Ο χρυσός του Σουδάν, ο ρόλος της Wagner και η εμπλοκή του Πούτιν

Οι μισθοφόροι της Wagner, του γνωστού ως «σεφ» του Πούτιν, Πριγκόζιν, στάλθηκαν στο Σουδάν κατά τη διάρκεια μιας σύγκρουσης εναντίον του Νοτίου Σουδάν για να υποστηρίξουν την κυβέρνηση του τότε Σουδανού προέδρου Ομάρ αλ Μπασίρ «στρατιωτικά και να διαμορφώσουν επωφελείς συνθήκες για τις ρωσικές εταιρείες».

Οι μισθοφόροι προστατεύουν επίσης τα ορυχεία χρυσού, ουρανίου και διαμαντιών, σε χώρες της περιοχής.

Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν είχε  καλή σχέση με τον δικτάτορα αλ Μπασίρ. Οι δύο ηγέτες συναντήθηκαν στη Μόσχα στα τέλη του 2017, όπου ο αλ-Μπασίρ ζήτησε από τον Πούτιν προστασία από τις ΗΠΑ και υποσχέθηκε στους Ρώσους μια ναυτική βάση στην Ερυθρά Θάλασσα, περιοχή με υψηλή στρατιωτική και εμπορική σημασία. Η διέλευση των πλοίων από την Ερυθρά Θάλασσα προς το κανάλι του Σουέζ είναι πολύ μεγάλη.

Λαθρεμπόριο χρυσού με τους Ρώσους

Ο στρατιωτικός ηγέτης του Σουδάν στρατηγός Αμπντέλ Φατάχ αλ-Μπουρχάν και πρόεδρος του μεταβατικού Συμβουλίου Ανεξαρτησίας που ανέλαβε την διακυβέρνηση της χώρας μετά την ανατροπή του δικτάτορα Μπασίρ, τον Ιούνιο του 2021 εξέδωσε διαταγή που εμπόδισε την έρευνα σε ρωσικό στρατιωτικό αεροπλάνο που ήταν ύποπτο για λαθρεμπόριο χρυσού, είχε δηλώσει στους New York Times ένας πρώην Σουδανός αξιωματούχος κατά της διαφθοράς.

Abdel Fattah al-Burhan, Πρόεδρος και αρχηγός του Στρατού του Σουδάν

Σουδανοί αξιωματούχοι, οι οποίοι ανήκαν σε ένα σώμα κατά της διαφθοράς που διαλύθηκε στη συνέχεια υποψιάζονταν τότε ότι το αεροπλάνο ήταν ένα από τα ρωσικά στρατιωτικά αεροσκάφη που εμπλέκονταν σε λαθρεμπόριο χρυσού απευθείας από το Σουδάν στη Μόσχα.

Η αποκάλυψη ήλθε  καθώς πληθαίνουν οι λεπτομέρειες για την εμπλοκή των μισθοφόρων της  Wagner, στην εξόρυξη χρυσού σε όλο το Σουδάν και τις γειτονικές του χώρες. Στο Σουδάν, τραπεζικά και άλλα αρχεία δείχνουν ότι το ρωσικό μισθοφορικό δίκτυο έχει εξασφαλίσει επικερδείς σουδανικές παραχωρήσεις εξόρυξης που παράγουν συνεχή ροή χρυσού.

Σύμφωνα με τους New York Times,  οι Αμερικανοί  πιστεύουν ότι οι παραχωρήσεις θα ενισχύσουν τα αποθέματα χρυσού της Μόσχας ύψους 130 δισ. δολαρίων, βοηθώντας την κυβέρνηση του προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν να παρακάμψει τις επιπτώσεις των οικονομικών κυρώσεων που επιβλήθηκαν λόγω του πολέμου στην Ουκρανία.

