Σοφία Φιλιππίδου: «Να μην ξεχνάμε πως ζούμε στην Ελλάδα και τα μεγαλύτερα θαύματα κρατάνε 3 μέρες»

Το θεατρικό έργο του Πολωνού συγγραφέα Βίτολντ Γκομπρόβιτς «Υβόννη, Πριγκίπισσα της Βουργουνδίας» (1935) θα παρουσιάσει για λίγες παραστάσεις η Σοφία Φιλιππίδου, η οποία υπογράφει τη σκηνοθεσία και την καλλιτεχνική επιμέλεια της θεατρικής δουλειάς.

Η παράσταση, αποτέλεσμα του πολύμηνου εργαστηρίου της σκηνοθέτριας και καθηγήτριας υποκριτικής με τους ηθοποιούς, θα κάνει πρεμιέρα στις 6 Μαΐου στο Μαγαζάκι της τ3χνης και θα παρουσιάζεται κάθε Σάββατο στις 21.15 και κάθε Κυριακή στις 18.15 μέχρι τις 4 Ιουνίου.

Πώς προέκυψε η ιδέα να ανεβάσετε το συγκεκριμένη έργο;

Την Υβόννη την ανακάλυψα το 2002 όταν έκανα έρευνα για να διδάξω στην θεατρικό  τμήμα του συλλόγου οικότροφων φοιτητών της Κρητικής Εστίας.  Τον Βίτολντ Γκομπρόβιτς τον γνώριζα ήδη από τα λογοτεχνικά του κείμενα και κυρίως από την «Διαθήκη» του, έργο, με το οποίο είχα κάποια ταύτιση: «είμαι χιουμορίστας γελωτοποιός, ακροβάτης, προβοκάτορας… Τα έργα μου κάνουν διπλές κωλοτούμπες για να διασκεδάσουν το κοινό μου… Εγώ είμαι τσίρκο, λυρισμός, ποίηση, τρόμος, καβγάς, παιχνίδια τι άλλο θέλετε;» έγραφε εκεί μεταξύ άλλων… Και με έπιασε από την καρδιά.

Τότε βρήκα και διάβασα  τα θεατρικά του και ανακάλυψα στην Υβόννη ομοιότητες  με την κατάσταση στον κόσμο της τέχνης και του θεάτρου σε σχέση και με τη δική μου θέση και προσπάθεια να διεισδύσω, να επικοινωνήσω και να γίνω αποδεκτή μέσα σε αυτόν τον κόσμο.

Ανέβασα λοιπόν τότε το έργο στο Πνευματικό κέντρο της Κρητικής Εστίας, στο Παγκράτι και το 2004 εκείνη η παράσταση μας έλαβε μέρος και στο Φεστιβάλ νεανικών θιάσων «Θεατρική Δράση 1» του Δήμου Αθηναίων στο θέατρο της Άνοιξης στον Κεραμεικό… Σήμερα ξαναγυρίζω στην Υβόννη, σαν σε μια παλιά αγαπημένη που με συναρπάζει κυρίως γιατί καταπιάνεται με θέματα μορφής και γιατί βρίσκω σε όλους τους ρόλους, μεταμφιεσμένο, τον ιδιοφυή συγγραφέα που εδώ παίζει με τα όρια της αναισθησίας!

Μιλήστε μας για τους συνεργάτες σας, οι οποίοι προέρχονται από το εργαστήριο σας

Οι συνεργάτες μου παρακολούθησαν το χειμερινό μου σεμινάριο πάνω στην Υβόννη (θεατρική ανάγνωση και υποκριτική) που είναι μια παρωδία Σαίξπηρ και με το τέλος του σεμιναρίου κράτησα 12 ηθοποιούς που δέχτηκαν να συνεχίσουν εθελοντικά τις πρόβες, ώστε να διερευνήσουμε την πιθανότητα να ανεβάσουμε μια παράσταση και να φτιάξουμε από το υλικό των προβών ένα θεατροφίλμ…

