν.

«Η εικόνα είναι τόσο σημαντική» σύμφωνα με  τον Julian Zelizer, καθηγητή ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Πρίνστον που «αυτό καθορίζει ποιος είναι ένας άνθρωπος».

Σημειώνεται ότι ήταν το μόνο τηλεοπτικό debate υποψηφίων προέδρων που συμμετείχε και τρίτος υποψήφιος ο επιχειρηματίας Ross Perot, ως ανεξάρτητος.

2000. Αλ Γκορ εναντίον Μπους: «Σταμάτα να χτυπιέσαι κύριε Αντιπρόεδρε»

Ήταν μια καταστροφική συζήτηση για τον υποψήφιος Αλ Γκορ που ήθελε να δείξει δραστήριος έναντι του Μπους. Ο Αντιπρόεδρος Γκορ «χτυπιόταν» να τονίσει πόσο εξοργισμένος ήταν με τον Μπους με αρκετά σημεία να ακούγονται στο μικρόφωνο οι αναστεναγμοί του στις απαντήσεις του Μπους, κάτι που συνέβαλε στα επιχειρήματα των Ρεπουμπλικανών ότι ήταν αλαζονικός.

Όταν ο  Μπους επέκρινε τα σχέδια των Δημοκρατικών για τα «ασαφή μαθηματικά» τους, ο Γκορ εθεάθη στην οθόνη να γουρλώνει τα μάτια του και να κουνάει το κεφάλι του απογοητευμένος.

Στο τρίτο, μάλιστα ντιμπέιτ, ο Γκορ τόλμησε να πλησίασει πολύ κοντά τον Μπους καθώς μιλούσε, σαν να τον εκφοβίζει σωματικά. Εκείνη τη στιγμή ο Μπους, κοιτάζοντας ψηλά και κουνώντας το κεφάλι, συνέχισε να μιλάει χαμογελώντας. Με αυτόν τον τρόπο έκανε τον Γκορ να φαίνεται περίεργος στο κοινό το οποίο έβαλε τα γέλια. Τα στοιχεία των δημοσκοπήσεων μετά τη συζήτηση έδειξαν ότι οι γελοιότητες του Γκορ βοήθησαν τον Μπους.

«Είχαμε έναν «αρκετά» διανοούμενο Αλ Γκορ που βρέθηκε απέναντι σε έναν απλοϊκό τύπο του Τζορτζ Μπους από το Τέξας. Και απλώς δεν έπαιξε καλά στη σειρά αυτών των debates», λέει ο καθηγητής επικοινωνίας στο Πανεπιστήμιο του Μισούρι Mitchell McKinney.

Με πληροφορίες από Constitution Center, Politico, Time