Εκλογές στην Τουρκία: Μπροστά και με διαφορά ο Κιλιτσντάρογλου

Όσο πλησιάζουν οι εκλογές της 14ης Μαΐου, όλα τα βλέμματα είναι στραμμένα στην Τουρκία. Για πρώτη φορά εδώ και 22 χρόνια, ο Ταγίπ Ερντογάν αντιμετωπίζει το ενδεχόμενο να μην επανεκλεγεί. Μία από τις ενδείξεις που προοιωνίζουν την ήττα του είναι οι δημοσκοπήσεις. Στις κυλιόμενες δημοσκοπήσεις που γίνονται, ο Τούρκος πρόεδρος φαίνετα ότι μπορεί να χάσει από τον Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου.

Παρόλα αυτά, οι  σφυγμομετρήσεις αυτές τονίζουν τον ρόλο που παίζει ο Μουχαρέμ Ιντζέ, του οποίου το ποσοστό φαίνεται να δρα θετικά για τον Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου. Στο ερώτημα για το αν θα ψηφίζατε τον κ. Ερντογάν ή τον κ. Κιλιτσντάρογλου στον δεύτερο γύρο, ο υποψήφιος πρόεδρος που έχει την στήριξη των έξι κομμάτων της αντιπολίτευσης νικάει τον νυν πρόεδρο, Ταγίπ Ερντογάν.

Την πλάτη του Κιλιτσντάρογλου «βλέπει» ο Ερντογάν

Οι δημοσκοπήσεις συνεχίζονται με τον Ερντογάν να καταγράφει όλο και χαμηλότερα ποσοστά. Μάλιστα, στην τελευταία δημοσκόπηση της εταιρείας ORC Research, o Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου σημειώνει σημαντικό προβάδισμα 7 μονάδων.

Σύμφωνα με την δημοσκόπηση αυτή  ο Κιλιτσντάρογλου λαμβάνει 49,3%, ο Ερντογάν 42,4% και οι ανεξάρτητοι Μουχαρέμ Ιντζέ 6,1% και Σινάν Ογάν 1,2%. Ωστόσο προκύπτει ξεκάθαρα πως η συμμετοχή του Ιντζέ αποτρέπει πιθανή εκλογή του επικεφαλής της αντιπολίτευσης από τον Α΄ γύρο των εκλογών.

Η εταιρεία ORC Researce, αν και δεν θεωρείται από τις κορυφαίες στην Τουρκία, στις εκλογές του 2018 είχε προβλέψει το ακριβές αποτέλεσμα των εκλογών, καθώς και το ποσοστό που είχε λάβει τότε ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν.

Τι ανταλλάγματα δίνει ο Ερντογάν

Στην συμμαχία του Ερντογάν μπήκε και το νέο κόμμα «Νέο κόμμα Ευημερίας», το οποίο απαιτεί από τον πρόεδρο να καταργήσει τον νόμο 6284. Όπως ήταν εύλογο, το αίτημα αυτό προκάλεσε πολλαπλές αντιδράσεις, καθώς ο νόμος αυτός είναι που διασφαλίζει την προστασία των γυναικών σε περιστατικά βίας.

«Αγκάθι» για τα ισλαμιστικά κόμματα αποτελούν οι νόμοι που προστατεύουν τις γυναίκες. Ευθύνονται για την αύξηση των ποσοστών διαζυγίων στην Τουρκία και αποτελούν έκφραση της δυτικής παρέμβασης στις μουσουλμανικές-τουρκικές οικογενειακές δομές.

Εδώ και χρόνια οι ισλαμιστές έχουν επανειλημμένα υποκινήσει εκστρατείες, για παράδειγμα κατά των πληρωμών διατροφής στις γυναίκες, πιέζοντας και την κυβέρνηση να τροποποιήσει τη σχετική νομοθεσία. Πριν από δύο χρόνια, υπό την πίεσή τους, ο Ερντογάν ακύρωσε τη διεθνή Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης για την προστασία των γυναικών από τη βία.

Τάζει λαγούς με πετραχίλια ο Ερντογάν

Βέβαια οι εξαγγελίες του Ερντογάν δεν έμειναν εκεί καθώς μίλησε και για το μεγάλο «αγκάθι» της κυβέρνησής του που είναι η οικονομία, εκεί όπου οι υποσχέσεις του ξεπέρασαν κάθε φαντασία καθώς έταξε άτοκα δάνεια στους νέους που θα παντρευτούν, αλλά και εξαφάνιση του πληθωρισμού, που παραδέχθηκε όμως ότι είναι πρόβλημα.

«Θα επεκτείνουμε τις ευκαιρίες για υποτροφίες σε όλα τα επίπεδα της εκπαίδευσης. Θα δώσουμε το δικαίωμα σε όλους τους νέους που μόλις πέρασαν στο πανεπιστήμιο τη δυνατότητα να αγοράσουν κινητό τηλέφωνο και κομπιούτερ χωρίς φόρους», είπε αρχικά και υποσχέθηκε άτοκα δάνεια στους νέους που θα παντρευτούν για να μπορέσουν να χτίσουν το σπίτι τους με ηρεμία.

