Πολυπαραμετρική μαγνητική τομογραφία: Η εξέταση-«κλειδί» για τον καρκίνο του προστάτη

Η πολυπαραμετρική μαγνητική τομογραφία είναι μια νέα, ειδική εξέταση για τον καρκίνο του προστάτη, που έρχεται να βελτιώσει τη δυνατότητα εντοπισμού πραγματικά επικίνδυνων καρκινικών εστιών και παράλληλα να μειώσει τον αριθμό των μη αναγκαίων βιοψιών.

Ο Δρ. Νίκος Μποντόζογλου, Ακτινοδιαγνώστης, Διευθυντής Αξονικής & Μαγνητικής Τομογραφίας στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών, εξηγεί τα πλεονεκτήματα της πολυπαραμετρικής μαγνητικής τομογραφίας, σε ποιους ασθενείς χρησιμοποιείται καλύτερα και εάν μπορεί να θεωρηθεί ως χρυσό πρότυπο για την ανίχνευση του καρκίνου του προστάτη:

• Τι είναι η πολυπαραμετρική μαγνητική τομογραφία προστάτη;

Η πολυπαραμετρική μαγνητική τομογραφία (mpMRI) είναι ένας ειδικός τύπος μαγνητικής τομογραφίας που παράγει μια πιο λεπτομερή εικόνα του προστάτη σε σχέση τόσο με την υπερηχογραφία όσο και με την συμβατική εξέταση μαγνητικής τομογραφίας κοιλίας.  Ενώ η συμβατική μαγνητική τομογραφία ανιχνεύει την ανατομία, η πολυπαραμετρική μαγνητική τομογραφία ανιχνεύει επιπλέον την παρουσία καρκίνου σε ιστολογικό επίπεδο, για παράδειγμα εστίες με αυξημένη κυτταροβρίθεια και αγγειοβρίθεια, χαρακτηριστικά του καρκίνου.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η εξέταση περιορίζεται στο να θέση την  υποψία για την παρουσία καρκίνου του προστάτη και ότι η τελική διάγνωση θα τεθεί με τη βιοψία.  Ωστόσο, βοηθά τον θεράποντα ιατρό να δει:

• Αν υπάρχει ανάγκη για βιοψία με την ανάδειξη ύποπτης περιοχής
• Σε ποια σημεία στον προστάτη θα επικεντρωθεί κυρίως η βιοψία
• Αν η πιθανολογούμενη κακοήθεια περιορίζεται εντός του προστάτη ή έχει εξαπλωθεί εκτός αυτού.

• Ποια είναι η διαδικασία; Απαιτεί κάποια προετοιμασία;

Η εξέταση γίνεται όπως ακριβώς και μια συμβατική μαγνητική τομογραφία. Είναι ανώδυνη και δεν απαιτεί κάποια ιδιαίτερη προετοιμασία. Ο ασθενής αφαιρεί όποια μεταλλικά αντικείμενα φέρει και ξαπλώνει στο κρεβάτι του τομογράφου σε ύπτια θέση. Εκεί, του παρέχονται ειδικά ακουστικά για το θόρυβο. Η εξέταση διαρκεί περίπου 15 λεπτά.

• Ποια είναι τα πλεονεκτήματα της χρήσης μαγνητικής τομογραφίας προστάτη;

Η χρήση της μαγνητικής τομογραφίας ως εργαλείου ανίχνευσης και εντοπισμού υπόπτων εστιών και στη συνέχεια η χρήση αυτής της τεχνολογίας για την καθοδήγηση της βιοψίας έχει πολλά πλεονεκτήματα. Έχει αποδειχθεί ότι μειώνει τον αριθμό των βιοψιών κατά περίπου 25%. Εάν η πολυπαραμετρική μαγνητική τομογραφία είναι φυσιολογική θεωρείται ασφαλής η παρακολούθηση έναντι της βιοψίας. Εξίσου σημαντικό είναι το γεγονός ότι βοηθά στην ανίχνευση επιπλέον κλινικά σημαντικών καρκίνων κατά περίπου 20% σε σχέση με την τυφλή βιοψία. Για παράδειγμα σε πρόσθιους όγκους του προστάτη οι βιοψίες που καθοδηγούνται με την πολυπαραμετρική μαγνητική τομογραφία είναι αποτελεσματικές ενώ ο εντοπισμός με συμβατικά μέσα συνιστά συχνά πρόκληση.  Η πολυπαραμετρική μαγνητική τομογραφία ταυτόχρονα μειώνει τον αριθμό των ασήμαντων κακοηθειών που ανιχνεύονται τυχαία με τις βιοψίες. Επίσης, με τα λεπτομερή δεδομένα που παρέχει η εν λόγω εξέταση, μειώνεται ο αριθμός των τεμαχίων βιοψίας που λαμβάνονται ανά διαδικασία, κάτι που μπορεί να έχει ρόλο στη μείωση των δυνητικών επιπλοκών που σχετίζονται με τη βιοψία.

• Για ποιους τύπους ασθενών ενδείκνυται η πολυπαραμετρική μαγνητική τομογραφία προστάτη;

Οι σχετικές μελέτες έχουν αποδείξει την αξία της πολυπαραμετρικής μαγνητικής τομογραφίας σε περιπτώσεις ανδρών όπου τίθεται η κλινική υποψία καρκίνου του προστάτη και που δεν έχουν υποβληθεί ακόμη σε προηγούμενη βιοψία, καθώς και σε άνδρες που έχουν αυξανόμενο ειδικό προστατικό αντιγόνο (PSA) ακολουθούμενο από αρχική αρνητική βιοψία. Σε άνδρες με νόσο χαμηλού κινδύνου, που βρίσκονται υπό ενεργή επιτήρηση, υπάρχουν τώρα περισσότερες ενδείξεις ότι η πολυπαραμετρική μαγνητική τομογραφία είναι επίσης χρήσιμη συμβάλλοντας στην αξιολόγηση του κινδύνου τους.

• Θα λέγατε ότι η κατευθυνόμενη με μαγνητική τομογραφία βιοψία είναι το χρυσό πρότυπο για την ανίχνευση του καρκίνου του προστάτη;

Σαφέστατα οδεύουμε προς αυτή την κατεύθυνση. Στις περιπτώσεις ανδρών όπου με βάσει τις τιμές PSA η/και την κλινική εξέταση ενδείκνυται η διενέργεια βιοψίας του προστάτη, η παρεμβολή της πολυπαραμετρικής μαγνητικής τομογραφίας πριν από τη βιοψία έχει αποδειχθεί ότι αποτελεί το «χρυσό πρότυπο» και υπερέχει έναντι της παραδοσιακής οδού, δηλαδή της απευθείας τυφλής βιοψίας.