«Υπάρχουν όλων των ειδών τα περίπλοκα και μερικές φορές παράλογα συναισθήματα που συνοδεύουν την υπογονιμότητα. Για μένα, η ντροπή ήταν ένα από αυτά. Ένιωθα ντροπή που ποτέ δεν είχα κρύψει την επιθυμία μου να κάνω παιδιά – συνήθιζα να ισχυρίζομαι ότι θα έκανα τέσσερα – και ντρεπόμουν που δεν τα κατάφερνα» γράφει η Helen Pidd στην Guardian και συνεχίζει.

Ήμουν ένα άτομο που έπαιρνε αυτό που ήθελε. Είχα γελοία κίνητρα από νεαρή ηλικία, σίγουρη από νωρίς ότι ήθελα να γίνω δημοσιογράφος. Έγραψα στον τοπικό ραδιοφωνικό σταθμό στα 14 μου και εξήγησα γιατί κανείς στην ηλικία μου δεν άκουγε τα προγράμματά τους, και το θράσος μου ανταμείφθηκε με μια εβδομαδιαία θέση στο Radio Lancashire που μεταδιδόταν ζωντανά από το δωμάτιό μου. Αργότερα, επέλεξα σκόπιμα ένα πτυχίο που ήξερα ότι δεν θα έπαιρνε πολύ χρόνο (γερμανικά), ώστε να μπορώ να αφοσιωθώ στη φοιτητική δημοσιογραφία.

Η συγκέντρωσή μου απέδωσε καρπούς. Όταν αποφοίτησα, μου προσφέρθηκε δουλειά στην Guardian και στα 30 μου εργαζόμουν ως ανταποκριτής στο εξωτερικό, στο Βερολίνο. Θυμάμαι ότι κρατούσα το νεογέννητο μωρό ενός φίλου μου στην παμπ πριν πετάξω στη Γερμανία. Πάντα αγαπούσα τα μωρά -ακόμα τα αγαπώ- αλλά το να αποκτήσω το δικό μου έμοιαζε τόσο μακρινό. Υπήρχαν τόσα πολλά που ήθελα να κάνω πρώτα.

Η διαφορά φάσης

Μέχρι να βρω τον κατάλληλο άνδρα και να γίνει σαφές ότι η κλασική διαδικασία για να κάνω μωρό δεν θα λειτουργούσε, πολλές από τις φίλες μου είχαν ήδη αποκτήσει το δεύτερο παιδί τους. Ξεκίνησα την εξωσωματική γονιμοποίηση στα 38 μου, όταν μια συνάδελφος ετοιμαζόταν να φύγει για άδεια μητρότητας, με την τεράστια κοιλιά της να αποτελεί καθημερινή υπενθύμιση της γονιμότητας που μου έλειπε. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης εξυμνούσαν διαρκώς «τη μεγαλύτερη αγάπη όλων». Προσποιήθηκα ότι χαίρομαι για όλους τους άλλους.

Ανέπτυξα ένα έντονο μίσος για τους διάσημους άντρες που έγιναν πατέρες σε προχωρημένη ηλικία, αφού βρήκαν πολύ νεότερες δεύτερες συζύγους. Άρχισα να μποϊκοτάρω τη δουλειά ενός ηθοποιού που προηγουμένως θαύμαζα, όταν έδωσε μια συνέντευξη λέγοντας ότι αρκεί να κοιτάξει τη γυναίκα του και εκείνη φαίνεται να μένει έγκυος.

Ανέπτυξα παράλογες συνήθειες, όπως η παρακολούθηση της σειράς 22 Kids and Counting, του Channel 5 για τη μεγαλύτερη οικογένεια της Βρετανίας. Οι Radfords ζουν στο Morecambe, όπου μεγάλωσα, και η Sue, η μητριάρχης, γέννησε το 22ο παιδί της σε ηλικία 45 ετών, τον Απρίλιο του 2020, όταν η δική μου εξωσωματική γονιμοποίηση ήταν σε αναμονή λόγω του Covid. Καταβρόχθιζα τα αφιερώματα των περιοδικών για τους αγώνες μιας γυναίκας, μόνο και μόνο για να μάθω στην προτελευταία παράγραφο ότι είχε γεννήσει δίδυμα.

