Δέσποινα Γερουλάνου: Έφυγε από τη ζωή η μεγάλη κυρία του Μουσείου Μπενάκη

Η Δέσποινα Γερουλάνου γεννήθηκε στην Αθήνα και μεγάλωσε με τις δυο γιαγιάδες: Τη γιαγιά Καλλιγά και τη γιαγιά Γερουλάνου. Απόγονος των Μπενάκηδων, κόρη του Μαρίνου και της Αιμιλίας Γερουλάνου-Καλλιγά, εγγονής του Αντώνη Μπενάκη, μεγάλωσε μέσα στο Μουσείο.

Η αγάπη της για την τέχνη ξεκίνησε από τα πρώτα χρόνια της ζωής της.  Ως έφηβη διάβαζε πολύ, αγαπούσε τη λογοτεχνία. Οι πρώτες σπουδές της ήταν στη Φιλοσοφική σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Στην πόλη που αγάπησε πολύ και πέρασε όπως έλεγε πάντα τα ωραιότερα χρόνια της ζωής της. Οργανώθηκε σε νεολαίες, ήρθε σε επαφή με ανθρώπους της τέχνης, σκηνοθέτες, κινηματογραφιστές.

Η σχέση με τον Δημήτρη Χορν

Ερχόμενη στην Αθήνα και γνωρίζοντας τον Δημήτρη Χορν λαμβάνει την πρόταση να παίξει στο θέατρo μαζί του, στην παράσταση «Αρχιμάστορας Σόλνες».

«Μια μέρα χτυπάει το τηλέφωνο, ήταν ο Χορν, και μου λέει: «Θα σε ενδιέφερε να παίξεις στο θέατρο; Διάβαζα ένα έργο και μου ’ρθες εσύ στο μυαλό όπως σε είδα προχθές που μπήκες μέσα, μου έκανες αυτό το αυθάδικο και θέλω να δοκιμάσεις να δούμε πώς θα βγει αυτός ο ρόλος». Είπα «εντάξει», αν και δεν είχα σκεφτεί ποτέ να κάνω θέατρο. Πήγα στο θυρωρείο του σπιτιού του, όπου μου είχε αφήσει το έργο, άρχισα να το διαβάζω και λέω «κάτσε, εννοεί τον πρωταγωνιστικό ρόλο;». Ήταν μεγάλος ρόλος, της Χίλντας, και είχα μείνει άφωνη. Μου λέει ο Χορν «θα κάνεις τον εαυτό σου», λες και είναι εύκολο να κάνεις τον εαυτό σου. Εγώ αναρωτιόμουν «πού ξέρω ποιος είναι ο εαυτός μου;», είχε πει η Δέσποινα Γερουλάνου σε συνέντευξη της στην Αργυρώ Μποζόνη στην εφημερίδα LIFO.

Aκολούθησαν σπουδές στη Δραματική Σχολή του Ελληνικού Θεάτρου Τέχνης (Θέατρο Τέχνης) Κάρολος Κουν και εργάστηκε, μάλιστα, έως το 1990 στο θέατρο και τον κινηματογράφο (στην ταινία Βαριετέ του Νίκου Παναγιωτόπουλου, ενώ ακούγεται η φωνή της σε μια σκηνή της ταινίας «Ταξίδι στα Κύθηρα» του Θεόδωρου Αγγελόπουλου).

Η γλυπτική, η ζωγραφική και το Παρίσι

Το ίδιο διάστημα παρακολούθησε, παράλληλα, μαθήματα ζωγραφικής, γλυπτικής και κοσμημάτων στο Παρίσι.

Η προσωπική της ζωή πέρασε ένα μεγάλο σταυροδρόμι αφού έχασε το πρώτο παιδί της και μαζί με τον άνδρα της Ανδρέα αποφάσισαν να υιοθετήσουν.

Η υιοθεσία

«Υιοθετήσαμε δυο παιδιά, τον Σωτήρη και την Αιμιλία, που κατά σύμπτωση ήρθαν την ίδια μέρα. Τα παιδιά ήταν πολύ μικρά, αλλά είχαν ζήσει δυο χρόνια σε ίδρυμα και έπρεπε να προσαρμοστούν στη ζωή στο σπίτι. Είναι δυο αδέλφια πολύ αγαπημένα, είμαι πολύ υπερήφανη για τα παιδιά μου. Ο Σωτήρης, μάλιστα, είναι πολύ υποστηρικτικός απέναντι στην αδελφή του, που έχει αυτισμό.»

Το Πωλητήριο του Μουσείο Μπενάκη, η διεύθυνση, οι πρωτοποριακές ιδέες

Γνωρίζοντας τη συλλέκτρια Ρένα Ανδρεάδη, η οποία ανήκε στη διοικητική επιτροπή του Μουσείου Μπενάκη δέχεται την πρόταση να ασχοληθεί με το Πωλητήριο. Από το 1994 ήταν διευθύντρια των Γκαλερί του Μουσείου Μπενάκη αναδιοργανώνοντας το πρώτο Πωλητήριο του Μουσείου και ιδρύοντας τέσσερις νέους χώρους για την προώθηση και υποστήριξη παραδοσιακών και σύγχρονων εφαρμοσμένων τεχνών και σχεδιασμού.  Επιμελήθηκε διάφορες εκθέσεις και εκδηλώσεις σε αυτούς τους τομείς. Μεταξύ αυτών είναι οι σειρές «Αναζητήσεις στην Ύλη» και «Η Βιτρίνα της Κριεζώτου 3», αναδεικνύοντας σημαντικούς εκπροσώπους των εφαρμοσμένων τεχνών και του design.

