Μπριζόλες ή προστασία του περιβάλλοντος;

Η παραγωγή βόειου κρέατος αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους παράγοντες της κλιματικής αλλαγής, που προκαλείται από τον άνθρωπο. Κατά της διάρκεια της προεδρίας του Ζαΐρ Μπολσονάρου, από το 2019 έως το 2022, μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ στη Γερμανία αφαίρεσαν από τα ράφια τους προϊόντα από τη Βραζιλία λόγω της αύξησης της αποψίλωσης των δασών στον Αμαζόνιο για τη δημιουργία νέων βοσκοτόπων.

«Ως διεθνής εμπορική εταιρεία με παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού, θέλουμε να αναλάβουμε το δικό μας μερίδιο ευθύνης για την πρόληψη της καταστροφής δασικών περιοχών», ανέφερε ένα δελτίο τύπου της γνωστής αλυσίδας εκπτωτικών αγορών ALDI πριν από δύο χρόνια.

Ενώ όμως οι Γερμανοί αγοραστές κράτησαν αποστάσεις, το βόειο κρέας της Βραζιλίας σημειώνει τεράστια επιτυχία στη παγκόσμια αγορά. Το επιχειρηματικό περιοδικό «Valor» ανέφερε πριν από λίγες ημέρες: «Οι εξαγωγές βόειου κρέατος από τη Βραζιλία αναμένεται να υπερβούν τα τρία εκατομμύρια τόνους», μια πρόβλεψη που βασίζεται σε στοιχεία από το Υπουργείο Γεωργίας των Ηνωμένων Πολιτειών (USDA). Εάν αυτές οι εκτιμήσεις πραγματοποιηθούν, ο όγκος των εξαγωγών θα είναι σχεδόν 4% υψηλότερος από το 2022 και θα ισοδυναμεί με σχεδόν το 25% των παγκοσμίων εξαγωγών βοδινού κρέατος.

Η νέα κυβέρνηση του Λούλα ντα Σίλβα συνεχίζει τηΝ πολιτική του Μπολσονάρου, λόγω του οικονομικού οφέλους για τη χώρα. «Η Βραζιλία δείχνει τη δύναμη και το μέγεθος του ζωικού κεφαλαίου της και η επέκταση στη παγκόσμια αγορά αποτελεί μεγάλη ευκαιρία για την επανέναρξη της ανάπτυξης του τομέα αυτού», δήλωσε ο υπουργός Γεωργίας Κάρλος Φαβάρο, σύμφωνα με τοπικά μέσα ενημέρωσης, μετά την επιτυχή ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων με το Μεξικό.

Μελλοντικά η εξαγωγή του βοδινού κρέατος θα ξεκινήσει και πάλι (ύστερα από διακοπή λόγω ύποπτων κρουσμάτων των τρελών αγελάδων) στο Μεξικό, τη Κίνα, αλλά και σε αραβικές χώρες.

Τεράστιο το περιβαλλοντικό κόστος

Ωστόσο οι περιβαλλοντικές οργανώσεις επικρίνουν την τρέχουσα στρατηγική προώθησης του βοδινού κρέατος.

«Η τρέχουσα κατάσταση είναι ανησυχητική και δεν συνάδει με τον στόχο της κυβέρνησης για μηδενική αποψίλωση των δασών και τις δεσμεύσεις της απέναντι στον ΟΗΕ για το κλίμα και τη βιοποικιλότητα. Η επέκταση των βοσκοτόπων προχωρά σταθερά και εξακολουθεί να είναι ο κύριος λόγος της αποψίλωσης των δασών στη περιοχή του Αμαζονίου», λέει η Κριστιάν Μαζέτι από την Greenpeace Βραζιλίας, ειδική εμπειρογνώμων στα θέματα των δασών, απαντώντας σε ερώτηση της DW.

Η ίδια παρατηρεί πως οι εταιρείες κρέατος και οι έμποροι λιανικής που δεσμεύτηκαν να απαγορεύσουν τα προϊόντα που σχετίζονται με την αποψίλωση των δασών από τις αλυσίδες εφοδιασμού, αθέτησαν τις υποσχέσεις τους και καθυστέρησαν επανειλημμένα τους στόχους τους για πλήρη ιχνηλασιμότητα.

«Στην πράξη ιδιαίτερα οι έμμεσες αλυσίδες εφοδιασμού παρακολουθούνται ελάχιστα και συνδέονται συχνά με την αποψίλωση των δασών και τις παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Εάν τεθεί και η εμπορική συμφωνία ΕΕ-Mercosur σε ισχύ τότε θα αυξηθεί περαιτέρω πίεση στη φύση», υπογραμμίζει η Μαζέτι.

Τελευταία ελπίδα το σχέδιο δράσης κατά της αποψίλωσης των δασών

Η κυβέρνηση της Βραζιλίας ωστόσο έχει εντάξει στο προσχέδιο του λεγόμενου σχεδίου δράσης για την καταπολέμηση και την πρόληψη της αποψίλωσης των δασών στον Αμαζόνιο, την εισαγωγή ενός συστήματος ιχνηλασιμότητας για τα αγροτικά προϊόντα.

Η Μαζέτι επισημαίνει πως είναι πολύ νωρίς να κριθεί το σύστημα επιτυχές, αλλά όπως αναφέρει η ίδια, εάν είναι καλά δομημένο, διαφανές και υποχρεωτικό, το σχέδιο θα μπορούσε να είναι ένα μεγάλο βήμα προς την αποτελεσματική αντιμετώπιση της αποψίλωσης των δασών.

Η εφημερίδα «Folha» δημοσίευσε μια μελέτη που δείχνει πόσο στενά συνδέεται η εξαγωγή των γεωργικών προϊόντων από τη Βραζιλία με την αποψίλωση των δασών. Συγκεκριμένα, στην έρευνα επισημαίνεται πως μισές από τις εξαγωγές σόγιας στη Κίνα προέρχονται από αποψιλωμένα δάση του Ατλαντικού.

Παρόλα αυτά οι επιτυχίες της βραζιλιάνικής γεωργικής βιομηχανίας δεν περνούν απαρατήρητες, καθώς σύμφωνα με τον Κέντρο Μελετών Αγροτικών Επιχειρήσεων του Ιδρύματος Getulio Vargas (FGV Agro), ο δείκτης αγροβιομηχανικής παραγωγής (PIMAgro) αυξήθηκε κατά 1,3% τον Ιανουάριο, το καλύτερο αποτέλεσμα μέσα σε 5 χρόνια.

Ωστόσο δεν είναι ο μοναδικός αριθμός που αυξήθηκε. Η αποψίλωση του Αμαζονίου σημείωσε σημαντική αύξηση το πρώτο τρίμηνο του 2023 συγκριτικά με το προηγούμενο έτος. Η ειδησεογραφική ιστοσελίδα G1 ανέφερε αύξηση της αποψίλωσης των δασών κατά 14% σε σύγκριση με τον ίδιο μήνα πέρυσι, ενώ η νέα κυβέρνηση κατηγορεί τον Μπολσονάρου για αυτό.

Τομπίας Κόιφερ (Μπογκοτά)

Επιμέλεια: Ιωσηφίνα Τσαγκαλίδου