View this post on Instagram

A post shared by We are Childfree (@wearechildfree_)

«Πολύ καλό προαίσθημα»

Όταν άρχισα να μιλάω πιο ανοιχτά για την εξωσωματική γονιμοποίηση, όλα όσα έλεγαν οι γόνιμοι άνθρωποι με ενοχλούσαν. Νευρίαζα όταν προσπαθούσαν να μου πουν ότι το να κάνεις παιδιά άξιζε μόνο οριακά, ότι ζήλευαν τις – ομολογουμένως ανώτερες – διακοπές μου και τα κυριακάτικα πρωινά με τις εφημερίδες. Δεν μπορούσαν να κερδίσουν, γιατί κι εγώ μισούσα τον οίκτο τους. Αν προσπαθούσαν να μου φτιάξουν το κέφι λέγοντας ότι είχαν «πολύ καλό προαίσθημα» για αυτή την εμβρυομεταφορά, ήθελα να τους ρίξω μπουνιά. Είναι μια άβολη αλήθεια ότι οι περισσότερες εξωσωματικές γονιμοποιήσεις αποτυγχάνουν. Οι τρεις γύροι μου παρήγαγαν 24 ωάρια και έξι αξιοπρεπή έμβρυα, κανένα από τα οποία δεν οδήγησε σε μωρό.

Αποφασίσαμε να σταματήσουμε το καλοκαίρι του 2021. Δεν φάνηκε να σέβονται όλοι την απόφασή μας, φανταζόμενοι ότι μας βοηθούσαν όταν μας έλεγαν για τις φίλες τους που είχαν πετύχει στην έβδομη προσπάθεια ή είχαν ακολουθήσει την οδό της δωρεάς ωαρίων. Πήγαμε διακοπές στο Skye την ημέρα που πήρα το τελικό αρνητικό αποτέλεσμα εγκυμοσύνης και θυμάμαι να κλαίω με λυγμούς σε έναν βράχο καθώς παρακολουθούσα μια φώκια να πέφτει στον κολπίσκο ακολουθούμενη από τα πολλά λαμπερά μωρά της.

Η αλλαγή τοποθέτησης

Η παρηγοριά ήρθε με τη μορφή της Mia και της Laura, 10 χρόνια νεότερές μας. Είχαν μετακομίσει στο Μάντσεστερ από το Λονδίνο λίγο πριν από το πρώτο λοκντάουν, και ο Ian είχε ενταχθεί στο συγκρότημά τους στο μπάσο. Τα κορίτσια, όπως τις αποκαλούμε πάντα, είναι παντρεμένα αλλά είχαν αποφασίσει από νωρίς να μην κάνουν παιδιά – απλά δεν ένιωθαν ότι τα παιδιά ήταν το κλειδί για μια ουσιαστική και αξιόλογη ύπαρξη και δεν ήθελαν την καθημερινή αγγαρεία της ανατροφής. Υπάρχει μια ελευθερία που προκύπτει από την επιλογή της μητρότητας πριν φτάσετε στα 30 σας. Τη ζήλευα, έχοντας σπαταλήσει τόσο μεγάλο μέρος αυτής της δεκαετίας αναρωτώμενη αν θα συναντούσα εγκαίρως τον κατάλληλο άνδρα, μόνο και μόνο για να τον βρω και στη συνέχεια να ανακαλύψω ότι οι ωοθήκες μου δεν ήταν κατάλληλες.

Η Mia και η Laura συμμερίστηκαν τον πόνο μου, αλλά προσέφεραν μια εντελώς διαφορετική προοπτική για το πώς θα μπορούσε να μοιάζει τώρα το δεύτερο μισό της ζωής μου. Είκοσι ελεύθερα χρόνια άνοιξαν ξαφνικά στο ημερολόγιό μου. Το να κάνεις παιδιά είναι ένας καλός τρόπος για να μην χρειάζεται να σκεφτείς τι πραγματικά θέλεις από τη ζωή σου. Χωρίς παιδιά, είστε υπεύθυνοι για το πεπρωμένο σας. Δεν μπορείς να κατηγορείς για τα ματαιωμένα όνειρά σου το καροτσάκι στο διάδρομο.

