«Πρέπει ο κόσμος να αρχίσει να μιλάει όταν ξέρει κάτι»

Η πραγματική ιστορία μιας γυναίκας που οι ίδιοι οι γονείς της κράτησαν σε εγκλεισμό για σχεδόν τρεις δεκαετίες σε ένα χωριό της Στερεάς Ελλάδας αποτελεί την έμπνευση για την παράσταση «Κωσταλέξι» που παρουσιάζεται από την ομάδα 812: Coal Theatre Company στο θέατρο Θησείον από τις 28 Απριλίου.

Στη σκηνή ξετυλίγεται η υπόθεση που ήρθε στο φως το 1978 έπειτα από ανώνυμη τηλεφωνική καταγγελία, όταν η Αστυνομία εισέβαλε στο σπίτι της οικογένειας Καρυώτη και βρήκε έγκλειστη για χρόνια στο υπόγειο την Ελένη που έπασχε από σχιζοφρένεια, να είναι βρώμικη και σε ημιάγρια κατάσταση.

«Από μικρά παιδιά, τουλάχιστον στο σπίτι μου όπου μεγάλωσα εγώ στην επαρχία, ακούγαμε το Κωσταλέξι χαριτολογώντας όταν ήθελαν οι γονείς μας να μας προστατέψουν, αλλά αν το σκεφτείτε είναι κάτι μακάβριο. Μαζί με την Αλκηστη Νικολαΐδη μέσα στην καραντίνα, όταν άρχισε ο εγκλεισμός να μας επηρεάζει ψυχολογικά και να βλέπουμε τι αντίκτυπο είχε στην κοινωνία, αρχίσαμε να ψάχνουμε αυτή την υπόθεση», αναφέρει στο «Νσυν» ο Κωνσταντίνος Μωραΐτης, ο οποίος υπογράφει τη σκηνοθεσία της παράστασης.

«Εμείς δεν ξέραμε καν το όνομα αυτής της κοπέλας, όπως αργότερα συνειδητοποιήσαμε και από φίλους μας. Κάνοντας μια έρευνα, συνειδητοποιήσαμε επίσης ότι δεν ξέραμε ότι ήταν 29 χρόνια έγκλειστη. Είναι πάρα πολλά, μια ζωή σχεδόν. Κάτι ακόμα σοκαριστικό είναι ότι η οικογένειά της αθωώθηκε και μετά την ξαναπήραν πίσω στο χωριό. Κάπου το 1998 τα ίχνη της εξαφανίστηκαν και ακόμα δεν ξέρουμε τι απέγινε. Οπότε το έναυσμα για την παράστασή μας ήταν αυτή η υπόθεση η οποία, κατά τη γνώμη μου, είναι σκάνδαλο.

Γιατί στην αρχή το χωριό ήταν ενάντια στην οικογένεια και αργότερα, όταν είδε το μέγεθος που παίρνει η υπόθεση στα δικαστήρια και στις εφημερίδες, ήταν υπέρ της οικογένειας. Αρχισαν να είναι μάλιστα και επιθετικοί σε δημοσιογράφους ή τουρίστες γιατί δεν τους άρεσε ότι έγινε το χωριό τους διάσημο από αυτό. Από μαρτυρίες που έχουμε βρει, όλοι ήξεραν, όλοι γνώριζαν την κατάσταση. Ετσι γίνεται συνήθως στην επαρχία. Υπάρχουν τα μυστικά του χωριού. Δεν υπάρχει αυτό το ρομαντικό, το ότι πήγα σε ένα γραφικό χωριουδάκι, έφυγα από την αστική Αθήνα και πήγα εκεί και ζω το όνειρο. Είναι πολύ σκληρές κοινωνίες», συνεχίζει ο σκηνοθέτης.

«Φως και δικαίωση»

Η παράσταση με τη διάθεση της έρευνας, λοιπόν, προσπαθεί να ανακαλύψει την αληθινή Ελένη Καρυώτη, ξεπερνώντας την εικόνα και την ιστορία της, μιλώντας για τον άνθρωπο πέρα από την αρρώστια και την οικογενειακή παθογένεια, θίγοντας παράλληλα το ζήτημα των ψυχικά νοσούντων στην ελληνική περιφέρεια.

«Αυτό που έχουμε εμείς ως στόχο είναι αρχικά να φωτίσουμε την ιστορία, να δικαιωθεί έστω κάπως και τώρα αυτό το πλάσμα και από ‘κεί και πέρα να δώσουμε ένα έναυσμα για να αρχίσουμε να μιλάμε για το τι γίνεται γύρω μας. Πρέπει ο κόσμος να αρχίσει να μιλάει όταν ξέρει κάτι. Να αρχίσουμε να κάνουμε αυτό που μας λέγαν μικροί να μην κάνουμε, να βγάζουμε γλώσσα και όταν μας ενοχλεί κάτι να το λέμε, ακόμα και αν χάνουμε την ψυχραιμία μας.

Με την παράσταση βάζουμε σαν στόχο να αρχίσουμε να μιλάμε και να αγγίζουμε τα πράγματα σε βάθος. Αλλά και να θίξουμε το τι συμβαίνει αυτή τη στιγμή στην ελληνική επαρχία. Το ότι η Ελλάδα ακόμα και τότε δεν είχε τις εγκαταστάσεις τις κρατικές και τις γνώσεις ψυχιατρικής. Ο καθένας μπορεί να πάρει ανά πάσα στιγμή δυστυχώς τον νόμο στα χέρια του, αρκεί να τον στηρίξει η κοινωνία. Οπως έκανε δηλαδή η οικογένεια της Ελένης. Πήρε τον νόμο στα χέρια της κι εν τέλει η κοινωνία του χωριού τη στήριξε και το δικαστήριο, φοβούμενο κάτι μεγαλύτερο, την αθώωσε», τονίζει ο Κωνσταντίνος Μωραΐτης.

Προκειμένου να δημιουργηθεί η δραματουργική βάση της παράστασης, οι Ελενα Τριανταφυλλοπούλου και Αρτεμις Ψιλοπούλου ανέτρεξαν στα πρακτικά της δίκης «Κωσταλέξι», στις αναφορές ψυχιάτρων της εποχής αλλά και στις μαρτυρίες ανθρώπων του περιβάλλοντος της οικογένειας, αντλώντας όλο το υλικό ώστε να συνθέσουν στη συνέχεια έναν μονόλογο δυνητικά γεμάτο με σκέψεις της Ελένης στα 29 χρόνια της μοναξιάς της.

Αυτά αναδεικνύονται στη σκηνή με όχημα το physical document και το physical theatre, τομείς τους οποίους συνδυάζει ο Κωνσταντίνος Μωραΐτης σ’ ένα υβριδικό σχήμα.

Info

«Κωσταλέξι» από τις 28 Απριλίου έως τις 4 Ιουνίου κάθε Παρασκευή έως Κυριακή στο θέατρο Θησείον (Τουρναβίτου7, Αθήνα, εισοδος 12 ευρώ)

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΑ ΝΕΑ