Ρωσία: Έκτακτος φόρος σε επιχειρήσεις που θέλουν να εγκαταλείψουν τη χώρα

Μία ακόμα δυσάρεστη έκπληξη επιφυλάσσει η Ρωσία για τις ξένες εταιρείες που ετοιμάζονται να αποχωρήσουν από τη χώρα: πρόκειται την επιβολή νέας έκτακτης εισφοράς, που προστίθεται στην απαίτηση να πουλούν με έκπτωση 50% και να λαμβάνουν την άδεια της κυβέρνησης προκειμένου να φύγουν.

Σύμφωνα με πληροφορίες που επικαλείται το Bloomberg, στις εταιρείες που θα υπογράφουν τη συμφωνία εξόδου θα επιβάλλεται ένας έκτακτος φόρος. Οι ίδιες πηγές αναφέρουν ότι δεν θα υπάρχουν εξαιρέσεις καθώς ο προϋπολογισμός χρειάζεται άμεσα τα χρήματα. Το υπουργείο Οικονομικών της Ρωσίας δεν απάντησε αμέσως σε αίτημα για σχόλιο την Τετάρτη.

Τα εμπόδια που βάζει το Κρεμλίνο

Μετά την εισβολή στην Ουκρανία πέρυσι, η οποία είχε ως αποτέλεσμα την επιβολή κυρώσεων στη Ρωσία, ολοένα και περισσότερες χώρες είναι στην… ουρά για να εγκαταλείψουν τη χώρα, ωστόσο αυτό είναι ολοένα και πιο δύσκολο, λόγω των εμποδίων που βάζει το Κρεμλίνο.  Μεταξύ αυτών είναι εταιρείες όπως η Volkswagen AG και δανειστές UniCredit SpA και Raiffeisen Bank International AG.

Όμως, καθώς τα δημόσια οικονομικά έχουν επιδεινωθεί και ο πόλεμος έχει εισέλθει στον δεύτερο χρόνο του, η Ρωσία θεσπίζει πρόσθετα μέτρα ώστε να εξοικονομήσει νέα κεφάλαια. Με εξαίρεση τις βιομηχανίες πετρελαίου, φυσικού αερίου και άνθρακα, ο απροσδόκητος φόρος στοχεύει τώρα να ανακτήσει επιπλέον 300 δισεκατομμύρια ρούβλια (3,7 δισεκατομμύρια δολάρια) χρεώνοντας 10% στα υπερκέρδη που αποκτήθηκαν το 2021-2022 σε σύγκριση με τα δύο προηγούμενα χρόνια.

Αν και ο φόρος θα τεθεί σε ισχύ από το 2024, οι εταιρείες έχουν τη δυνατότητα να τον πληρώσουν φέτος με έκπτωση 50%. Οι επιχειρήσεις των οποίων τα κέρδη υπερβαίνουν το 1 δισεκατομμύριο ρούβλια υπόκεινται στον φόρο. Το κύριο βάρος του νέου φόρου θα πέσει στις επιχειρήσεις χημικών, μετάλλων και εξόρυξης —εκτός του άνθρακα— καθώς και στις τράπεζες, σύμφωνα με τον Ντμίτρι Πολεβόι, οικονομολόγο της Locko-Invest στη Μόσχα. Εάν όλες οι εταιρείες που υπόκεινται στον φόρο επιλέξουν να πληρώσουν νωρίς με έκπτωση, η Ρωσία θα εισπράξει 300 δισεκατομμύρια ρούβλια ήδη φέτος, επιτρέποντάς της να ξοδέψει το ποσό χωρίς να αυξήσει το δημοσιονομικό έλλειμμα, υπογράμμισε.

Προβλήματα

Μετά τους νέους περιορισμούς στις εξαγωγές που περιόρισαν τα έσοδα πετρελαίου και φυσικού αερίου για το Κρεμλίνο, το οικονομικό τίμημα της μεγαλύτερης σύγκρουσης στην Ευρώπη από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο σημαίνει ότι η Ρωσία πρέπει να δράσει γρήγορα για να διορθώσει τον προϋπολογισμό.

