Επιστρέφουν ασθένειες από αμέλεια εμβολιασμού

Κίνδυνος επιστροφής νοσημάτων που έχουμε σχεδόν ξεχάσει, όπως ο κοκκύτης ή η μηνιγγίτιδα C, υπάρχει εξαιτίας της μη πραγματοποίησης των επαναληπτικών εμβολιασμών, τόσο στα παιδιά, όσο και στους ενηλίκους, οι οποίοι δεν υπολογίζουν ότι για κάποιες ασθένειες όπως οι παραπάνω, η ανοσοποίηση από τον εμβολιασμό της παιδικής ηλικίας δεν αρκεί. Εντούτοις, το ποσοστό που εμβολιάζεται και πάλι στην ενήλικη ζωή κυμαίνεται μόλις μεταξύ 3-8%.

Την επισήμανση έκανε ο ομ. καθ. Παιδιατρικής και πρόεδρος της Ελληνικής Παιδιατρικής Εταιρείας Ανδρέας Κωνσταντόπουλος, με αφορμή την φετινή Παγκόσμια Εβδομάδα Ανοσοποίησης που έχει οριστεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) για την τελευταία εβδομάδα του Απριλίου.

Με μήνυμα: «Δεν αμελούμε τους εμβολιασμούς και δεν αφήνουμε περιθώριο στα λοιμώδη νοσήματα – Εμβολιαζόμαστε και προστατευόμαστε σύμφωνα με την ηλικιακή ομάδα που ανήκουμε» η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία, η Ελληνική Εταιρεία Λοιμώξεων και η Ελληνική Παιδιατρική Εταιρεία, ένωσαν τις δυνάμεις τους σε μια κοινή προσπάθεια ενημέρωσης του κοινού με τελικό στόχο όλοι – παιδιά, ενήλικες και συνολικά η κοινωνία – να μπορούν να έχουν καλύτερη ποιότητα ζωής, προστατευμένοι από σοβαρά λοιμώδη νοσήματα, τα οποία μπορούν να προληφθούν μέσω του εμβολιασμού.

Σε σχετική συνέντευξη Τύπου η Αναπληρώτρια Υπουργός Υγείας  Δρ  Μίνα Γκάγκα, απηύθηνε χαιρετισμό αναφέροντας ότι «Τα εμβόλια είναι ο πιο έξυπνος τρόπος να προστατέψουμε τους εαυτούς μας και τα παιδιά μας από λοιμώξεις. Με τα εμβόλια, ερχόμαστε σε επαφή με ένα μικρό ερέθισμα, που μας εξασκεί στο να αντιμετωπίσουμε μία λοίμωξη, χωρίς να κινδυνεύουμε από ένα πραγματικά δύσκολο μικρόβιο ή ιό. Εκατομμύρια παιδιά και ενήλικες έχουν προστατευθεί από θάνατο ή σοβαρή αναπηρία, όπως προκαλούσε η ευλογιά και η χολέρα ή άφηνε η πολιομυελίτιδα. Στην τρέχουσα πανδημία εκατοντάδες χιλιάδες ζωές σώθηκαν από τα εμβόλια. Ο εμβολιασμός είναι κεφαλαιώδης για τη καλή υγεία».

Ο Πρόεδρος της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας (ΕΠΕ), Καθηγητής Πνευμονολογίας της Ιατρικής Αθηνών Στυλιανός Λουκίδης ανέφερε ότι «Η Παγκόσμια Εβδομάδα Ανοσοποίησης μας δίνει την ευκαιρία να μεταφέρουμε για άλλη μια φορά το μήνυμα της πρόληψης μέσω του εμβολιασμού, καθώς «είναι στο χέρι μας να προστατευτούμε». Η συνεργασία με την Ελληνική Εταιρεία Λοιμώξεων και την Ελληνική Παιδιατρική Εταιρεία, αποδεικνύει ότι απαιτείται συλλογική προσπάθεια και αποφασιστικότητα για την επίτευξη αυτού του στόχου. Ως πνευμονολόγοι, επισημαίνουμε τα οφέλη του εμβολιασμού των ασθενών με χρόνια αναπνευστικά νοσήματα, οι οποίοι αποτελούν βασική προτεραιότητα στο εμβολιαστικό πρόγραμμα. Ωστόσο, εξίσου σημαντικά ζητήματα αποτελούν ο έγκαιρος εμβολιασμός ρουτίνας, η κάλυψη τυχόν χαμένων ή αναβληθέντων εμβολίων και φυσικά ο σχεδιασμός μιας νέας στρατηγικής εμβολιασμού κατά της νόσου COVID-19, ιδίως στις ευάλωτες ομάδες».

