Foreign Policy: Το νόμισμα των BRICS ροκανίζει την πρωτοκαθεδρία του δολαρίου

Είναι ο ελέφαντας μέσα στο δωμάτιο. Όλοι τον βλέπουν, αλλά οι περισσότεροι ακόμη διστάζουν να συζητήσουν ανοιχτά την τύχη του.

Ο λόγος για το δολάριο, η κυριαρχία του οποίου απειλείται άμεσα και καταλυτικά από το νέο νόμισμα των BRICS

Μόλις τον περασμένο μήνα στο Νέο Δελχί, ο Ρώσος αναπληρωτής επικεφαλής της Κρατικής Δούμα, Αλεξάντερ Μπαμπάκοφ, δήλωσε ότι η Ρωσία τρέχει με γοργούς ρυθμούς την ανάπτυξη του νέου νομίσματος.

Όπως εξήγησε, αυτό θα χρησιμοποιείται για τα διασυνοριακό εμπόριο ανάμεσα στα κράτη της ομάδας των BRICS, δηλαδή τη Ρωσία, την Κίνα, τη Βραζιλία, την Ινδία, και τη Νότια Αφρική.

Λίγες εβδομάδες αργότερα στο Πεκίνο, ο πρόεδρος της Βραζιλίας, Λουίς Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα, έθεσε την κατάσταση στη σωστή της βάση, δηλώνοντας στους δημοσιογράφους ότι «κάθε βράδυ αναρωτιέμαι, γιατί όλες οι χώρες πρέπει να βασίζουν το εμπόριο τους στο δολάριο».

Το τέλος της κυριαρχίας του δολαρίου

Αυτές οι εξελίξεις περιπλέκουν το αφήγημα ότι η κυριαρχία του δολαρίου είναι σταθερή, γιατί το αμερικανικό νόμισμα είναι ο μονόφθαλμος μεταξύ των τυφλών ανταγωνιστών του, όπως είναι το ευρώ, το γιεν και το γουαν.

Όπως είχε πει κάποτε ένας οικονομολόγος, και θυμίζει το Foreign Policy, «η Ευρώπη είναι το μουσείο, η Ιαπωνία τα γηροκομείο και η Κίνα η φυλακή».

Και παρότι δεν έχει άδικο, το νέο νόμισμα των BRICS θα είναι κάτι εντελώς διαφορετικό. Θα πρόκειται για την ένωση των δυσαρεστημένων, που με βάση το ΑΕΠ, όλοι μαζί σήμερα δεν ξεπερνούν απλά τον παλιό ηγεμόνα, τις ΗΠΑ, αλλά και ολόκληρη την ομάδα G7 των πλουσιότερων χωρών του κόσμου.

Η επιθυμία των ξένων κυβερνήσεων να απελευθερωθούν από την εξάρτηση τους από το δολάριο δεν είναι καινούργια. Η όλη ιστορία ήταν τίτλος στα πρωτοσέλιδα του Τύπου ήδη από τη δεκαετία του 1960.

Ωστόσο, μέχρι σήμερα δεν υπήρχε σχετική ανταπόκριση. Το δολάριο εξακολουθεί άλλωστε να χρησιμοποιείται στο 84.3% του διασυνοριακού εμπορίου, όταν το κινεζικό γουάν αντιπροσωπεύει μόλις το 4.5% των σχετικών συναλλαγών.

Πρώτος σταθμός το διεθνές εμπόριο

Τώρα όμως το νόμισμα των BRICS, που το αμερικανικό περιοδικό ονομάζει υποθετικά bric, έχει τη δυναμική να ξεριζώσει ή τουλάχιστον να ταρακουνήσει το δολάριο από τον θρόνο του.

Εάν οι BRICS χρησιμοποιούσαν μόνο το bric για το διεθνές εμπόριο, θα έβγαζαν από τη μέση ένα βασικό εμπόδιο, που τώρα ανατρέπει όλες τις προσπάθειές τους να ξεφύγουν από την ηγεμονία του δολαρίου.

Αυτές αφορούν τις διμερείς συμφωνίες τους για εμπόριο με άλλα νομίσματα εκτός του δολαρίου, για παράδειγμα όπως το γιουάν, που είναι πια το κύριο νόμισμα για το προσοδοφόρο αλισβερίσι μεταξύ της Κίνας και της Ρωσίας.