Ο περισσότερος σουδανικός χρυσός περνάει από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Ανεπίσημα στοιχεία από τα ΗΑΕ ανέφεραν ότι πάνω από 1,7 δισ. δολάρια σουδανικού χρυσού «προσγειώθηκαν» στο Ντουμπάι πέρυσι, ποσό που αντιπροσωπεύει λίγο λιγότερο από το ήμισυ της αξίας όλων των εξαγωγών του Σουδάν.

Η εταιρεία της Wagner που «κλέβει» τον χρυσό του Σουδάν

Οι New York Times ανέφεραν ότι μέσα σε λίγες εβδομάδες από τη συνάντηση του Νοεμβρίου 2017, Ρώσοι γεωλόγοι και ορυκτολόγοι που απασχολούνταν από τη Meroe Gold έφτασαν στο Σουδάν.

Το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ λέει ότι η Meroe Gold ελέγχεται από τον Prigozhin, αν και όπως και με τις υποτιθέμενες σχέσεις του με την Wagner, ο Ρώσος επιχειρηματίας αρνήθηκε τον ισχυρισμό, λέγοντας στους NYT ότι δεν έχει «καμία σχέση με την εταιρεία.». Το αμερικάνικο Υπουργείο Οικονομικών επέβαλλε το 2020 κυρώσεις στην εταιρεία, όπως και σε άλλες εταιρείες που εκτιμά ότι ανήκοπυν στον Πριγκόζιν.

Ακολούθησαν οι κυρώσεις απο την ΕΕ τον Δεκέμβριο του 2021 στους μισθοφόρους της Wagner.

Στους 18 μήνες που ακολούθησαν την άφιξη των Ρώσων γεωλόγων, η Meroe Gold εισήγαγε 131 φορτία στο Σουδάν, ανέφεραν οι NYT, επικαλούμενοι ρωσικά τελωνειακά αρχεία. Τα φορτία αυτά περιλάμβαναν εξοπλισμό εξόρυξης και κατασκευών, καθώς και στρατιωτικά φορτηγά, αμφίβια οχήματα, δύο μεταφορικά ελικόπτερα και μια Cadillac του 1956.

Το αεροσκάφος του Prigozhin έφτασε στη συνέχεια στο Χαρτούμ μεταφέροντας μια αντιπροσωπεία Ρώσων στρατιωτικών αξιωματούχων, πριν επιστρέψει στη Μόσχα με ανώτερους Σουδανούς αξιωματούχους, σύμφωνα με τα στοιχεία της πτήσης που εξασφάλισε η ρωσική εφημερίδα Novaya Gazeta.

Ο χρυσοθήρας πολέμαρχος του Σουδάν

Ένας από αυτούς τους Σουδανούς αξιωματούχους ήταν ο αδελφός του στρατηγού Mohamed Hamdan Dagalo, ηγέτη της πολιτοφυλακής των Δυνάμεων Ταχείας Υποστήριξης (RSF), η οποία προέκυψε από τις φοβερές πολιτοφυλακές Janjaweed του Νταρφούρ, οι οποίες κατηγορούνται για σωρεία δολοφονιών και σφαγιασμού αμάχων.

Mohamed Hamdan Dagalo, Επικεφαλής της RSF

Ο Dagalo, ευρέως γνωστός ως Hemedti, είναι βασικός παράγοντας στις επιχειρήσεις εξόρυξης χρυσού του Σουδάν. Περίπου το 70 τοις εκατό της παραγωγής χρυσού του Σουδάν – η οποία αυξήθηκε ραγδαία από τότε που το Νότιο Σουδάν κέρδισε την ανεξαρτησία του το 2011, παίρνοντας μαζί του τον πετρελαϊκό του πλούτο – εξάγεται λαθραία από τη χώρα, με τον Hemeti και την οικογένειά του να επωφελούνται από μεγάλο μέρος αυτής.

