Μάχες στο Σουδάν: Γιατί δεν σταματούν – Ποιες χώρες έχουν «επενδύσει» στη σύγκρουση

Την ώρα που συνεχίζονται οι μάχες ανάμεσα στον στρατό υπό τον Αμπντέλ Φατάχ αλ-Μπουρχάν και την παραστρατιωτική οργάνωση RSF του Μοχάμεντ Χαμντάν Ντάγκλο ή απλώς Χεμέτι, πολλές χώρες οργανώνουν ειδικές επιχειρήσεις για να απεγκλωβίσουν τους πολίτες τους από την «κόλαση» του Σουδάν.

Άλλοι δέκα Έλληνες πολίτες απεγκλωβίστηκαν σήμερα, μετά τους οκτώ που είχαν διαφύγει χθες χάρη στην επιχείρηση «Κόσμος».

Πολλοί είναι και οι Σουδανοί που είτε έχουν διαφύγει σε άλλες περιοχές της χώρας για να γλιτώσουν από τις μάχες, είτε έχουν «δραπετεύσει» σε γειτονικές χώρες, όπως την Αίγυπτο ή το Τσαντ.

Οι New York Times αναλύουν την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στη χώρα της βόρειας Αφρικής και σημειώνουν ότι υπάρχουν κι άλλοι «παίκτες» εκτός από τους δύο πολέμαρχους.

«Αρένα» το Χαρτούμ

Το αμερικανικό Μέσο σημειώνει ότι οι δύο αντίπαλοι στρατηγοί έχουν μετατρέψει την πρωτεύουσα Χαρτούμ σε μια αρένα για τον πόλεμό τους, με τους πολίτες να πληρώνουν τον λογαριασμό.

Στο Χαρτούμ ακούγονται διαρκώς πυροβολισμοί και ήχοι από ρουκέτες που πέφτουν ανάμεσα στις πολυκατοικίες, ενώ οι κάτοικοι είναι εγκλωβισμένοι στα σπίτια τους, με τις προμήθειες να τελειώνουν.

Στο αεροδρόμιο, υπάρχει καπνός και φλόγες αφού εμπορικά αεροπλάνα έχουν δεχτεί επίθεση.

Οι Times αναφέρονται στη συνέχεια στις επιχειρήσεις στις οποίες προχώρησαν διάφορες χώρες, όπως οι ΗΠΑ που εκκένωσαν την πρεσβεία τους στο Χαρτούμ.

Στην ανάλυσή του το γνωστό Μέσο σημειώνει ότι οι ελπίδες για μια χώρα που φαινόταν να βρίσκεται στο κατώφλι της δημοκρατίας με τον σχηματισμό μιας πολιτικής κυβέρνησης έχουν διαψευστεί. Ακόμα και η κατάπαυση του πυρός που ανακοινώθηκε, ουσιαστικά δεν τηρήθηκε.

Έπειτα, οι New York Times απαντούν στα βασικά ερωτήματα που υπάρχουν γύρω από τη σύγκρουση.

Πού διεξάγονται οι μάχες

Οι περισσότερες από τις μάχες λαμβάνουν χώρα στο Χαρτούμ, αλλά συγκρούσεις υπάρχουν και σε πολλά άλλα σημεία του Σουδάν. Άλλωστε, η χώρα της βόρειας Αφρικής είναι η τρίτη μεγαλύτερη σε έκταση στην ήπειρο, με περισσότερους από 45 εκατομμύρια κατοίκους.

Πάνω από 400 είναι οι νεκροί πολίτες και περισσότεροι από 3.500 χιλιάδες οι τραυματίες, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ). Ο πραγματικός απολογισμός είναι πιθανότατα πολύ μεγαλύτερος, σημειώνουν οι αξιωματούχοι του Οργανισμού.

