Βαθύς ύπνος: Γιατί οι θαλάσσιοι ελέφαντες κοιμούνται εκατοντάδες μέτρα από την επιφάνεια

Όταν βγαίνουν στη στεριά για την περίοδο αναπαραγωγής, οι θαλάσσιοι ελέφαντες του βόρειου ημισφαιρίου (Mirounga angustirostris) κοιμούνται έως και δέκα ώρες την ημέρα.

Όταν όμως επιστρέφουν στη θάλασσα για αναζήτηση τροφής, ένα ταξίδι που διαρκεί μήνες, ο ύπνος τους περιορίζεται σε ένα δίωρο την ημέρα κατά μέσο όρο.

Μελέτη που δημοσιεύεται στο Science αποκαλύπτει τώρα ότι τα γιγαντόσωμα θηλαστικά κοιμούνται στη διάρκεια καταδύσεων σε βάθη μεγαλύτερα από 300 μέτρα.

«Για πολλά χρόνια, ένα από τα βασικότερα ερωτήματα για τους θαλάσσιους ελέφαντες ήταν το πότε κοιμούνται» σχολιάζει ο Ντάνιελ Κόστα του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στη Σάντα Κρουζ, μέλος της ομάδας που υπογράφει τη δημοσίευση.

«Επιτέλους μπορέσαμε να επιβεβαιώσουμε ότι κοιμούνται στη διάρκεια των καταδύσεων, και διαπιστώσαμε επίσης ότι δεν κοιμούνται πολύ σε σχέση με άλλα θηλαστικά».

Για την ακρίβεια, οι θαλάσσιοι ελέφαντες πλησιάζουν το ρεκόρ των αφρικανικών ελεφάντων, οι οποίοι κοιμούνται μόνο δύο ώρες την ημέρα. Πέρα από το όνομά τους, όμως, τα δύο είδη δεν έχουν στενή συγγένεια.

«Σαν φύλλα που πέφτουν»

Οι ερευνητές ακολούθησαν στον ωκεανό οκτώ θαλάσσιους ελέφαντες, στους οποίους είχα φορέσει ελαστικό σκουφάκι με ηλεκτρόδια εγκεφαλογράφου, καρδιογράφο, επιταχυνσιόμετρο και βυθόμετρο.

Η ανάλυση έδειξε ότι τα ζώα κοιμούνται στη διάρκεια καταδύσεων για περίπου 20 λεπτά κάθε φορά.

Αρχικά πέφτουν σε ύπνο βραδέων κυμάτων, στη διάρκεια του οποίου διατηρούν τον έλεγχο των κινήσεών τους και συνεχίζουν να κατεβαίνουν σε μεγαλύτερο βάθος.

Λίγα λεπτά αργότερα περνούν στη φάση REM του ύπνου, κατά την οποία το σώμα παραλύει, οπότε χάνουν τον έλεγχο του σώματός τους και αναποδογυρίζουν. Ακόμα και τότε όμως συνεχίζουν να βυθίζονται ακολουθώντας μια σπειροειδή διαδρομή, καθώς το σώμα τους είναι ελαφρώς πιο πυκνό από το νερό.

«Είναι σαν φύλλα που πέφτουν» λέει η Κένταλ Τζέσικα Μπαρ του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στη Σάντα Κρουζ, επικεφαλής της μελέτης.

Σε περίπτωση που βρίσκονται σε ρηχά νερά, οι θαλάσσιοι ελέφαντες παίρνουν έναν υπνάκο γυρισμένες ανάσκελα στον βυθό.

Αν και η μελέτη δεν εξέτασε άμεσα τους λόγους για τους οποίους τα γιγάντια ζώα κοιμούνται σε μεγάλο βάθος, οι ερευνητές εικάζουν ότι η συμπεριφορά αυτή τα προστατεύει από θηρευτές όπως οι όρκες και οι καρχαρίες.

Ακόμα και όταν βγαίνουν για ανάσα οι θαλάσσιοι ελέφαντες δεν μένουν στην επιφάνεια για πάνω από δύο λεπτά, επισημαίνουν.

Τα νέα ευρήματα, λένε, θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν στην οριοθέτηση προστατευόμενων περιοχών, οι οποίες επιλέγονται συνήθως για να προσφέρουν επαρκή τροφή, χωρίς να δίνεται σημασία στο ζήτημα του καλού ύπνου.