Ποιο είναι το εμπόδιο; Η Ρωσία δεν είναι προς το παρόν πρόθυμη να προμηθεύεται τις υπόλοιπες εισαγωγές της από την Κίνα.

Οπότε μετά το πέρας των διμερών συναλλαγών μεταξύ τους, η Ρωσία τοποθετεί τα έσοδα της σε περιουσιακά στοιχεία σε δολάρια για να αγοράσει τις υπόλοιπες εισαγωγές της από τον υπόλοιπο κόσμο, που εξακολουθεί να χρησιμοποιεί το δολάριο για το εμπόριο.

Χέρι χέρι Ρωσία & Κίνα

Ωστόσο, εάν η Κίνα και η Ρωσία αμφότερες χρησιμοποιούσαν μόνο το bric για το εμπόριο τους, η χώρα του Βλαντιμίρ Πούτιν δεν θα είχε καμία ανάγκη να μετατρέψει τα έσοδα των διμερών της συναλλαγών σε δολάρια.

Η Ρωσία άλλωστε θα μπορούσε να χρησιμοποιεί τα brics -και όχι τα δολάρια- για να αγοράσει τις υπόλοιπες εισαγωγές της. Και κάπως έτσι το τέλος του δολαρίου θα ήταν γεγονός.

Μπορούμε όμως να φανταστούμε τους Brics να χρησιμοποιούν μόνο τα brics για το εμπόριο, είναι το ερώτημα που θέτει το Foreign Policy, και δίνει μόνο του κατηγορηματικά καταφατική απάντηση.

Αρχικά, όπως τονίζει, θα μπορούν να χρηματοδοτούν μόνοι τους λογαριασμούς των εισαγωγών τους. Να σημειωθεί ότι το 2022 οι BRICS είχαν πλεόνασμα εμπορίου ύψους 386 δισ. δολαρίων κυρίως λόγω της Κίνας.

Οι BRICS θα μπορούν επίσης να πετύχουν ένα επίπεδο αυτοεξυπηρέτησης στο διεθνές εμπόριο, που δεν μπορούν να έχουν οι άλλες νομισματικές ενώσεις στον κόσμο.

Κι αυτό επειδή η νομισματική ένωση των BRICS, αντίθετα με οποιαδήποτε πριν από αυτήν, δεν αφορά χώρες ενωμένες που μοιράζονται σύνορα, τα μέλη της θα μπορούν να παράγουν περισσότερα αγαθά από οποιαδήποτε σημερινή νομισματική ένωση.

Οι BRCS μάλιστα δεν θα χρειάζεται να έχουν εμπορικό αλισβερίσι μόνο μεταξύ τους. Επειδή το κάθε μέλος της ομάδας τους είναι σημαίνουσα οικονομική δύναμη στην περιοχή του, οι χώρες σε όλο τον κόσμο θα είναι πρόθυμες να κλείνουν δουλειές σε bric.

Η Δύση έβαλε τα χέρια της και έβγαλε…

Επιπλέον ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία και οι κυρώσεις της Δύσης που ακολούθησαν απέδειξαν -αφού η χώρα του Βλαντιμίρ Πούιν μπορεί να λύγισε αλλά δεν γονάτισε- ότι το ρίσκο για την ανταμοιβή που κρύβει ένα κόσμος μακριά από το δολάριο, αξίζει τελικά τον κόπο.

Σαφώς τα μειονεκτήματα της όλης ιστορίας είναι ότι χρησιμοποιώντας τα brics για το διεθνές εμπόριο και όχι απλά για εσωτερική κατανάλωση, η κατάσταση με τις εθνικές τράπεζες των BRICS θα γίνει περίπλοκη, ενώ και τα διαφορετικά γεωπολιτικά συμφέροντα μεταξύ τους θα πυροδοτήσουν προβλήματα.

Σε κάθε περίπτωση το δολάριο βρίσκεται ήδη στη δύση του και ακόμα κι αν δεν «πεθάνει» ποτέ ολοκληρωτικά και συνεχίσει να υπάρχει σε ένα κόσμο με πολλούς πόλους, κόβει πλέον πιο βαθιά τις ΗΠΑ από τους εχθρούς της…