Ένας στους πέντε εργαζόμενους θύμα παρενόχλησης και βίας στον χώρο εργασίας

Η ντροπή, το στίγμα και ο φόβος της απόλυσης είναι κάποιοι από τους παράγοντες που κρατούν πίσω τα θύματα σεξουαλικής παρενόχλησης και κακοποίησης να μιλήσουν ανοιχτά και να ονομάσουν τους κακοποιητές τους.

Το κίνημα του MeToo στην Ελλάδα ανέδειξε πόσο διαδεδομένη είναι η σεξουαλική παρενόχληση γυναικών στη χώρα μας, ιδιαίτερα στην εργασία.

Σύμφωνα με έκθεση της Διεθνής Οργάνωση Εργασίας (ILO), πάνω από ένα στα πέντε άτομα (σχεδόν το 23 τοις εκατό) των εργαζομένων έχουν υποστεί βία και παρενόχληση στην εργασία, είτε σωματική, ψυχολογική είτε σεξουαλική.

Η καταγγελία για σεξουαλική κακοποίηση σε βάρος του Αλέξη Γεωργούλη κατάφερε να ανοίξει κι άλλα στόματα και να φέρει στο φως κι άλλες κακοποιητικές του συμπεριφορές. Νεαρή εργαζόμενη στο γραφείο του φέρεται να έκανε καταγγελία για mobbing ενώ ακόμα ένας μόνιμος υπάλληλος στο γραφείο του φαίνεται να έκανε αναφορά το 2019 για ενόχληση στον εργασιακό χώρο.

Οι παράγοντες που μπορεί να εμποδίσουν τους ανθρώπους να μιλήσουν για τις εμπειρίες τους, συμπεριλαμβανομένης της ντροπής, της ενοχής, της έλλειψης εμπιστοσύνης στους θεσμούς ή επειδή τέτοιες απαράδεκτες συμπεριφορές θεωρούνται «φυσιολογικές».

Τα περιστατικά βίας και παρενόχλησης στον χώρο εργασία είναι δύσκολο να μετρηθούν. Η έκθεση διαπίστωσε ότι μόνο τα μισά από τα θύματα παγκοσμίως είχαν αποκαλύψει τις εμπειρίες τους σε κάποιον άλλο και συχνά μόνο αφού είχαν υποστεί περισσότερες από μία μορφές βίας και παρενόχλησης.

Οι πιο συνηθισμένοι λόγοι που αναφέρθηκαν για τη μη αποκάλυψη ήταν «σπατάλη χρόνου» και «φόβος για τη φήμη τους». Οι γυναίκες ήταν πιο πιθανό να μοιραστούν τις εμπειρίες τους από τους άνδρες (60,7% έναντι 50,1%).

Παγκοσμίως, το 17,9% των εργαζομένων ανδρών και γυναικών δήλωσαν ότι είχαν βιώσει ψυχολογική βία και παρενόχληση στην επαγγελματική τους ζωή και το 8,5% είχαν αντιμετωπίσει σωματική βία και παρενόχληση, με περισσότερους άνδρες από γυναίκες να το έχουν βιώσει.

Γυναίκες τα περισσότερα θύματα

Από τους ερωτηθέντες, το 6,3% ανέφερε ότι αντιμετωπίζει σεξουαλική βία και παρενόχληση, με τις γυναίκες να είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένες.

Οι ομάδες που είναι πιο πιθανό να επηρεαστούν από διαφορετικούς τύπους βίας και παρενόχλησης περιλαμβάνουν τους νέους, τους μετανάστες εργαζόμενους και τις μισθωτές και μισθωτές γυναίκες και άνδρες. Οι νέες γυναίκες είχαν διπλάσιες πιθανότητες από τους νεαρούς άνδρες να έχουν αντιμετωπίσει σεξουαλική βία και παρενόχληση και οι μετανάστριες ήταν σχεδόν διπλάσιες από τις μη μετανάστριες να αναφέρουν σεξουαλική βία και παρενόχληση.

Περισσότερα από τρία στα πέντε θύματα δήλωσαν ότι είχαν βιώσει βία και παρενόχληση στη δουλειά πολλές φορές, και για την πλειονότητα, το πιο πρόσφατο περιστατικό έλαβε χώρα τα τελευταία πέντε χρόνια.

Οι μορφές σεξουαλικής παρενόχλησης στη δουλειά

Ποιες μορφές παίρνει όμως η σεξουαλική παρενόχληση στον χώρο εργασίας και πως μπορείτε να (αντι)δράσετε;

Η σεξουαλική παρενόχληση είναι ανεπιθύμητη συμπεριφορά σεξουαλικής φύσης, σύμφωνα με την δικηγόρο Alison Loveday, που μίλησε στο BBC.

Τα όρια ξεπερνιόνται όταν θίγεται η αξιοπρέπεια κάποιου, είτε πρόθυμα ή μη, και όταν δημιουργείται ένα εκφοβιστικό, εχθρικό, εξευτελιστικό, ταπεινωτικό ή προσβλητικό περιβάλλον. Μπορεί να είναι μια μεμονωμένη πράξη ή ένα μοντέλο συμπεριφοράς το οποίο επαναλαμβάνεται.

Αυτές οι συμπεριφορές μπορεί να είναι:

• φλερτ, χειρονομίες ή σεξουαλικά σχόλια για το σώμα, τα ρούχα ή την εμφάνιση κάποιου
• κάνοντας ερωτήσεις σχετικά με τη σεξουαλική ζωή κάποιου
• λέγοντας σεξουαλικά προσβλητικά αστεία, κάνοντας σεξουαλικά σχόλια ή αστεία σχετικά με τον σεξουαλικό προσανατολισμό ή την αλλαγή φύλου κάποιου
• προβολή ή κοινή χρήση πορνογραφικών ή σεξουαλικών εικόνων ή άλλου σεξουαλικού περιεχομένου
• αγγίζοντας κάποιον παρά τη θέλησή του, για παράδειγμα, αγκαλιάζοντάς τον
• σεξουαλική επίθεση ή βιασμό

Τα «αστειάκια»

Η ActionAid ξεκίνησε να ερευνά το ζήτημα της σεξουαλικής παρενόχλησης στην εργασία το 2020, όταν επιχείρησε να καλύψουμε το κενό που υπήρχε στα στοιχεία για την Ελλάδα σχετικά με τη διάδοση του φαινομένου.

Στην έρευνα «Δεν είναι αυτή η δουλειά μας», το 85% των ερωτώμενων γυναικών είχαν απαντήσει ότι έχουν βιώσει σεξουαλική παρενόχληση στην εργασία.

Συγκεκριμένα ανέφεραν ότι έχουν υποστεί:

• Προκλητικά βλέμματα (69%)
• Αφήγηση σεξουαλικών / πρόστυχων αστείων, ιστοριών (61%)
• Μη λεκτική συμπεριφορά σεξουαλικής φύσης (61%)
• Σεξουαλικά /σεξιστικά σχόλια/ προσβλητικές ερωτήσεις (56%)
• Ανεπιθύμητη σωματική επαφή (56%)
• Συνεχή αιτήματα για ραντεβού ή σεξουαλική συνεύρεση (41%)
• Επίμονη παρακολούθηση (37%)
• Μηνύματα με προσβλητικό περιεχόμενο (33%)
• Εκβιασμό μέσω σεξουαλικών προτάσεων ή δωροδοκίες (18%)
• Παρουσίαση πορνογραφικού υλικού (17%)
• Βιασμό/ απόπειρα βιασμού/ σεξουαλική επίθεση (13%)