Ρωσία: Η ερώτηση που φοβούνται οι Ρώσοι που ταξιδεύουν είναι από πού κατάγονται

Μπορεί τον προηγούμενο χρόνο, μετά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, να έγινε πιο δύσκολο και πιο ακριβό για τους Ρώσους να ταξιδέψουν στο εξωτερικό. Ωστόσο, για πολλούς, αυτή ήταν μόνο η κορυφή του παγόβουνου.

Όπως εξηγούν, το πιο δύσκολο μέρος της διαδικασίας ήταν όταν τους ρωτούσαν από πού είναι και η δυσπιστία με την οποία αντιμετωπίστηκαν εξαιτίας του ότι ήταν πολίτες της χώρας η οποία εισέβαλε στην Ουκρανία.

Τι έχει αλλάξει για τους Ρώσους

Η Τζούλια Αζάροβα, μια ανεξάρτητη δημοσιογράφος, είπε στο CNBC ότι έφυγε από τη Ρωσία πριν από έναν χρόνο. Ξεκίνησε από τη Μόσχα για την Κωνσταντινούπολη μετά την εισβολή στην Ουκρανία, για να εγκατασταθεί τελικά στη Λιθουανία. «Έπρεπε να φύγω από τη χώρα μου γιατί κινδύνευα με φυλάκιση. Έπρεπε να μαζέψουμε τα πράγματά μας σε μια μέρα και να φύγουμε», εξήγησε.

Από τότε, έχει πάει δύο φορές στη Λετονία, αλλά δεν μπορεί να πάει στην Ουκρανία, όπου έχει συγγενείς. Οι ρώσοι φίλοι της αντιμετώπισαν δυσκολία να εισέλθουν στην Πολωνία, ενώ οι συνάδελφοί της δεν μπόρεσαν να πάνε στη Γεωργία, πιθανότατα σε ένδειξη πίστης στον Πούτιν, σύμφωνα με την ίδια. Η Άννα, από την άλλη, –η οποία ζήτησε να μην αποκαλυφθεί το πραγματικό της όνομα φοβούμενη  «απρόβλεπτες συνέπειες»- έχει το αντίθετο πρόβλημα. Είπε ότι βρίσκεται στη Μόσχα και δεν ξέρει πότε θα φύγει ξανά από τη Ρωσία.

«Κανονικά, επισκεπτόμουν μία έως δύο χώρες το χρόνο», είπε. Αλλά τώρα «το να ταξιδέψεις κάπου στο εξωτερικό μοιάζει αδιανόητο και αδύνατο». Τα ταξίδια, ειδικά τα αεροπορικά εισιτήρια, είναι πολύ ακριβά, ανέφερε, ενώ «οι ρωσικές πιστωτικές κάρτες μπλοκάρονται σχεδόν παντού και η αγορά συναλλάγματος στη Ρωσία είναι πολύ δύσκολη». Όσο για το πότε σκοπεύει να φύγει ξανά στο εξωτερικό: «Μάλλον όταν τελειώσει ο πόλεμος».

Μια άλλη Ρωσίδα, η Λάνα, ζήτησε επίσης να διατηρήσει την ανωνυμία της, από φόβο για τυχόν αντίποινα από τις ρωσικές αρχές. Ζει στην Ασία και σχεδίαζε να πάει στην πατρίδα της το περασμένο καλοκαίρι για πρώτη φορά από τότε που ξεκίνησε η πανδημία. Αναγκάστηκε, όμως, να ακυρώσει το ταξίδι της μετά την εισβολή στην Ουκρανία, παρά το γεγονός ότι οι γονείς της δεν είχαν δει το παιδί τους εδώ και χρόνια. «Δεν ήξερα τι επρόκειτο να συμβεί», είπε, προσθέτοντας ότι ο κίνδυνος κλεισίματος των συνόρων ή ακυρώσεων πτήσεων την οδήγησε σε αυτή την απόφαση.

