Ουκρανία – ανάλυση: Το τέλμα στην Μπαχμούτ λειτουργεί προς όφελος της Ρωσίας

Η μάχη για την Μπαχμούτ που μαίνεται στην ανατολική Ουκρανία έχει τραβήξει την προσοχή του έξω κόσμου (στη φωτογραφία του Reuters/Kai Pfaffenbach, επάνω, κατεστραμμένο ουκρανικό στρατιωτικό όχημα στην περιοχή της Μπαχμούτ).

Το σημείο κορύφωσης

Παρότι τα δεδομένα ήταν συντριπτικά εναντίον τους, οι Ουκρανοί άντεξαν και προκάλεσαν σοβαρές απώλειες στις ρωσικές ένοπλες δυνάμεις.

Η ανθεκτική άμυνα τους παρείχε επίσης χρόνο ν’ αναδιοργανώσουν τις δυνάμεις τους και να προετοιμαστούν για την, αναμενόμενη, εαρινή αντεπίθεση.

Το πρόβλημα για την Ουκρανία, όμως, είναι ότι όλες οι μάχες φτάνουν τελικά σ’ ένα σημείο κορύφωσης. Οι ουκρανικές δυνάμεις, στις αρχικές φάσεις, κατάφεραν να προκαλέσουν σημαντικές απώλειες στις ρωσικές, τόσο σε στρατιώτες όσο και σε υλικό.

Ο πόλεμος, ωστόσο, έχει αλλάξει. Η Ουκρανία συνεχίζει να προκαλεί δυσανάλογες απώλειες στη Ρωσία, αλλά το θέμα είναι ότι δεν έχει τη δυνατότητα ν’ αντικαταστήσει τους στρατιώτες της τόσο εύκολα όσο ο αντίπαλός της, γράφει σε ανάλυσή του το Asia Times.

Ο μετασχηματισμός ενός στρατού

Οι ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις υποβλήθηκαν σε σημαντικές μεταρρυθμίσεις, ξεκινώντας από το 2014.

Το χέρι ουκρανού στρατιώτη πάνω σε στρατιωτιό όχημα μετά από μια μέρα εξαντλητικής μάχης στην Μπαχμούτ (φωτογραφία Reuters/Kai Pfaffenbach)

Δυτικοί εκπαιδευτές ξεκίνησαν τη διαδικασία μετάβασης του ουκρανικού στρατού από έναν οργανισμό από τα πάνω προς τα κάτω σ’ έναν οργανισμό στον οποίο άτομα κατώτερου βαθμού, όπως ανθυπολοχαγοί και λοχίες, ασκούν επιρροή.

Αυτή η αλλαγή στη δομή παρείχε στις ουκρανικές δυνάμεις αξιόλογη ευελιξία στο πεδίο της μάχης, κάτι που αποδείχθηκε σημαντικό πλεονέκτημα στις πρώτες φάσεις του πολέμου.

Αλλαξαν δομή και στόχοι

Οι κατώτεροι αξιωματικοί και οι λοχίες ήταν σε θέση ν’ ανταποκριθούν στις εξελίξεις επί του πεδίου και να καταφέρουν σημαντική τακτική ακόμη και επιχειρησιακή επιτυχία.

Η δομή του ουκρανικού στρατού, ωστόσο, και οι στόχοι του πολιτικού κατεστημένου της Ουκρανίας έχουν αλλάξει.

Αυτοί οι κατώτεροι αξιωματικοί και οι λοχίες στους οποίους οφείλονταν η ουκρανική επιτυχία είτε σκοτώθηκαν είτε προήχθησαν καθώς ο ουκρανικός στρατός μετρά πάνω από 120.000 απώλειες.

Οι στρατιώτες που τους αντικαθιστούν, ενώ το ηθικό τους είναι υψηλό, δεν έχουν την ίδια εκπαίδευση και ανάλογες δεξιότητες με τους ανθρώπους που αντικατέστησαν.

Μάχη για την ολοκληρωτική νίκη

Αυτή η στροφή αντικατοπτρίζεται στην πολιτική σφαίρα. Αρχικά, ο μοναδικός στόχος της Ουκρανίας ήταν να συνεχίσει να μάχεται για ν’ αποτρέψει μια γρήγορη ρωσική νίκη. Ο στόχος αυτός επετεύχθη.

Ουκρανοί στρατιώτες βομβαρδίζουν με οβιδοβόλο M119 ρωσικές θέσεις στην Μπαχμούτ (φωτογραφία Reuters/Oleksandr Ratushniak)

Τώρα, οι ουκρανικές δυνάμεις πολεμούν για ολοκληρωτική νίκη. Αυτή είναι μια λεπτή, αλλά σημαντική αλλαγή.

Ο αρχικός στόχος της Ουκρανίας ήταν απλός: να μην χάσουμε. Τώρα, καθώς οι ουκρανικές δυνάμεις προχωρούν στην επίθεση, θέλουν να πάρουν πίσω το χαμένος έδαφος από τη Ρωσία.

Οπως σημείωσε κάποτε ο Καρλ φον Κλάουζεβιτς, ο πρώσος στρατηγός που έγραψε το κλασικό On War του 1832, αυτό είναι ένα πολύ πιο δύσκολο έργο.

Η αλλαγή στον στόχο είχε ως αποτέλεσμα η Μπαχμούτ ν’ αποκτήσει μια σημασία πέρα από τη στρατιωτική της για την Ουκρανία. Επιπλέον, οι απώλειες Ουκρανών προς Ρώσους, αν και εξακολουθούν να είναι ευνοϊκές για τους Ουκρανούς, είναι λιγότερες απ’ ό,τι στην αρχή του πολέμου.