Έτσι με πολλή δουλειά, υπομονή και κάτω από ακραία δύσκολες συνθήκες, καταφέραμε με τον καιρό και την ανάγκη, να φτιάξουμε μια παράσταση άξια να παρουσιαστεί σε ένα μικρό κοινό. Δεν γνωρίζω πολλά πράγματα προσωπικά γι αυτούς, δεν έχω χρόνο ούτε με ενδιαφέρει (ο καθένας έχει την μικρή του περιπέτεια), εκείνο πάντως που μας ενώνει είναι ό,τι έχουν ταλέντο, είναι η ιδανική διανομή για την περίσταση, έχουν διάθεση να μάθουν τα μυστικά της τέχνης του θέατρου, κινούνται από  ανάγκη για δράση, έχουν εμπιστοσύνη στο έργο μας και στο όραμα μας, εκτιμούν το πάθος μας για το θέατρο και τους ενθουσιάζει η  χαρά του παιχνιδιού…

Έχει σύγχρονη ματιά ο Γκομπρόβιτς στη γραφή του;

Απολύτως ναι, αν και χρησιμοποιεί παραδοσιακές φόρμες για τη βάση της αφήγησης του όπως εδώ τον Σαίξπηρ, τον οποίο παρωδεί (βασιλιάς, βασίλισσα, αυλή, αυλικοί, κλπ). Αυτό που διαπραγματεύεται ήταν στην εποχή του μοντέρνο (εξ άλλου θεωρείται, προάγγελος του θέατρου του παραλόγου) και σήμερα είναι εντελώς σύγχρονο και ενδιαφέρει άμεσα τον κόσμο της τέχνης, αφού θέμα του είναι η μορφή, αλλά και το περιεχόμενο της μορφής  (ο άνθρωπος) στην τέχνη γενικά, αλλά και ειδικά στο θέατρο.

Ποιο είδος θεάτρου σας εκφράζει περισσότερο;

Το θέατρο που έχει τις ρίζες του στον Ντανταϊσμό (αρχές του εικοστού αιώνα) το σουρεαλιστικό θέατρο, το θέατρο του παραλόγου (Μπέκετ, Ιονέσκο και λοιποί) αλλά και η τραγωδία καθώς και η ελληνική καλή κωμωδία, ο γερμανικός εξπρεσιονισμός, φυσικά ο ποιητικός ρεαλισμός του Τέννεσυ Ουίλιαμς και τα σύμβολα του,  αλλά και ο ρωσικός ρεαλισμός του Τσέχωφ. Γενικά με ενθουσιάζουν όλα τα κείμενα θεατρικά, ποιητικά και λογοτεχνικά που αντιστέκονται εναντιώνονται, επαναστατούν, «προφητεύουν», αγωνιούν,  χωρίς να διδάσκουν.

Είστε ικανοποιημένη από τη μέχρι τώρα διαδρομή σας; Ποια έργα ή συνεργασίες θα θέλατε στο μέλλον;

Αν κρίνω από την ψυχική μου υγεία είμαι ευχαριστημένη: έσωσα τον άνθρωπο, το παιδί, την ψυχή μου. Έφτιαξα όσα μπορούσα να κάνω χωρίς να αυτοκαταστραφώ και μπορώ ακόμη μετά από 50 χρόνια να δημιουργώ με χαρά.

Με ποιο κριτήριο επιλέγετε τα έργα που ανεβάζετε;

Να μπορώ πρώτα να τα διαβάσω με ευχαρίστηση, να τα κατανοήσω, να τα αγαπήσω, να ταυτιστώ με τον συγγραφέα και μ’ αυτό που θέλει να αφηγηθεί. Έχει για μένα μεγάλη σημασία ο συγγραφέας και η ζωή του, το πάθος του, τα πάθη του, η στάση της ζωής του, η αυτοβιογραφία του και οπωσδήποτε οι χαρακτήρες του έργου.