Οι RSF κατέλαβαν τον έλεγχο του ορυχείου χρυσού Jebel Amer στο Νταρφούρ το 2017, καθιστώντας αμέσως τον Dagalo, γνωστό ως Hemedti, έναν από τους πλουσιότερους άνδρες του Σουδάν. Η RSF και ο Hemedti ελέγχουν επίσης τουλάχιστον τρία άλλα ορυχεία χρυσού σε άλλα μέρη της χώρας, όπως το Νότιο Κορντοφάν, καθιστώντας τους βασικό παράγοντα σε μια βιομηχανία που παράγει το μεγαλύτερο εξαγωγικό προϊόν του Σουδάν.

Η Al Gunade είναι μια εταιρεία εξόρυξης και εμπορίου χρυσού με βαθιές σχέσεις με τoν Hemedti και το RSF. Ο αδελφός του Hemedti, Abdul Rahim Dagalo και οι γιοι του είναι οι τρεις ιδιοκτήτες της Al Gunade, ενώ ο υποδιοικητής του RSF, Abdul Rahman al-Bakri είναι ο γενικός διευθυντής.

Ο ηγέτης της RSF έγινε στη συνέχεια ο αναπληρωτής του Μπουρχάν στο Εθνικό Συμβούλιο της χώρας το οποίο σχηματίστηκε για να οδηγήσει την χώρα σε εκλογές. Οι δύο στρατιωτικοί βρίσκονται μόνιμα σε αντιπαράθεση και έχουν διαφορετικές πηγές εξουσίας. Και τώρα οι παραστρατιωτικοί του Χεμέτι συγκρούονται με τον Εθνικό Στρατό του Μπουρχάν.

Οι σχέσεις της Wagner με τον Χεμέτι

Οι μισθοφόροι του Wagner Group, σύμφωνα με  διπλωματικές πηγές, έχουν πολεμήσει στο πλευρό των RSF, βοηθώντας τους να συνεχίσουν να καταστέλλουν το επαναστατικό κίνημα υπέρ της δημοκρατίας στο Σουδάν.

Τον Φεβρουάριο, όταν η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία, ο Χεμέτι βρέθηκε στη Μόσχα για μια εβδομαδιαία επίσκεψη, όπου συναντήθηκε με τον Ρώσο υπουργό Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ και τον Αλεξάντερ Φομίν, αναπληρωτή υπουργό Άμυνας της Μόσχας.

Εκείνη την εποχή, ο Κάμερον Χάντσον, πρώην διπλωμάτης των ΗΠΑ και αναλυτής της CIA, δήλωσε ότι: «Υπάρχουν εκτεταμένες φήμες ότι ο Χεμέτι πήρε μαζί του πάνω από 30 εκατομμύρια δολάρια σε σουδανικό χρυσό στη Ρωσία και υπέγραψε νέες συμφωνίες εξόρυξης χρυσού με ρωσικά συμφέροντα», κάτι που χαρακτήρισαν από την RSF ως «προπαγάνδα».

Τώρα, οι New York Times ανέφεραν ότι στις 5 Ιουνίου 2019, δύο ημέρες μετά τη σφαγή στο Χαρτούμ που άφησε πίσω της τουλάχιστον 128 νεκρούς διαδηλωτές και της οποίας ηγήθηκε η RSF, η Meroe Gold εισήγαγε 13 τόνους ασπίδων των ΜΑΤ, καθώς και κράνη και γκλομπ, σε μια εταιρεία που ελέγχεται από την οικογένεια του Χεμέτι.

Το Middle East Eye δημοσίευσε μαρτυρίες από την Κεντροαφρικανική Δημοκρατία (ΚΑΔ), όπου αυτόπτες μάρτυρες δήλωσαν ότι Ρώσοι μαχητές που ανήκουν στην ομάδα Βάγκνερ διέπραξαν σφαγή τον Μάρτιο, σκοτώνοντας μεταλλωρύχους χρυσού από το Σουδάν και άλλες γειτονικές χώρες.