Ακόμα όπως είπε «η πόρτα της Τουρκίας είναι κλειστή στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο».

Το αποτέλεσμα κρίνει την ασφάλεια της Ευρώπης και της Μέσης Ανατολής

Οι εκλογές είναι σημαντικές, τόσο για την ασφάλεια στην Ευρώπη, όσο και τη Μέση Ανατολή. Το ποιος θα εκλεγεί θα καθορίσει: τον ρόλο της Τουρκίας στη συμμαχία του ΝΑΤΟ, τη σχέση της με τις ΗΠΑ, την ΕΕ και τη Ρωσία, τη μεταναστευτική πολιτική, τον ρόλο της Άγκυρας στον πόλεμο στην Ουκρανία και τον τρόπο με τον οποίο χειρίζεται τις εντάσεις στην Ανατολική Μεσόγειο.

Οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Τουρκίας

Μετά το «πάγωμα» των ενταξιακών διαπραγματεύσεων, η αντιπολίτευση εμφανίζεται ως εκείνη που έχει την δυνατότητα της επανέναρξης του. Ακόμη, ο Κιλιτσντάρογλου  υπόσχεται επίσης να εφαρμόσει τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων που ζητούν την απελευθέρωση δύο από τους πιο γνωστούς φυλακισμένους αντιπάλους του Ερντογάν.

Αυτή του συν-ηγέτη του φιλοκουρδικού Δημοκρατικού Κόμματος των Λαών Selahattin Demirtaş και του υπερασπιστή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων Osman Kavala. Ακόμη και υπό νέα κυβέρνηση, ωστόσο, το έργο της επανέναρξης των συνομιλιών για την ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ είναι δύσκολο.

Οι σχέσεις ΝΑΤΟ και ΗΠΑ με την Τουρκία

Αφού αρχικά επέβαλε βέτο, η Τουρκία έδωσε τελικά το πράσινο φως για την ένταξη της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ στις 30 Μαρτίου. Όμως, η αντιπολίτευση δεσμεύεται επίσης να προχωρήσει περαιτέρω και να τερματίσει το τουρκικό βέτο στη Σουηδία, λέγοντας ότι αυτό θα είναι δυνατό μέχρι την ετήσια συγκέντρωση της συμμαχίας στις 11 Ιουλίου.

Ένας επανεκλεγμένος Ερντογάν θα μπορούσε επίσης να αισθανθεί αρκετά εξουσιοδοτημένος για να αφήσει τη Σουηδία να μπει, υποστηρίζουν πολλοί αναλυτές. Οι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ έπαιξαν, άλλωστε, σημαντικό ρόλο στη βοήθεια για τους σεισμούς. Ο Τούρκος προεδρικός εκπρόσωπος İbrahim Kalın λέει ότι η πόρτα δεν είναι κλειστή για τη Σουηδία, αλλά επιμένει ότι η Στοκχόλμη είναι υπεύθυνη να καθορίσει πώς θα προχωρήσουν τα πράγματα.

Η στρατιωτική σχέση της Τουρκίας με τις ΗΠΑ «χάλασε» απότομα το 2019, όταν η Άγκυρα αγόρασε το ρωσικής κατασκευής πυραυλικό σύστημα S-400, μια κίνηση που σύμφωνα με τις ΗΠΑ θα έθετε σε κίνδυνο τα αεροσκάφη του ΝΑΤΟ που πετούν πάνω από την Τουρκία. Σε απάντηση, οι ΗΠΑ έδιωξαν την Άγκυρα από το πρόγραμμα μαχητικών αεροσκαφών F-35 και επέβαλαν κυρώσεις στην τουρκική αμυντική βιομηχανία.

Μια συνάντηση στα τέλη Μαρτίου μεταξύ του Kılıçdaroğlu και του πρεσβευτή των ΗΠΑ στην Άγκυρα Jeff Flake εξόργισε τον Ερντογάν, ο οποίος τη θεώρησε παρέμβαση στις εκλογές και δεσμεύτηκε να «κλείσει την πόρτα» στον Αμερικανό απεσταλμένο. «Πρέπει να δώσουμε ένα μάθημα στις Ηνωμένες Πολιτείες σε αυτές τις εκλογές», δήλωσε ο εξαγριωμένος πρόεδρος στους ψηφοφόρους. Τέλος, στο πολιτικό της πρόγραμμα, η αντιπολίτευση κάνει σαφή αναφορά στην επιθυμία της να επιστρέψει στο πρόγραμμα F-35.