Photo: wearechildfree.com

Ελεύθεροι παιδιών, όχι άτεκνοι

Άρχισα να αναζητώ άλλους χωρίς παιδιά, προτιμώντας την αισιοδοξία της κοινότητας των ατόμων που δεν έχουν παιδιά με επιλογή από τη θλίψη εκείνων που είναι σαν εμένα. Έχει γίνει της μόδας να γίνεται διάκριση μεταξύ των άτεκνων και των ανθρώπων στη δική μου δύσκολη θέση, που αναφέρονται ως «άτεκνοι». Προσωπικά προτιμώ το «childfree», μη θέλοντας να προσδιορίζομαι από αυτό που δεν έχω.

Αναζητώντας αυτές τις άτεκνες συνδέσεις, βρίσκομαι και πάλι σε ένα αεροπλάνο για το Βερολίνο. Αυτή τη φορά, ο προορισμός μου είναι ένα κατάστημα φυσικών κρασιών στο Neukölln, ένα παλιομοδίτικο αλλά μοντέρνο νότιο προάστιο όπου ζούσα, για να συναντήσω μια ομάδα άλλων γυναικών χωρίς παιδιά. Λέω γυναίκες, αλλά με έκπληξη βλέπω μερικούς άνδρες όταν φτάνω στη συνάντηση που διοργανώνει το We Are Childfree.

Όλοι είναι καλοντυμένοι, όλοι φαίνονται ευχαριστημένοι που βρίσκονται εκεί. Η Jacky, μια σινολόγος με γυαλιά με συρμάτινο σκελετό, λέει ότι είναι «παράδεισος – όταν βγαίνεις έξω, έρχεσαι αντιμέτωπος με πολλούς ανθρώπους που πιστεύουν ότι πρέπει να είσαι ψυχρός άνθρωπος ή ότι απλώς δεν ξέρεις τι θέλεις και θα το μετανιώσεις. Αλλά είναι πραγματικά φάρμακο για την ψυχή να ξέρεις ότι είναι εντάξει. Όπως, ότι η ζωή μου υποτίθεται ότι θα πήγαινε με αυτόν τον διαφορετικό τρόπο».

Είναι απλά εντάξει!

Η ιδέα είναι της Zoë Noble, μιας φωτογράφου από το Newcastle που ζει στο Βερολίνο από το 2010, το We Are Childfree ξεκίνησε το 2017 ως ένα φωτογραφικό πρότζεκτ για να γιορτάσει τις γυναίκες που επέλεξαν να μην γίνουν μητέρες. Η Noble, η οποία δεν αισθάνθηκε ποτέ την ανάγκη να τεκνοποιήσει, έβαλε ένα κάλεσμα στο blog της λέγοντας ότι ήθελε να «φωτίσει τις άτεκνες γυναίκες, οι οποίες παραβλέπονται ή κρίνονται για τις επιλογές τους». Η ιδέα ήταν να τραβήξει όμορφα πορτραίτα και να πάρει συνεντεύξεις από τις γυναίκες σχετικά με την απόφασή τους, ώστε «να βοηθήσει στην άρση του στίγματος που συχνά αποδίδεται στις γυναίκες που δεν σκοπεύουν να κάνουν παιδιά».

Σαράντα άγνωστες προσφέρθηκαν να διηγηθούν τις ιστορίες τους και το έργο πήρε μπρος. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, η Noble και ο σύζυγός της, James Glazebrook, αποφάσισαν να αφιερώσουν περισσότερο χρόνο και πόρους στη δημιουργία αυτού που σήμερα είναι το ταχύτερα αναπτυσσόμενο δίκτυο childfree στην Ευρώπη. Ο ιστότοπός τους φιλοξενεί 200 διαφορετικές ιστορίες ανθρώπων που ζουν την καλύτερη ζωή τους χωρίς παιδιά, συνήθως αλλά όχι πάντα από επιλογή, και το podcast τους περιλαμβάνει συνεντεύξεις με πρωτοπόρους childfree.