Η τηλεόραση και ο κινηματογράφος σας ενδιαφέρουν; Ετοιμάζετε κάποια νέα συνεργασία;

Έχω να κάνω τηλεόραση πάνω από είκοσι χρόνια και θα με ενδιέφερε μόνο με κάποιες προϋποθέσεις: ένα καλό σενάριο, έναν ωραίο ρόλο, μια καλή συνεργασία. Είμαι «παλιά» και ξέρω την τηλεόραση από την δεκαετία του ’80. Γνωρίζω  τι σημαίνει μια καλή πρόταση και τι είναι μια παγίδα. Τα έχω μάθει όλα, γιατί τα έχω πάθει όλα και στις αρχές της δεκαετίας του ’90 τα είδα όλα με την ιδιωτική τηλεόραση. Η τηλεόραση δεν διαφέρει από την ελληνική κοινωνία -όπως εξελίχτηκε – γιατί η  τηλεόραση είναι καθρέπτης της.

Ποιο είναι το σχόλιο σας για σας αντιδράσεις καλλιτεχνών σχετικά με το Προεδρικό Διάταγμα;

Αυτοί που κινήθηκαν με αγνότητα και πάθος, πλανημένοι από τον μύθο του επαγγέλματος, τώρα θα βιώσουν το πέρασμα από την κρύα κοιλάδα, ενώ οι άλλοι που ξέρανε και κάναν όλες τις δουλειές από πίσω, σήμερα «απολαμβάνουν» κάποιες θέσεις.

Βέβαια τους λείπει η χαρά της κατάκτησης και της δημιουργίας γιατί ξέρουν κατά βάθος ότι, ό,τι γίνεται από πίσω, το τρώει το σαράκι της αμφισβήτησης. Εμείς οι άλλοι, οι διαφορετικοί ή οι παράξενοι όπως μας λένε πρέπει να είμαστε προσεκτικοί με τις αντιδράσεις μας γιατί   -όπως αναφέρει  και ο φιλόσοφος και ψυχίατρος Ντελέζ- πίσω από κάθε ανθρώπινη επιθυμία κρύβεται η πλάνη και η εξαπάτηση… Να μην ξεχνάμε πως ζούμε στην Ελλάδα και τα μεγαλύτερα θαύματα κρατάνε 3 μέρες, όπως λέγανε και οι παλιοί που ξέρανε από την «κουζίνα των πραγμάτων»

Εν όψει των επερχόμενων εκλογών, ποια είναι η σχέση σας με την πολιτική; Θα ασχολούσασταν ενεργά;

Ρωτήσαν κάποτε ένα ποιητή γιατί δεν υποστηρίζει το έργο του και αυτός απάντησε: «Πρέπει να σταθεροποιηθώ ως προσωπικότητα και για να σταθεροποιηθώ πρέπει να ασχοληθώ με την πολιτική, αλλά εγώ δεν θέλω να ασχοληθώ με την πολιτική».

Πιο ενεργά βέβαια από όσο έχω ασχοληθεί επί της ουσίας, δεν γίνεται για την ιδιοσυγκρασία την δική μου. Όχι όμως μέσα από κόμματα.  Θέλω να είμαι ελεύθερη, ακριβοδίκαιη να βλέπω αντικειμενικά τα πράγματα, να προσπαθώ να καταλάβω τι γίνεται, τι είναι αυτό που ζούμε…  Δεν θέλω να με τραβάει το κόμμα από το μανίκι.

Σαν συνειδητοποιημένος πολίτης κράτησα μια πολιτική στάση απέναντι στην ζωή μου στη δουλειά μου, στις κοινωνικές μου σχέσεις. Αυτό το θέμα με έχει απασχολήσει πολύ και με έχει ταλαιπωρήσει πολύ. Αποφάσισα λοιπόν νωρίς, αφού βρισκόμουνα μέσα στην χούντα σε πολιτικά θεατρικά σχήματα, πως  δεν θέλω για σκοπιμότητες να υποστηρίζω πράγματα που δεν τα θέλει η ψυχή μου. Δεν μου αρέσει το πρότυπο  «ο καλός, ο κακός και ο άσχημος».