Η θέση της Τουρκίας μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας

Μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, η Τουρκία παρουσιάστηκε ως μεσάζων. Συνεχίζει να προμηθεύει όπλα – με σημαντικότερα τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη Bayraktar – στην Ουκρανία, ενώ αρνείται να επιβάλει κυρώσεις στη Ρωσία. Μεσολάβησε επίσης για μια συμφωνία του ΟΗΕ που επιτρέπει στις ουκρανικές εξαγωγές σιτηρών να περνούν από την αποκλεισμένη Μαύρη Θάλασσα.

Επισημαίνοντας τη στρατηγική του δράση σε ψηλά σχοινιά σχετικά με τη Ρωσία, αφού έδωσε το πράσινο φως για την ένταξη της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ και υπαινίχθηκε ότι θα μπορούσε να ακολουθήσει και η Σουηδία, ο Ερντογάν προτείνει τώρα ότι η Τουρκία θα μπορούσε να είναι το πρώτο μέλος του ΝΑΤΟ που θα φιλοξενήσει τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν. 

Συρία και μετανάστευση

Ο ρόλος της Τουρκίας στη Συρία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το πώς μπορεί να αντιμετωπίσει το ζήτημα των Σύρων που ζουν στην Τουρκία, λέει η αντιπολίτευση. Η Τουρκία φιλοξενεί περίπου 4 εκατομμύρια Σύρους και πολλοί Τούρκοι, που παλεύουν με μια μεγάλη κρίση κόστους ζωής, γίνονται ολοένα και πιο εχθρικοί. Ο Kılıçdaroğlu έχει δεσμευτεί να δημιουργήσει ευκαιρίες και τις προϋποθέσεις για την εθελοντική επιστροφή των Σύρων.

Ο Ερντογάν προσπαθεί επίσης να δημιουργήσει μια προσέγγιση με τη Συρία, αλλά ο Σύρος πρόεδρος Μπασάρ αλ Άσαντ λέει ότι θα συναντήσει τον Τούρκο πρόεδρο μόνο όταν η Άγκυρα είναι έτοιμη να αποσύρει πλήρως τον στρατό της από τη βόρεια Συρία.

Τα ελληνοτουρκικά και η τουρκική πολιτική στην Μεσόγειο

Η Τουρκία έχει εντείνει την επιθετική ρητορική της κατά της Ελλάδας τους τελευταίους μήνες, με τον Ερντογάν να προειδοποιεί ακόμη και ότι ένας πύραυλος θα μπορούσε να πλήξει την Αθήνα. Όμως η άμεση αντίδραση της ελληνικής κυβέρνησης και της ελληνικής κοινότητας στους πρόσφατους καταστροφικούς σεισμούς στην Τουρκία και η επίσκεψη του Έλληνα υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια δημιούργησαν ένα νέο σκηνικό στις διμερείς σχέσεις. Ο κ. Δένδιας, μαζί με τον Τούρκο ομόλογό του Mevlüt Çavuşoğlu, ανακοίνωσαν ότι η Τουρκία θα ψηφίσει υπέρ της Ελλάδας στην εκστρατεία της για μια μη μόνιμη θέση στο Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών για το 2025-26 και ότι η Ελλάδα θα υποστηρίξει την τουρκική υποψηφιότητα για τη Γενική Γραμματεία του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού.

Μία ακόμα ένδειξη της βελτίωσης των ελληνοτουρκικών σχέσεων, ο Έλληνας υπουργός Άμυνας Νίκος Παναγιωτόπουλος και ο υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής Νότης Μηταράτσι επισκέφθηκαν την Τουρκία αυτόν τον μήνα, με τον Τούρκο υπουργό Άμυνας Χουλουσί Ακάρ να δηλώνει ότι ελπίζει πως η Μεσόγειος και το Αιγαίο θα αποτελέσουν μια «θάλασσα φιλίας» μεταξύ των δύο χωρών. Ο Ακάρ δήλωσε ότι αναμένει μορατόριουμ με την Ελλάδα σε στρατιωτικές και αεροπορικές ασκήσεις στο Αιγαίο μεταξύ 15 Ιουνίου και 15 Σεπτεμβρίου.

Όσον αφορά την Κύπρο, ο Çeviköz δήλωσε ότι είναι σημαντικό για την Αθήνα και την Άγκυρα να μην παρεμβαίνουν στην εσωτερική πολιτική της Κύπρου και ότι «θα πρέπει να δοθεί η ευκαιρία στους δύο λαούς του νησιού να εξετάσουν τα προβλήματά τους διμερώς». Ωστόσο, αναλυτές υποστηρίζουν ότι η Ελλάδα, η Κύπρος και ο Ανατολικός Μεσόγειος είναι θεμελιώδεις για την εξωτερική πολιτική της Τουρκίας και δεν θα αλλάξουν πολλά με μια άλλη κυβέρνηση. Η διαφορά θα είναι περισσότερο μια διαφορά ύφους.