Είναι μία από τις ολοένα αυξανόμενες διαδικτυακές κοινότητες -που ενισχύονται από θέματα στο Reddit και από τους influencers του TikTok- που είναι αφιερωμένες στον εορτασμό και την υποστήριξη όσων δεν έχουν παιδιά.

Στόχος τους είναι να διεκδικήσουν την ταυτότητα των childfree πέρα από τα στερεότυπα των εγωιστών και των αξιολύπητων και να αμφισβητήσουν τις προγονικές πολιτικές και τις υποθέσεις.

View this post on Instagram

A post shared by We are Childfree (@wearechildfree_)

Στόχος είναι η Τζένιφερ Άνιστον

Ήταν η συμπερίληψη της Τζένιφερ Άνιστον  που μου κίνησε το ενδιαφέρον περισσότερο από τις άλλες (Μπέτι Γουάιτ από τα Χρυσά Κορίτσια, καθώς και Ντόλι Πάρτον και Όπρα Γουίνφρεϊ). Στα τέλη και στις αρχές της δεκαετίας του 1990, όταν ενηλικιώθηκα, η γονιμότητα κανενός δεν συζητήθηκε περισσότερο από εκείνη της σταρ των Friends. Όταν ο Μπραντ Πιτ την εγκατέλειψε για την Αντζελίνα Τζολί και απέκτησε γρήγορα μια κόρη και δίδυμα, καθώς και υιοθέτησε άλλα τρία παιδιά, η Άνιστον απέκτησε ένα νέο προσωνύμιο στα παγκόσμια μέσα ενημέρωσης: «Καημένη Τζεν».

Μήπως μέσω της μεταχείρισής της από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης των σκανδαλοθηρικών εφημερίδων εμπέδωσα την ιδέα ότι το να μην έχεις παιδιά ήταν πηγή ντροπής; Έδειχνε ότι μπορεί να είσαι ένας από τους πλουσιότερους, πιο επιτυχημένους ηθοποιούς στον πλανήτη, με τα καλύτερα μαλλιά του κόσμου, αλλά αν δεν έχεις παιδιά… Καημένη Τζεν!

Ήταν μόλις πέρυσι που η Άνιστον μίλησε ανοιχτά για τις αποτυχημένες θεραπείες εξωσωματικής γονιμοποίησης και για το πόσο δύσκολο έκαναν τα χρόνια της καριέρας της αυτό που η ίδια αποκάλεσε «δρόμο για τη δημιουργία μωρών». Είναι τόσο περίεργο όταν ο κόσμος αρχίζει να ρωτάει για τα μωρά.

Κάτι αλλάζει;

Ο αυξανόμενος αριθμός των άτεκνων γυναικών στον κόσμο θα μπορούσε να αποτελέσει μια τεράστια ευκαιρία. Η Ruby Warrington, συγγραφέας του νέου βιβλίου Women Without Kids, υποστηρίζει ότι ο αυξανόμενος αριθμός των άτεκνων/χωρίς παιδιά γυναικών – αυτό που αποκαλεί «αφανής αδελφότητα» – θα μπορούσε να προαναγγείλει «την έναρξη ενός νέου κεφαλαίου στην ανθρώπινη ιστορία μας».

Αναρωτιέται: «Τι θα συμβεί αν περισσότερες γυναίκες έχουν περισσότερο χρόνο, ενέργεια και άλλους πόρους στη διάθεσή τους; Σημαίνει, ίσως, περισσότερες γυναίκες ηγέτες στις επιχειρήσεις, την πολιτική και τις τέχνες;». Θα μπορούσε αυτό ενδεχομένως να οδηγήσει σε έναν πιο συνεργατικό τρόπο διακυβέρνησης του κόσμου;

*Με στοιχεία από theguardian.com

Headlines