Η αλληλεπίδραση

Αντί να επιστρέψει στο σπίτι, η Λάνα ταξίδεψε στην Ασία – στην Ταϊλάνδη και στην Ιαπωνία. Είναι πραγματικά δύσκολο να πας στο εξωτερικό και να γνωρίσεις νέους ανθρώπους που σκέφτονται ότι είσαι Ρώσος και αναρωτιέσαι πώς θα ανταποκριθούν σε αυτό, είπε. Πρόσθεσε μάλιστα χαρακτηριστικά πως ότι μόλις πάρουν την απάντηση ότι προέρχονται από τη Ρωσία, ακολουθεί μια στιγμή σιωπής, κάτι το οποίο δεν ίσχυε πριν τον πόλεμο.

«Προηγουμένως, όταν έλεγες “είμαι από τη Ρωσία”, το πρώτο πράγμα στο οποίο αναφέρονται οι άνθρωποι είναι η βότκα, οι αρκούδες, οι Matryoshka [κούκλες] και όλα αυτά τα αθώα πράγματα», είπε, προσθέτοντας πως ένιωθε ωραία που ήταν Ρωσίδα. Αλλά τώρα είναι διαφορετικά, τόνισε. Ενώ ταξίδευε, προετοιμάστηκε για αρνητικά σχόλια. Ωστόσο, μέχρι στιγμής δεν έχει ακούσει κάτι. Αντίθετα, οι άνθρωποι έχουν μιλήσει με συμπάθεια και ανησυχία.

Η Λάνα μπορεί να ήταν τυχερή. Ένα κύμα οργής κατά της Ρωσίας έχει εξαπλωθεί σε όλον τον κόσμο, από τη μια άκρη μέχρι την άλλη. «Δεν καταλαβαίνουν όλοι ότι η κυβέρνηση, η χώρα και ο λαός, δεν είναι πάντα το ίδιο πράγμα», είπε η Λάνα. «Ας πούμε ότι προέρχεστε από… [τις ΗΠΑ]. Εννοώ, μπορεί να μην υποστηρίζετε τον Τραμπ, σωστά; Το ίδιο πράγμα συμβαίνει στη Ρωσία τα τελευταία, πιθανώς, 10 χρόνια». Η Άννα, πάλι, λέει πως το να απαντά σε νέους ανθρώπους ότι είναι Ρωσίδα «ήταν πάντα δύσκολο, για να είμαι ειλικρινής, ακόμη και πριν από τον πόλεμο».

Υποστηρίζει ότι υπάρχει μια «προκατάληψη και στίγμα για τους Ρώσους», περιγράφοντας περιπτώσεις σε πολωνικά εστιατόρια όπου ο σερβιτόρος αρνήθηκε να τη σερβίρει βλέποντας τον χάρτη που είχε μαζί της στα ρωσικά. Μετά από αυτό, άρχισε να κρύβει περισσότερο την εθνικότητά της. «Μετά τον πόλεμο, υποθέτω, θα φοβάμαι ακόμη περισσότερο την ερώτηση, γιατί θα νιώσω αμέσως την ανάγκη να αρχίσω να εξηγούμαι, φοβούμενη μια αρνητική ή επιθετική αντίδραση». Η Αζάροβα συμφώνησε ότι είναι δύσκολο να συναντήσει ξένους, ειδικά καθώς ήδη βρίσκεται αντιμέτωπη με τα δικά της συναισθήματα «ενοχής».

«Καταλαβαίνεις ότι εσύ προσωπικά δεν έχεις κάνει τίποτα λάθος, αλλά δεν μπορείς να απαλλαγείς από την ιδέα ότι κάτι δεν πάει καλά με εσένα τον ίδιο», είπε. Από τότε που έφυγε από τη Ρωσία, η Αζάροβα είπε ότι δεν είχε καμία αντιπαράθεση για την εθνικότητά της. Ωστόσο, όπως η Άννα, συχνά νιώθει την ανάγκη να ξεκαθαρίσει γρήγορα πώς αισθάνεται για τον πόλεμο. Είπε ότι οι συζητήσεις της με ξένους την έχουν βοηθήσει γιατί της δίνει την αίσθηση ότι κανείς δεν την κατηγορεί.