Η Πολιτιστική Πρωτεύουσα Ελεύσις

Το 2019 έχασε τον σύζυγο της Ανδρέα και εκείνη την περίοδο έρχεται η πρόταση της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας. Μια μεγάλη πρόκληση για εκείνη που τη δέχτηκε με πολύ όρεξη και ζήλο.

Σε συνέντευξη που είχε παραχωρήσει στο in, η Δέσποινα Γερουλάνου έλεγε για την Ελευσίνα:

Η Ελευσίνα εξελέγη δικαίως ΠΠΕ της Ευρώπης γιατί είναι μια εντελώς μοναδική  και ξεχωριστή πόλη.

Μία από τις πέντε πιο σημαντικές ιερές πόλεις της αρχαιότητας, η πόλη των Ελευσίνιων Μυστηρίων και γενέτειρα του Αισχύλου, με μυστήρια που δεν αποκαλύπτονται, με  μύθους πληγωμένων γυναικών, με έναν μόνιμα ανοιχτό διάλογο με τον κάτω κόσμο.

Η Ελευσίνα, χάρη στο φυσικό της λιμάνι και τη στρατηγική της θέση, μετατράπηκε από τον 19ο αιώνα και μετά σε ένα από τα μεγαλύτερα βιομηχανικά της κέντρα, με περιβαλλοντικές πληγές, με έντονη μετακίνηση πληθυσμών, με εμβληματικό εργατικό κίνημα, με αποβιομηχάνιση.

Μικρές, και πολλές φορές προβληματικές πόλεις, έρχονται στο προσκήνιο ακριβώς για να τους δοθεί η ευκαιρία να αλλάξουν την εικόνα τους και να ορίσουν την επόμενη τους μέρα με όχημα τον πολιτισμό, την έρευνα και την τέχνη. Σκοπός είναι μέσα από τις πολιτικές πρωτεύουσες να αναδειχθεί η ευρωπαϊκή ποικιλομορφία φανερώνοντας συγχρόνως τις ιδιαιτερότητες και τις δυνατότητες του κάθε τόπου.

Η επόμενη μέρα για την Ελευσίνα είναι  να γίνει ένας ευρωπαικός Πολιτιστικός προορισμός.

Η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη για την απώλεια

«Είναι πραγματικά οδυνηρή η απώλεια της Δέσποινας Γερουλάνου, μιας φίλης, μιας γυναίκας δραστήριας, που μαγνήτιζε τον συνομιλητή της με την παιδεία, την ευγένεια και την ευφυία της. Η Δέσποινα τίμησε τη μεγάλη της οικογενειακή παράδοση, ως απόγονος της οικογένειας Μπενάκη και ασχολήθηκε με τον Πολιτισμό σε ένα πλήθος δραστηριοτήτων και από πολλές θέσεις, πάντοτε με πάθος, ορμή, νέες ιδέες, ευρηματικότητα και αποτελεσματικότητα.

Οι σπουδές της στη Φιλοσοφική Σχολή του ΑΠΘ και στο Θέατρο Τέχνης, τα μαθήματα ζωγραφικής, γλυπτικής και κοσμήματος, διεύρυναν ακόμη περισσότερο τους ανοιχτούς ορίζοντες που απέκτησε μεγαλώνοντας σε ένα περιβάλλον, όπου τα γράμματα, οι τέχνες, η αγάπη για τις συλλογές και την παράδοση, είχαν πάντοτε κεντρικό ρόλο. Η συνεισφορά της στο εκθεσιακό πρόγραμμα του Μουσείου Μπενάκη, στον τρόπο, με τον οποίο ανανεώθηκε ο σχεδιασμός των εκθέσεων, ήταν καθοριστική. Εξέφρασε τη δοτικότητα που τη χαρακτήριζε ως προσωπικότητα, αναλαμβάνοντας μια εξαιρετικά δύσκολη θέση, τη θέση του Προέδρου του Δ.Σ. της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης, και υπερέβαλε εαυτήν, ώστε η Ελευσίνα να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του θεσμού. Δούλεψε σκληρά, αντιμετώπισε προβλήματα και προκλήσεις, έδωσε λύσεις. Δε θα ξεχάσω ποτέ τη συνεργασία μας. Της χρωστάμε ένα μεγάλο ευχαριστώ για όλα όσα κατάφερε. Την ευχαριστώ για τη φιλία της και για όλα όσα μας προσέφερε. Βαθιά συλλυπητήρια στην οικογένειά της, στην Αιμιλία, τον Παύλο, την Ειρήνη, τη Μαρίνα και στους πολλούς της φίλους».