Ο Πρόεδρος της Ελληνικής Παιδιατρικής Εταιρείας, Ομότιμος Καθηγητής Παιδιατρικής, κ. Ανδρέας Κωνσταντόπουλος, υπογράμμισε ότι η Ελληνική Παιδιατρική Εταιρεία από το 1998 μέχρι σήμερα, ανταποκρίνεται με συνέπεια στην πρόσκληση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και συμμετέχει στην Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Εμβολιασμών.

Αναφερόμενος στο ζήτημα του επαναληπτικού εμβολιασμού των εφήβων, τόνισε ότι «Τα εμβόλια υπήρξαν η μεγαλύτερη επιτυχία του περασμένου αιώνα στην παιδιατρική. Συνέβαλαν στην πρόληψη και εξαφάνιση αρκετών λοιμωδών νοσημάτων και χάρη σε αυτά οι νέοι παιδίατροι δεν έχουν δει νοσήματα, όπως η πολιομυελίτιδα, ο τέτανος και η διφθερίτιδα.

Κάθε χρόνο παγκοσμίως τα εμβόλια αποτρέπουν περίπου 6 εκατ. θανάτους παιδιών καθώς και αναπηρίες σε 750.000 παιδιά. Αυτό σημαίνει ότι χαρίζουν 386.000.000 έτη ζωής.

Ωστόσο, έχουμε να διανύσουμε ακόμα πολύ δρόμο, αν αναλογιστούμε ότι μέχρι το 2020 περίπου 3 εκατ. παιδιά που δεν είχαν εμβολιαστεί, έχασαν τη ζωή τους. Ο αριθμός των θανάτων αυξάνεται, καθώς τα στοιχεία της UNICEF αναφέρουν ότι το 2021 περίπου 25 εκατ. παιδιά έχασαν τα βασικά τους εμβόλια και τους επανεμβολιασμούς, μια εκτίμηση που αντανακλά στη μείωση του παγκόσμιου εμβολιασμού μετά την πανδημία COVID 19». Μεταξύ άλλων, ο κ. Κωνσταντόπουλος πρότεινε ο εμβολιασμός των παιδιών κατά του ιού HPV να γίνεται στην ηλικία των 9-10 ετών καθώς στις ηλικίες αυτές υπάρχει μεγαλύτερη συμμόρφωση, με αποτέλεσμα να επιτυγχάνεται και καλύτερη ανοσοποίηση.

Ο Καθηγητής Παιδιατρικής – Λοιμωξιολογίας  στην Α’ Παιδιατρική Κλινική του Νοσοκομείου Παίδων «Αγ. Σοφία» και μέλος Δ.Σ της Ελληνικής Εταιρείας Λοιμώξεων και της Ελληνικής Παιδιατρικής Εταιρείας Αθανάσιος Μίχος, υπογράμμισε ότι «Η παγκόσμια μείωση των ποσοστών εμβολιασμού λόγω της πανδημίας COVID-19 αποτελεί μια σοβαρή απειλή για τη δημόσια υγεία, καθώς ο προληπτικός εμβολιασμός προστατεύει τη ζωή σε κάθε ηλικία και αποτελεί μία από τις καλύτερες επενδύσεις στον τομέα αυτό. Ως Ελληνική Εταιρεία Λοιμώξεων, θα θέλαμε να τονίσουμε τη σημασία του εμβολιασμού, όχι μόνο για τα βρέφη, τα παιδιά και τους εφήβους, αλλά και για τους ενήλικες και να προτρέψουμε τους πολίτες σε συνεννόηση με τον γιατρό τους να πραγματοποιήσουν τα εμβόλια που έχουν χάσει ή αναβάλλει. Ιδιαίτερα, θα θέλαμε να υπογραμμίσουμε την ανάγκη για εμβολιασμό για COVID-19, κυρίως στις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού. Ας μην ξεχνάμε, ότι – σύμφωνα με τα τελευταία επιστημονικά δεδομένα – το μέτρο αυτό έσωσε δεκάδες εκατομμύρια ζωές σε όλον τον κόσμο και δεκάδες χιλιάδες ζωές στην πατρίδα μας».