Διαφορά αποθεμάτων

Δεδομένης της διαφοράς μεταξύ των δύο αντιπάλων στον αριθμό των αποθεμάτων, η κατάσταση ωφελεί τη Ρωσία.

Αυτές οι δυσκολίες μεγεθύνονται από τον κύριο αντίπαλο της Ουκρανίας στο πεδίο μάχης της Μπαχμούτ. Οι ουκρανικές χερσαίες δυνάμεις πολεμούν κατά κύριο λόγο την Ομάδα Βάγκνερ, η οποία από μια ελίτ στρατιωτική δύναμη έχει μετατραπεί σε  δύναμη που βασίζεται σε κατάδικους καθώς ο πόλεμος εξελίσσεται.

Επιπλέον, οι εντάσεις μεταξύ του ρωσικού στρατού και του αρχηγού της Ομάδας Βάγκνερ, Γεβγκένι Πριγκόζιν, είναι καλά τεκμηριωμένες.

Τώρα η Ουκρανία, η οποία δεν μπορεί ν’ αντέξει σημαντικές απώλειες, χάνει στρατιώτες από τις ανεπαρκώς εκπαιδευμένες και τις ανεπαρκώς εξοπλισμένες δυνάμεις Βάγκνερ που, σε πολλές περιπτώσεις, βρίσκονται εκεί για να ξεφύγουν από το ρωσικό σωφρονιστικό σύστημα.

Η επόμενη φάση του πολέμου

Και οι δύο πλευρές προετοιμάζονται για τις ανοιξιάτικες επιθέσεις, πράγμα που σημαίνει ότι οι στρατιώτες και τα πυρομαχικά είναι εξίσου πολύτιμα για τη Ρωσία και την Ουκρανία.

Η Ρωσία, χάνοντας υποεκπαιδευμένα και ανεπαρκώς εξοπλισμένα μέλη της Ομάδας Βάγκνερ, σε αντίθεση με την Ουκρανία που χάνει καλά εκπαιδευμένους στρατιώτες και πολύτιμα πυρομαχικά στην Μπαχμούτ, κερδίζει ένα πλεονέκτημα για την κρίσιμη επερχόμενη φάση του πολέμου.

Η χρησιμοποίηση της ομάδας Βάγκνερ στην Μπαχμούτ έδωσε επίσης στη ρωσική πλευρά την ευκαιρία να εκπαιδεύσει τους 300.000 στρατιώτες που στρατολόγησε το φθινόπωρο.

Στο βίντεο που ακολουθεί ο επικεφαλής της Ομάδας Βάγκνερ Γεβγκένι Πριγκόζιν ισχυρίζεται πως βρίσκεται στο δημαρχείο της Μπαχμούτ

Ο ρωσικός στρατός είχε σημαντικές απώλειες τον πρώτο χρόνο του πολέμου του στην Ουκρανία. Η Ρωσία έχασε ανθρώπους-κλειδιά που αναμένονταν να εκπαιδεύσουν και να ηγηθούν οποιασδήποτε μεταγενέστερης μαζικής επιστράτευσης.

Κερδίζει χρόνο με τη Βάγκνερ

Τώρα, αντί να υστερήσει ακόμα περισσότερο στην ηγεσία και την εκπαίδευση, η Ρωσία χρησιμοποιεί την Ομάδα Βάγκνερ για να κερδίσει χρόνο. Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι ο ρωσικός στρατός την εξαλείφει και ως ανταγωνιστή.

Οι ρώσοι στρατεύσιμοι στις τακτικές ένοπλες δυνάμεις, αντί να σταλούν απευθείας στη μάχη χωρίς εκπαίδευση ή εξοπλισμό – όπως απεγνωσμένα συνέβη το φθινόπωρο του 2022 – έχουν τώρα χρόνο να εκπαιδευτούν και ν’ ανασυνταχθούν σε λιγότερο εμφανείς περιοχές της σύγκρουσης.

Οι στρατοί πρέπει να παραμένουν ευέλικτοι

Κανένας στρατός δεν παραμένει ίδιος σ’ όλη τη διάρκεια ενός πολέμου. Οι απώλειες, τόσο σε στρατιώτες όσο και σε πυρομαχικά, τον αναγκάζουν ν’ αλλάζει διαρκώς και να προσαρμόζεται.

Η ικανότητα προσαρμογής σε τέτοιες αλλαγές προϋποθέτει καλοζυγισμένες αποφάσεις και αποτελεί το κρίσιμο μέρος κάθε επιτυχημένης εκστρατείας.

Η Μπαχμούτ αρχικά φάνηκε ν’ αναδεικνύεται σε μια στρατηγική νίκη της Ουκρανίας καθώς οι δυνάμεις της είχαν εξαντλήσει τις ρωσικές.

Από τη νίκη… στην ήττα

Αλλά η σημασία που της έχει αποδώσει το Κίεβο σημαίνει τώρα ότι μια επικείμενη, κάποτε, νίκη κινδυνεύει να μετατραπεί σε μια μεγάλη ήττα.

Η προσήλωση της ουκρανικής ηγεσίας στην πόλη, όπως και η εμμονή της ίδιας της Ρωσίας να τη διεκδικήσει, τη μετατρέπουν σ’ ένα όλο και μεγαλύτερο εμπόδιο.

Η ρωσική ηγεσία, ωστόσο, έχει προσαρμόσει τα μέσα στην επιδίωξή της, ενώ η Ουκρανία χρησιμοποιεί δυνάμεις που δεν μπορεί εύκολα ν’ αντικαταστήσει.