Εκλογές 2023: Οι δύο όψεις της μετεκλογικής Βουλής

Αντίστροφα μετρά πλέον ο χρόνος για την αφετηρία της τελικής ευθείας προς την αναμέτρηση της 21ης Μαΐου, καθώς μετά το Πάσχα προκηρύσσονται επισήμως οι εκλογές. Το Σάββατο 22 Απριλίου θεωρείται πλέον «κλειδωμένη» από τον πρωθυπουργό ημερομηνία για την επίσκεψή του στο Προεδρικό Μέγαρο.

Οι προεκλογικές εκστρατείες των κομμάτων είναι ήδη σε εξέλιξη, όπως και η κοινή για τους πολιτικούς αρχηγούς στρατηγική των σκληρών διλημμάτων.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης προκρίνει εδώ και εβδομάδες τις συγκρίσεις (και δύο θητειών και δύο πρωθυπουργών) στον συνεχή απολογισμό διακυβέρνησης, με διαρκή ταυτόχρονα δύο ερωτήματα προς τους πολίτες: «θα πάμε μπροστά ή θα κυλιστούμε πίσω;» και «συγκρούσεις με το παρελθόν ή συμβιβασμός;».

Ο Αλέξης Τσίπρας προτάσσει επίμονα το μότο «αλλαγή ή Μητσοτάκης», θέλοντας προφανώς να καλύψει επικοινωνιακά τις σχετικές τάσεις που αποτυπώνονται στις κυλιόμενες μετρήσεις κοινής γνώμης. Και ο Νίκος Ανδρουλάκης φέρνει στο προσκήνιο το διπλό «όχι» του «στο σύστημα» είτε του Μητσοτάκη είτε του Τσίπρα.

Οι όροι της κάθε πλευράς για το μετεκλογικό τοπίο είναι στο μεταξύ εκείνοι που περισσότερο το θολώνουν, παρά το ξεκαθαρίζουν, με τα κομματικά επιτελεία να βάζουν στο τραπέζι την επεξεργασία κάθε πιθανού ή λιγότερο πιθανού μετεκλογικού σεναρίου.

Είναι ενδεικτικό το γεγονός ότι η ΝΔ επισείει στα μάτια των πολιτών την «απειλή» μιας «κυβέρνησης ηττημένων» από την πρώτη Κυριακή, την ώρα που ο ΣΥΡΙΖΑ προβάλλει τον στόχο της ανατροπής συσχετισμών από την πρώτη Κυριακή, αρνούμενος το ενδεχόμενο συγκυβέρνησης εφόσον δεν είναι πρώτο κόμμα, ακόμα κι αν στις 21 Μαΐου βγαίνουν οι σχετικοί αριθμοί.

Κομβικές οι δημοσκοπήσεις μετά το Πάσχα

Ο νέος κύκλος δημοσκοπήσεων αμέσως μετά το Πάσχα αντιμετωπίζεται ως ο πλέον κομβικός για το πώς θα μπουν τα κόμματα στην τροχιά για τις εθνικές κάλπες. Πάντως με βάση τις μέχρι στιγμής δημοσκοπήσεις, τόσο ο γαλάζιος στόχος της αυτοδυναμίας όσο και η προοπτική μιας «προοδευτικής κυβέρνησης», όπως τη διεκδικεί η αξιωματική αντιπολίτευση, απαιτούν… κόπο και θα εξαρτηθούν προφανώς από το περιεχόμενο, την ένταση και την αποτελεσματικότητα της στρατηγικής της κάθε πλευράς στην αμιγώς προεκλογική περίοδο.

Στο φόντο αυτών υπάρχει μια σειρά από αβεβαιότητες σε ό,τι αφορά το μετεκλογικό τοπίο. Ανάμεσα σε αυτές είναι ο καθοριστικός ρόλος που παίζουν δύο παράγοντες: ποια κόμματα δεν θα συμμετέχουν στις εκλογές και κυρίως πόσο θα συμμετέχουν τελικά αλλά δεν θα καταφέρουν την είσοδό τους στη Βουλή.

Τα σενάρια

«Τα ΝΕΑ Σαββατοκύριακο» καταγράφουν σενάρια με τις πιθανές κατανομές των εδρών σε δύο αναμετρήσεις με διαφορετικά, δηλαδή, συστήματα – την απλή αναλογική του ΣΥΡΙΖΑ και την ενισχυμένη αναλογική της ΝΔ.