Οδηγίες για αναπνευστικά νοσήματα

Επιπλέον, η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία ανακοίνωσε τις Οδηγίες για τον εμβολιασμό ασθενών με αναπνευστικά νοσήματα έναντι του πνευμονιοκόκκου, της γρίπης, του κορωνοϊού, του κοκκύτη και του έρπητα ζωστήρα.

Πνευμονιόκοκκος

Η κα. Παρασκευή Κατσαούνου, Μέλος Δ.Σ. της ΕΠΕ, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Πνευμονολογίας της Ιατρικής Αθηνών, αναλύοντας τις οδηγίες ανέφερε ότι «Το εμβολιαστικό σχήμα που αφορά τον εμβολιασμό κατά του πνευμονιοκόκκου ενισχύεται και απλοποιείται με τη διάθεση του καινούργιου συζευγμένου 20δύναμου (PCV20) εμβολίου. Έτσι το PCV20 μπορεί να χορηγηθεί εφ’ άπαξ αντί του ισχύοντος διπλού εμβολιασμού με το PCV13 και το 23δύναμο πολυσακχαριδικό εμβόλιο (PPSV23),  αναιρώντας τα βασικά μειονεκτήματα του PPSV23, όπως η προοδευτική ελάττωση του τίτλου των αντισωμάτων μετά τον εμβολιασμό – γεγονός που επιβάλλει την επανάληψη του συγκεκριμένου εμβολίου μετά την πάροδο πενταετίας – και η έλλειψη σημαντικού οφέλους κάλυψης έπειτα από δύο εμβολιασμούς.

Κοκκύτης

Όσον αφορά τον εμβολιασμό έναντι του κοκκύτη, θα πρέπει να σημειώσουμε ότι οι ενήλικες με υποκείμενα νοσήματα έχουν αυξημένο κίνδυνο νόσησης, καθώς ο εμβολιασμός που έγινε στην παιδική ηλικία δεν τους καλύπτει πια.

Βάσει αυτού, προτείνεται ο επανεμβολιασμός τους, που έχει ως αποτέλεσμα 97% των εφήβων και ενηλίκων να αναπτύσσουν αντισώματα τα οποία διατηρούνται για 10 έτη.

Έρπης ζωστήρας

Για τον έρπητα ζωστήρα, ένα επώδυνο νόσημα που μπορεί να έχει και σοβαρές επιπλοκές για τον ασθενή, συστήνεται ο εμβολιασμός με το ανασυνδυασμένο εμβόλιο, το οποίο είναι αποτελεσματικό και σε ανοσοκατεσταλμένους και πιο αποτελεσματικό έναντι του εμβολίου με ζώντα εξασθενημένο ιό, καθώς το δεύτερο είχε επιπρόσθετα προβλήματα διαθεσιμότητας. Καθώς περισσότερο από το 90% των ενηλίκων ηλικίας 50 ετών και άνω είναι ήδη φορείς του ιού που προκαλεί έρπητα ζωστήρα και σε 1 από τους 3 ο ανενεργός ιός επανενεργοποιείται προκαλώντας έρπητα ζωστήρα, ο κίνδυνος νόσησης είναι σημαντικός.

Ας μην ξεχνάμε, τέλος, ότι οι καπνιστές – ανεξαρτήτως της ύπαρξης νοσημάτων- αποτελούν ομάδα υψηλού κινδύνου που χρήζει εμβολιασμού». Η κα. Κατσαούνου, κλείνοντας την ομιλία της υπογράμμισε ότι οι οδηγίες της ΕΠΕ δεν αντανακλούν απαραίτητα και τις οικονομικές πολιτικές αποζημίωσης των εμβολίων.