Βέβαια κινδυνεύω να με κατατάξουν στους «ισαποστάκηδες» αλλά σας πληροφορώ πως δεν θα επωφεληθώ ούτε από το ένα ούτε από το άλλο κόμμα.  Και θέλω να υπογραμμίσω εδώ πως αυτό που κάνω στο μαγαζάκι της τέχνης με 25 καρέκλες πάνω σε παλέτες με ελεύθερη είσοδο, είναι πολιτική πράξη και είναι η απάντηση μου: Τα πράγματα δεν τα εγκαταλείπουμε, αγωνιζόμαστε με όλες μας τις δυνάμεις σε όλα τα επίπεδα. Αυτό το μήνυμα στέλνω σε όσους καταλαμβάνουν με ευκολία (κι από πάντοτε) τα αρχαία θέατρα, τις επιχορηγήσεις, τις κρατικές σκηνές, τα φεστιβάλ, τους αρχαιολογικούς χώρους, τα ιδρύματα, τα κανάλια… και σε όσους παίρνουν για ό,τι κάνουν διθυραμβικές κριτικές.

Τι σας αρέσει να κάνετε τον ελεύθερο χρόνο σας;

Να  διαβάζω, να γράφω λογοτεχνία, (έχω ήδη εκδώσει δυο βιβλία «Με μια σκάλα στο φεγγάρι» Εκδόσεις Καστανιώτη 2014 και «Το τραγούδι της μαύρης τρύπας» 2022 Εκδόσεις Σοκόλη)  να μαγειρεύω, να ασχολούμαι με τα λουλούδια στο μπαλκόνι μου, με τις γάτες μου και τις δουλειές του σπιτιού.

Πληροφορίες παράστασης

Μετάφραση: Κωστής Σκαλιόρας

Σκηνοθεσία – Καλλιτεχνική Επιμέλεια: Σοφία Φιλιππίδου

Μουσική: Μιχάλης Βρέττας

Σκηνικός χώρος/Κοστούμια/Μάσκες: Σοφία Φιλιππίδου

Βίντεο/μοντάζ μιας πρόβας: Ολυμπία Γκογκιέ

Φωτογράφιση: Δημήτρης Δαλακλής

Αφίσα: Κώστας Φωτόπουλος

Μακιγιάζ: Αλέξανδρος Μαρίνος

Βοηθός σκηνοθέτη: Σπύρος Βασιλάκης

Παραγωγή: τ3χνη

Επικοινωνία παράστασης: Μαριάννα Παπάκη, Νώντας Δουζίνας

Παίζουν (Διανομή)

Υβόννη: Μελίνα Κέντογλου

Βασιλιάς Ιγνάτιος: Αποστόλης Κεπεσίδης

Βασίλισσα Μαργαρίτα: Μαριέττα Κάβουρα, Ασημένη Τούντα

Πρίγκιψ Φίλιππος: Αλέξανδρος Μαρίνος

Αρχιθαλαμηπόλος: Ειρήνη Πετράκη

Ισαβέλλα: Χριστίνα Σαλαμάνη

Κύριλλος: Αθηνά Αλαμανή

Δυο Θείες, δυο Κυρίες της αυλής: Δήμητρα Σαμαρά, Εύα Παπαλεωνιδοπούλου

Ιννοκέντριος, Σεφ: Μάκης Νάνος

Ζητιάνος: Σπύρος Βασιλάκης

Χορός αυλικών και παρατρεχάμενων: Όλοι

Info

Τοποθεσία: «Το μαγαζάκι της τ3χνης», Ν. Νοταρά 60, Αθήνα

Ημερομηνία: Πρεμιέρα: Σάββατο 6 Μαΐου στις 21.15. Παραστάσεις: Σάββατο στις 21.15 και Κυριακή στις 18.15.

Διάρκεια παράστασης: 90′

Είσοδος: Ελεύθερη με προαιρετική συνεισφορά

Λόγω περιορισμένου αριθμού θέσεων (25), είναι απαραίτητη η κράτηση θέσεων στο sophiaphilippidou5@gmail.com ή στο τηλέφωνο 6932 618009 (ημέρες και ώρες: Δευτέρα-Τρίτη-Τετάρτη-Παρασκευή-Σάββατο-Κυριακή 12:00-17:00)