Οι πιθανές έδρες αποτυπώνονται στη βάση των τελευταίων δημοσκοπικών δεδομένων της GPO. Στην έρευνα του Απριλίου (για τα «Παραπολιτικά»), η ΝΔ προηγείται με 31,4% στο ερώτημα «ποιο κόμμα θα ψηφίσετε την Κυριακή 21 Μαΐου;» και ακολουθούν ο ΣΥΡΙΖΑ με 26,8%, το ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΑΛ με 9,5%, το ΚΚΕ με 6,3%, η Ελληνική Λύση με 3,3%, το ΜέΡΑ25 με 3,2% και οριακά εκτός Βουλής με 2,7% οι «Ελληνες» του Ηλία Κασιδιάρη.

Με απλή αναλογική

Εφόσον στο λεγόμενο κόμμα Κασιδιάρη ο Αρειος Πάγος δείξει «απαγορευτικό» σε πρώτη φάση για τις 21 Μαΐου, η εκτίμηση για την κατανομή των εδρών με προβολή της δημοσκόπησης της GPO στα έγκυρα με απλή αναλογική και με τα εκτός Βουλής κόμματα στο 8,7% είναι η εξής: 117 έδρες για τον Μητσοτάκη, 100 για τον Τσίπρα, 35 για τον Ανδρουλάκη, 24 για τον Δημήτρη Κουτσούμπα και από 12 έδρες για τον Κυριάκο Βελόπουλο και τον Γιάνη Βαρουφάκη.

Στο πλαίσιο αυτό και αφήνοντας στην άκρη τον μεγάλο συνασπισμό ΝΔ – ΣΥΡΙΖΑ ο οποίος είναι κατηγορηματικά εκτός κάδρου, διαμορφώνονται, τουλάχιστον αριθμητικά, δύο άλλα σενάρια σχηματισμού κυβέρνησης.

Το πρώτο αφορά την προοπτική συνεργασίας πρώτου και τρίτου κόμματος, ΝΔ – ΠΑΣΟΚ, με 152 έδρες. Το δεύτερο σενάριο δείχνει συνεργασία χωρίς το πρώτο κόμμα – την «κυβέρνηση ηττημένων», κοινώς, την οποία δηλώνει ότι απορρίπτει ο Τσίπρας και για την οποία εμφανίζεται καχύποπτη η κυβέρνηση. Για κάτι τέτοιο φαίνεται να απαιτείται σύμπλευση ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ, ΜέΡΑ25 αλλά και του ΚΚΕ, που θα συγκέντρωναν 171 έδρες.

♦ Και πάλι με απλή αναλογική αλλά στην περίπτωση που οι «Ελληνες» όχι μόνο πετύχαιναν την εκλογικό κάθοδό τους αλλά επιπλέον έπιαναν το όριο εισόδου στη Βουλή, οι εκτιμήσεις διαφέρουν λόγω των… ψαλιδισμένων εδρών. Υπό μια τέτοια συνθήκη, ΝΔ και ΠΑΣΟΚ οριακά (με 147 έδρες) δεν θα σχημάτιζαν συγκυβέρνηση, ωστόσο ένας σχηματισμός ΣΥΡΙΖΑ και άλλων τριών, όσο κι αν πολιτικά δεν δείχνει να στέκει, θα έφτανε στις 165 έδρες.

Με ενισχυμένη αναλογική

Αντίστοιχα με προβολή της ίδιας δημοσκόπησης στο εκλογικό σύστημα της ενισχυμένης αναλογικής στη διαφαινόμενη δεύτερη κάλπη του Ιουλίου και με τα εκτός Βουλής κόμματα στο 8,7% η ΝΔ θα μπορούσε να ελπίζει σε 142 έδρες, ο ΣΥΡΙΖΑ σε 86, το ΠΑΣΟΚ σε 31, το ΚΚΕ σε 20, η Ελληνική Λύση σε 11 και το ΜέΡΑ 25 σε 10.

Είναι σαφές ότι οι επιδόσεις των κομμάτων στις 21 Μαΐου είναι καθοριστικές για τη δυναμική που θα μπορέσουν να αναπτυχθούν καθ’ οδόν προς μια νέα αναμέτρηση, είτε περιορίζοντας είτε διευρύνοντας τους χειρισμούς των πολιτικών αρχηγών.

Εξού και όλοι έχουν στη ρητορική τους την κρισιμότητα της πρώτης κάλπης, συμπεριλαμβανομένου του Κυριάκου Μητσοτάκη, ο οποίος μιλά πια για «μία κάλπη», ξορκίζοντας τη χαλαρότητα των ψηφοφόρων και «άσφαιρα μηνύματα διαμαρτυρίας», κατά τα λεγόμενά του, όσο κι αν ο ίδιος κυνηγά έναν στόχο: την αυτοδυναμία στο περιβάλλον της ενισχυμένης αναλογικής.