Συννοσηρότητες

«Η πανδημία COVID-19 αντιπροσωπεύει, ως και σήμερα, τη σημαντικότερη πρόκληση για την παγκόσμια δημόσια υγεία», δήλωσε η Υπεύθυνη της Ομάδας Λοιμώξεων Αναπνευστικού Συστήματος της ΕΠΕ, Πνευμονολόγος – Επιμελήτρια Α’ Ν.Ν.Θ.Α «Σωτηρία» Αδαμαντία Λιαπίκου. «Από την αρχή της πανδημίας, διαπιστώθηκε ότι αυτός ο ιός εμφανίζει υψηλότερη νοσηρότητα και θνησιμότητα, κατά προτεραιότητα σε ηλικιωμένους και πληθυσμούς με συνοσηρότητες, όπως καρδιαγγειακά νοσήματα, σακχαρώδη διαβήτη, χρόνια αναπνευστική νόσο, αρτηριακή υπέρταση, παχυσαρκία, κάπνισμα και καρκίνο.

Ειδικότερα, οι ασθενείς με Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ), με σοβαρό βρογχικό άσθμα, κυστική ίνωση και ασθενείς με αναπνευστική ανεπάρκεια σε θεραπεία με κορτικοειδή διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο για πιο σοβαρή επιβάρυνση της νόσου και διπλάσιο κίνδυνο θνησιμότητας, σε σύγκριση με τους υγιείς ενήλικες. Επομένως, θα πρέπει να εμβολιάζονται κατά προτεραιότητα κατά της COVID-19, δεδομένης της αποτελεσματικότητας και της ασφάλειας των επί του παρόντος εγκεκριμένων εμβολίων.

Συστήνεται η χορήγηση αναμνηστικής δόσης με τα επικαιροποιημένα διδύναμα εμβόλια έναντι του κορωνοϊού που περιλαμβάνουν και την παραλλαγή Όμικρον (ΒΑ.1, ΒΑ.4/ΒΑ.5) σε χρονικό διάστημα τουλάχιστον 3 μηνών μετά την τελευταία δόση του εμβολίου τους ή τη νόσηση από κορωνοϊό, στους ασθενείς αυτούς».

Γρίπη

Η Υπεύθυνη της Ομάδας Λοιμώξεων της ΕΠΕ, Πνευμονολόγος – Φυματιολόγος, Επιμελήτρια Β’ Μονάδας Λοιμώξεων στο Γ.Ν.Α «Λαϊκό» Βασιλική Γεωργακοπούλου ανέφερε στην ομιλία της ότι «Οι συστάσεις της ομάδας εργασίας Λοιμώξεων Αναπνευστικού της ΕΠΕ όσον αφορά τον εμβολιασμό έναντι της γρίπης περιλαμβάνουν, αρχικά, ασθενείς με Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ), καθώς ο εμβολιασμός μπορεί να μειώσει τη νοσηρότητα και τη θνητότητα της νόσου στη συγκεκριμένη ομάδα ασθενών. Επιπλέον, απευθύνονται σε άτομα με διάμεσες πνευμονοπάθειες (ILD), με δεδομένο ότι ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αναφέρει ότι όλα τα άτομα με χρόνιες πνευμονικές παθήσεις πρέπει να λαμβάνουν ετησίως αντιγριπικό εμβόλιο – παρότι τα επιστημονικά δεδομένα είναι περιορισμένα-, καθώς και σε ασθενείς με βρογχικό άσθμα, σε εναρμόνιση με τις οδηγίες της Παγκόσμιας Πρωτοβουλία για το Άσθμα (Global Initiative for Asthma- GINA). Τέλος, ετήσιος εμβολιασμός έναντι λοιμώξεων που μπορούν να προληφθούν μέσω εμβολιασμού, μεταξύ αυτών και της γρίπης, συστήνεται σε ασθενείς με βρογχεκτασίες και κυστική ίνωση, προκειμένου να μειωθεί σημαντικά ο κίνδυνος νόσησης και θανάτου».