Τώρα πλέον δεν φοβάται να πει ότι είναι Ρωσίδα, είπε, επειδή δηλαδή δεν μπορεί να κάνει κάτι για αυτό. «Αλλά μπορώ να κάνω κάτι για να δείξω το πρόσωπο των Ρώσων που δεν υποστηρίζουν τον Πούτιν, που δεν είναι υπέρ αυτού του πολέμου… και που προσπάθησαν να κάνουν κάτι για να τον σταματήσουν». Τώρα καλύπτει τον πόλεμο για το ειδησεογραφικό κανάλι Khodorkovsky Live, ένα κανάλι στο YouTube που υποστηρίζεται από τον εξόριστο Ρώσο επιχειρηματία και επικριτή του Κρεμλίνου, Mikhail Khodorkovsky.

Δεν κάνουν η εθνικότητα και τα διαβατήρια τους ανθρώπους

«Οι άνθρωποι είναι απλώς άνθρωποι», είπε η Λάνα, «ανεξαρτήτως εθνικότητας, διαβατηρίου, υπηκοότητας. Έχω ζήσει σε αρκετές χώρες. Έχω ταξιδέψει πολύ. Από την εμπειρία μου, τις περισσότερες φορές τα στερεότυπα απλά δεν στέκουν». Η Άννα είπε ότι θέλει ο κόσμος να μάθει ότι δεν είναι όλοι οι Ρώσοι «τρελά τρομακτικοί». Αντίθετα, είναι φιλικοί, εγκάρδιοι, έτοιμοι να βοηθήσουν και πρόθυμοι να γίνουν καλοί φίλοι, τόνισε.

«Πολλοί από εμάς προσπαθούμε σκληρά να αλλάξουμε κάτι, αλλά οι άνθρωποι πρέπει να γνωρίζουν ότι είναι πραγματικά δύσκολο και πολύ επικίνδυνο… Οι άνθρωποι πρέπει να γνωρίζουν, ότι πίσω από τρομακτικές ειδήσεις για τη Ρωσία, υπάρχουν εκατομμύρια Ρώσοι, που υποφέρουν, που φοβούνται και που είναι παγιδευμένοι και που προσεύχονται για ειρήνη κάθε μέρα». Η Αζάροβα είπε ότι θα ήθελε ο κόσμος να καταλάβει ότι η επιβολή κυρώσεων στον ρωσικό λαό, σε αντίθεση με την κυβέρνηση και την άρχουσα ελίτ, δεν θα επηρεάσει τον Πούτιν.

Αυτό συμβαίνει επειδή οι απόψεις τους δεν επηρεάζουν την αλλαγή, όπως σε μια δημοκρατία, αφού «ο Πούτιν δεν είναι εκλεγμένος ηγέτης. Αυτό είναι ένα πολύ, πολύ σημαντικό σημείο. Δεν έχει εκλεγεί σε δίκαιες και ελεύθερες εκλογές», είπε. Επιπλέον, ο Πούτιν δεν ενδιαφέρεται για το τι συμβαίνει στους Ρώσους, είπε – οι δυσκολίες που τους επιβάλλονται δεν θα αλλάξουν τίποτα.

Το μέλλον

Η Λάνα είπε ότι φοβάται για το μέλλον. «Δεν βλέπω διέξοδο από την τρέχουσα κατάσταση. Φοβάμαι ότι η Ρωσία είναι… κολλημένη», είπε. Η Αζάροβα είπε ότι, αν και της λείπει πάρα πολύ η Μόσχα, σιγά σιγά αποδέχεται ότι μπορεί να μην ζήσει ποτέ ξανά εκεί.

«Ποτέ δεν πειράζουν τα προβλήματα… εξακολουθεί να είναι μια πολύ όμορφη πόλη με όλες τις αναμνήσεις μου από την παιδική μου ηλικία», τόνισε, αλλά πρόσθεσε πως το σπίτι της, όπως το ήξερε, «δεν υπάρχει πια».