Στα 4,77 τρισεκατομμύρια ρούβλια, το δημοσιονομικό έλλειμμα στις 17 Απριλίου είναι ήδη σχεδόν 40% μεγαλύτερο από τον στόχο του για το έλλειμμα για ολόκληρο το έτος. Οι δαπάνες από την αρχή του έτους είναι σχεδόν διπλάσιες από τα έσοδα, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών.

Ο προϋπολογισμός της Ρωσίας προβλέπεται να παρουσιάσει έλλειμμα 2% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος φέτος. Εάν ο όγκος των πωλήσεων περιουσιακών στοιχείων από ξένες εταιρείες πλησιάσει το περσινό σύνολο των 15 έως 20 δισεκατομμυρίων δολαρίων, το κράτος μπορεί να συγκεντρώσει επιπλέον 150 δισεκατομμύρια ρούβλια το 2023 από την υποχρεωτική συνεισφορά που επέβαλε, εκτιμά το Bloomberg Economics.

Δυσκολίες και εμπόδια

Μετά την εισβολή των ρωσικών στρατευμάτων στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022, εταιρείες από τις μεγάλες οικονομίες της G-7 και την Ευρωπαϊκή Ένωση έσπευσαν να ανακοινώσουν σχέδια για διακοπή των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων στη Ρωσία. Ωστόσο, μέχρι το τέλος του έτους, πολύ λίγοι είχαν εκπληρώσει πλήρως αυτή την υπόσχεση, σύμφωνα με έρευνα από το πανεπιστήμιο του Σεντ Γκάλεν της Ελβετίας.

Τόσο το προεδρικό διάταγμα Πούτιν,  σύμφωνα με το οποίο οι ξένοι ιδιοκτήτες από «μη φιλικές» χώρες δεν μπορούν να ολοκληρώσουν συμφωνίες χωρίς την έγκρισή του, αλλά και το μεγάλο κόστος από μια τέτοια έξοδο κρατούν τις επιχειρήσεις στη Ρωσία, είτε λόγω «ομηρείας» είτε λόγω «απροθυμίας».

Χαμηλότερη η κερδοφορία για τις επιχειρήσεις που αποχωρούν

Η έκθεση τεκμηριώνει συνολικά 2.405 θυγατρικές που ανήκουν σε 1.404 εταιρείες της ΕΕ και της G-7 που δραστηριοποιούνταν στη Ρωσία την εποχή της πρώτης στρατιωτικής εισβολής στην Ουκρανία. Μέχρι τον Νοέμβριο του 2022, λιγότερο από το 9% αυτής της ομάδας εταιρειών είχε εκχωρήσει τουλάχιστον μία θυγατρική στη Ρωσία και η ερευνητική ομάδα σημείωσε ότι αυτά τα ποσοστά εκποίησης μόλις άλλαξαν κατά το τέταρτο τρίμηνο του 2022.

«Οι επιβεβαιωμένες αποχωρήσεις από εταιρείες της ΕΕ και της G7 που είχαν μετοχές στη Ρωσία αντιπροσωπεύουν το 6,5% των συνολικών κερδών προ φόρων όλων των εταιρειών της ΕΕ και της G7 με ενεργές εμπορικές δραστηριότητες στη Ρωσία, 8,6% των ενσώματων παγίων περιουσιακών στοιχείων, 8,6% του συνόλου των περιουσιακών στοιχείων, 10,4% των λειτουργικών εσόδων και 15,3% του συνόλου των εργαζομένων», έγραψαν οι καθηγητές Simon Evenett και Niccolo Pisani.

«Αυτά τα ευρήματα σημαίνουν ότι, κατά μέσο όρο, οι επιχειρήσεις που αποχωρούν έτειναν να έχουν χαμηλότερη κερδοφορία και μεγαλύτερο εργατικό δυναμικό από τις εταιρείες που παραμένουν στη Ρωσία».