Στο Χαρτούμ, οι μάχες έχουν αφήσει πολλούς ανθρώπους αποκλεισμένους στα σπίτια τους χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα ή νερό και οι γιατροί και τα νοσοκομεία δηλώνουν ότι παλεύουν για να ανταπεξέλθουν. Έχουν αναφερθεί μάχες κοντά στο προεδρικό μέγαρο και δεν είναι ακόμη σαφές ποιος – αν κάποιος – έχει τον έλεγχο της χώρας.

Εργαζόμενοι σε ανθρωπιστικές οργανώσεις και διπλωμάτες, οι οποίοι συχνά κατάφερναν να μείνουν έξω από τις σουδανικές συγκρούσεις σε προηγούμενες εντάσεις, αυτοί τη φορά έγιναν στόχοι επιθέσεων.

Ποιοι είναι οι αντίπαλοι στρατηγοί

Ο ηγέτης του ενός αντιμαχόμενου στρατοπέδου είναι ο στρατηγός Αμπντέλ Φατάχ αλ-Μπουρχάν, ένας ισχυρός στρατιωτικός διοικητής, ο οποίος εδώ και χρόνια είναι de facto ηγέτης του Σουδάν.

Ο ίδιος ήταν λιγότερο γνωστός πριν από το 2019, ωστόσο ήταν στενά συνδεδεμένος με τον μακροχρόνιο δικτάτορα του Σουδάν, τον πρόεδρο Ομάρ Χασάν αλ-Μπασίρ και ανέβηκε στην εξουσία μετά την εξέγερση απέναντι στο καθεστώς.

Πριν, ο στρατηγός αλ-Μπουρχάν ήταν διοικητής του περιφερειακού στρατού στο Νταρφούρ, στο δυτικό Σουδάν, όταν 300.000 άνθρωποι σκοτώθηκαν εκεί και εκατομμύρια άλλοι εκτοπίστηκαν σε μάχες από το 2003 έως το 2008, οι οποίες προκάλεσαν παγκόσμια καταδίκη για τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και όσα φρικτά συνέβαιναν στην περιοχή με θύματα τους κατοίκους.

Αφού πολιτικοί και ο στρατός υπέγραψαν συμφωνία κατανομής της εξουσίας το 2019, ο στρατηγός αλ-Μπουρχάν έγινε πρόεδρος του Συμβουλίου Κυριαρχίας, ενός οργάνου που δημιουργήθηκε για να επιβλέπει τη μετάβαση της χώρας στη δημοκρατική διακυβέρνηση.

Όμως, καθώς πλησίαζε η ημερομηνία για την παράδοση του ελέγχου σε πολιτική κυβέρνηση στα τέλη του 2021, ο αλ-Μπουρχάν αποδείχθηκε απρόθυμος να παραδώσει την εξουσία – εκείνον τον Οκτώβριο, αυτός και άλλοι στρατιωτικοί ηγέτες πραγματοποίησαν πραξικόπημα.

Ο βασικός ανταγωνιστής του αλ-Μπουρχάν είναι ο Χεμέτι, ο ηγέτης της ισχυρής παραστρατιωτικής οργάνωσης RSF. Ο ίδιος αναδείχθηκε μέσα από τη διαβόητη δράση των μαχητών Τζαντζαουίντ (Janjaweed) και ήταν υπεύθυνος για μερικές από τις μεγαλύτερες αγριότητες που έγιναν στη σύγκρουση στο Νταρφούρ.

Τον Οκτώβριο του 2021, ο στρατηγός αλ-Μπουρχάν και ο στρατηγός Χεμέτι ενώθηκαν για να καταλάβουν την εξουσία με πραξικόπημα, καθιστώντας τους ουσιαστικά τον ηγέτη και τον αναπληρωτή ηγέτη του Σουδάν, αντίστοιχα.

Ωστόσο, τους τελευταίους μήνες, έχουν έρθει σε ρήξη, συγκρούονται δημόσια και αναπτύσσουν αθόρυβα επιπλέον στρατεύματα και εξοπλισμό σε στρατόπεδα στο Χαρτούμ και σε ολόκληρη τη χώρα.

