Μύκητας απειλεί να προκαλέσει πανδημία στις καλλιέργειες σιταριού

«Πανδημικό στέλεχος» ενός μύκητα που προσβάλλει το σιτάρι και άλλα αγρωστώδη φυτά έχει εξαπλωθεί σε τρεις ηπείρους και μπορεί να γίνει ασταμάτητο αν αναπτύξει αντοχή στα μυκητοκτόνα.

Ο μύκητας Magnaporthe oryzae, ένας από τους χειρότερους φυτοπαθογόνους παράγοντες, εξαπλώθηκε από τη Νότια Αμερική στην Ασία και την Αφρική σε δύο ανεξάρτητα περιστατικά, προειδοποιεί μελέτη στην επιθεώρηση PLoS Biology.

«Πρόκειται για πολύ σοβαρή ασθένεια,. Απειλεί τις καλλιέργειες σίτου σε ορισμένα από τα φτωχότερα μέρη του κόσμου» δήλωσε ο Νικ Τάλμποτ του Εργαστηρίου «Σένσμπουρι» στο Νόργουιτς της Βρετανίας, μέλος της ερευνητικής ομάδας.

«Έχει επίσης την ικανότητα να εξαπλωθεί σε όλο τον κόσμο» είπε σε συνέντευξη Τύπου που παρακολούθησε ο δικτυακός τόπος του Nature.

Βλαστοί ρυζιού που απονεκρώθηκαν λόγω του μύκητα, ο οποίος μπορεί να προσβάλλει αρκετά είδη φυτών (USDA Forest Service)

Ο μύκητας ανιχνεύθηκε για πρώτη φορά σε καλλιέργειες σιταριού το 1985 στη Βραζιλία και έκτοτε έχει προκαλέσει μεγάλες καταστροφές σε άλλες χώρες της Νότιας Αμερικής.

Το 2016 η ασθένεια έκανε την εμφάνισή της στο Μπαγκλαντές και δύο χρόνια αργότερα στη Ζάμπια, όπου μείωσε δραματικά την παραγωγή σιταριο΄τ.

Θέλοντας να εξακριβώσουν αν ο μύκητας έφτασε στην Αφρική από τη Νότια Αμερική ή από το Μπαγκλαντές, οι συντάκτες της νέας μελέτης πραγματοποίησαν αναλύσεις στο γονιδίωμα 71 δειγμάτων.

Τα μικροσκοπικά σπόρια του M. oryzae μπορούν να ταξιδεύουν πάνω σε μολυσμένους σπόρους (USDA Forest Service)

Τα αποτελέσματα υποδεικνύουν ότι το Magnaporthe oryzae μεταφέρθηκε από τη Νότια Αμερική στη Ζάμπια και το Μπαγκλαντές σε δύο ανεξάρτητα περιστατικά, συμπέρασμα που επιβεβαιώνει αδημοσίευτη μελέτη του 2022.

Η ανεξάρτητη εξάπλωση σε δύο ηπείρους «δείχνει ότι οι άνθρωποι με κάποιο τρόπο μεταφέρουν τον παθογόνο παράγοντα» δήλωσε ο Χερνάν Μπουρμπάνο του University College του Λονδίνου, μέλος της ομάδας που υπογράφει τη νέα μελέτη.

Το πιθανότερο είναι ότι ο μύκητας ταξίδεψε πάνω σε μολυσμένους σπόρους, όπως η μεγάλη παρτίδα που είχε αγοράσει το Μπαγκλαντές από τη Βραζιλία ένα χρόνο πριν εμφανιστείς το έδαφός της η ασθένεια.

Ο μύκητας παραμένει ευάλωτος στα γεωργικά μυκητοκτόνα, ωστόσο τα γενετικά δεδομένα υποδεικνύουν ότι τυχαίες μεταλλάξεις θα μπορούσαν να του προσφέρουν ανθεκτικότητα.

Το ίδιο θα μπορούσε να συμβεί αν το στέλεχος των σιτηρών διασταυρωθεί με ανθεκτικά στελέχη που προσβάλλουν άλλες καλλιέργειες όπως το κεχρί στην Αφρική.

Οι ερευνητές προειδοποιούν επίσης ότι τα υποχρηματοδοτούμενα προγράμματα γονιδιωματικής επιτήρησης είναι απίθανο να επιβραδύνουν την παγκόσμια επέλαση.