Γιατί άλλες χώρες έχουν «επενδύσει» στη σύγκρουση

Το Σουδάν, σημειώνουν οι New York Times, είναι νότια της Αιγύπτου και συνορεύει με μερικές χώρες που επίσης κινδυνεύουν από αστάθεια.

Υπάρχουν φόβοι ότι το χάος του Σουδάν θα επεκταθεί και στις γειτονικές χώρες.

Σε ένα «σκοτεινό» επεισόδιο, οι δυνάμεις του στρατηγού Χεμέτι αιχμαλώτισαν τουλάχιστον 30 Αιγύπτιους στρατιώτες και επτά πολεμικά αεροσκάφη σε μια αεροπορική βάση στη Μερόβε, περίπου 200 μίλια βόρεια του Χαρτούμ.

Η Αίγυπτος δήλωσε ότι οι στρατιώτες βρίσκονταν στο Σουδάν σε άσκηση εκπαίδευσης. Ένας συγγενής του στρατηγού Χεμέτι δήλωσε τηλεφωνικά ότι οι συλληφθέντες στρατιώτες ήταν κυρίως πιλότοι και μηχανικοί αεροσκαφών που είχαν πάει στο Σουδάν για να πραγματοποιήσουν αεροπορικές επιδρομές για λογαριασμό του σουδανικού στρατού.

Οι ισχυρισμοί αυτοί δεν μπορούν να επαληθευτούν, αλλά τα γεγονότα καθιστούν σαφές ότι η κατάσταση είναι «εύφλεκτη».

Η κατάσταση στο Νταρφούρ

Ήδη, η βία έχει εξαπλωθεί βαθιά σχεδόν σε όλο το Νταρφούρ, μια περιοχή στο δυτικό τμήμα της χώρας που εδώ και 20 χρόνια βασανίζεται από τον δικό της κύκλο συγκρούσεων. Το Νταρφούρ φιλοξενεί διάφορες ομάδες ανταρτών που θα μπορούσαν να παρασυρθούν στη μάχη και έχει επίσης αποτελέσει βάση για τη ρωσική μισθοφορική οργάνωση Wagner.

Τα τελευταία χρόνια, καθώς το Σουδάν απομακρύνθηκε από τις δεκαετίες απομόνωσης από τη δημοκρατία, οι Ηνωμένες Πολιτείες κατάργησαν τον χαρακτηρισμό του ως κράτους-χορηγού της τρομοκρατίας, σημειώνουν οι NYT.

Τους τελευταίους μήνες, πλήθος ξένων αξιωματούχων από τα Ηνωμένα Έθνη, την Αφρικανική Ένωση, τον Αραβικό Σύνδεσμο και την Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς και οι Ηνωμένες Πολιτείες, προσπάθησαν να διαπραγματευτούν μια συμφωνία μεταξύ των δύο στρατηγών και τους πίεσαν να επιτρέψουν τη μετάβαση σε μια κυβέρνηση υπό πολιτική ηγεσία.

Η Ρωσία είχε επίσης συμφέροντα στο Σουδάν, όπου η ομάδα Wagner, η οποία συνδέεται με το Κρεμλίνο, συμβούλευε τη στρατιωτική κυβέρνηση και απέκτησε πρόσβαση σε κερδοφόρες επιχειρήσεις εξόρυξης χρυσού. Η Ρωσία έχει επίσης πιέσει το Σουδάν για να της επιτρέψει να ελλιμενίζονται τα πολεμικά της πλοία στην ακτογραμμή της χώρας στην Ερυθρά Θάλασσα, υπενθυμίζουν οι New York Times.

Όπως είναι φανερό από τα παραπάνω, υπάρχουν πολλοί «παίκτες» στον αγώνα για τον έλεγχο του Σουδάν, οι οποίοι ανταγωνίζονται πάνω στις πλάτες των Σουδανών που έδωσαν το αίμα τους για να διώξουν το διδακτορικό καθεστώς του αλ-Μπασίρ.