Ο Ιρανός φωτογράφος Abbas Attar έλεγε ότι η φωτογραφία είναι «γραφή με φως»

Σε ένα «κοφτερό μάτι», το οποίο δεν είναι πλέον μαζί μας είναι αφιερωμένο το Νο. 72 της έκδοσης «Λεύκωμα 100 Φωτογραφιών για την Ελευθερία του Τύπου» των RSF (Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα)· ο Γαλλο-ιρανός φωτογράφος Abbas Attar μας άφησε στις 25 Απριλίου του 2018, και το λεύκωμα «100 photos d’Abbas pour la liberté de la presse» είναι αποτέλεσμα πολύμηνης δουλειάς της συζύγου του, Melisa Teo και του αδελφού του, Behnam Attar.

Γεννήθηκε στις 29 Μαρτίου του 1944 στην Κας του Ιράν και πέρασε τα παιδικά του χρόνια στην Αλγερία πριν μεταναστεύσει στη Γαλλία. Κάλυψε φωτογραφικά τον ανθρώπινο πόνο στη Μπιάφρα, το Βιετνάμ, τη Χιλή, τη Βόρεια Ιρλανδία, το Μπαγκλαντές, τη Βόρεια Ιρλανδία, τη Μέση Ανατολή, τη Χιλή, την Κούβα και τη Νότια Αφρική κατά τη διάρκεια του Απαρτχάιντ.

Επέστρεψε στη χώρα του το 1979 για να καταγράψει την Ισλαμική Επανάσταση και αργότερα «βυθομέτρησε» την ψυχή του Μεξικού.

Η φωτογραφία του ως πολιτικό σχόλιο

Ο Abbas Attar, περισσότερο γνωστός με το μονώνυμό του Abbas, είχε αφιερωθεί στην καταγραφή της πολιτικής και κοινωνικής ζωής των περιοχών του πλανήτη που βρίσκονται σε σύγκρουση.

Από το 1978 έως το 1980, ο Αμπάς φωτογράφισε την επανάσταση στο Ιράν, στο οποίο επέστρεψε το 1997 μετά από 17 χρόνια εθελοντικής εξορίας. Το βιβλίο του Ημερολόγιο Ιράν 1971-2002 είναι μια κριτική ερμηνεία της ιρανικής ιστορίας, φωτογραφημένη και γραμμένη ως προσωπικό ημερολόγιο.

Κατά τη διάρκεια των ετών της εξορίας του, ο Αμπάς ταξίδευε συνεχώς. Μεταξύ 1983 και 1986 ταξίδεψε στο Μεξικό, προσπαθώντας να φωτογραφίσει μια χώρα όπως θα μπορούσε να γράψει γι’ αυτήν ένας μυθιστοριογράφος. Το αποτέλεσμα ήταν η έκθεση και το βιβλίο «Επιστροφή στο Μεξικό: Ταξίδια πίσω από τη μάσκα», βοήθησαν στον καθορισμό της φωτογραφικής του αισθητικής.

Ισλαμισμός και Χριστιανισμός

Από το 1987 έως το 1994, επικεντρώθηκε στην αναβίωση του Ισλάμ σε όλο τον κόσμο. Με τίτλο «Allah O Akbar: A Journey Through Militant Islam», το 1994, ήρθε το επακόλουθο βιβλίο και μία έκθεση, που έλαβε χώρα σε 29 χώρες και τέσσερις ηπείρους και προσέλκυσε ιδιαίτερη προσοχή μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου από τους ισλαμιστές τζιχαντιστές.

Ένα μεταγενέστερο βιβλίο, το «Faces of Christianity: A Photographic Journey», το 2000 και η περιοδεύουσα έκθεση εξερεύνησαν τον Χριστιανισμό ως πολιτικό τελετουργικό και πνευματικό φαινόμενο.

*Το ενδιαφέρον του Abbas για τη θρησκεία τον οδήγησε το 2000 να ξεκινήσει ένα έργο για τον ανιμισμό* – «Sur la route des esprits», το 2005 – στο οποίο προσπάθησε να ανακαλύψει γιατί η μη ορθολογική τελετουργία επανεμφανίστηκε σε έναν κόσμο που καθορίζεται όλο και περισσότερο από την επιστήμη και την τεχνολογία.

(*Με τον όρο ανιμισμός στη θρησκειολογία και την ανθρωπολογία εννοείται η αρχέγονη ανθρώπινη θρησκεία, η οποία θεμελιώνεται στην πεποίθηση της ύπαρξης πνευματικών υπάρξεων που εμψυχώνουν κάθε μορφή και εκδήλωση του φυσικού κόσμου).

View this post on Instagram

A post shared by Abbas Photos (@abbas.photos)

«Στο όνομα ποιανού; Ο ισλαμικός κόσμος μετά την 11η Σεπτεμβρίου»

Εγκατέλειψε αυτό το εγχείρημα το 2002, στην πρώτη επέτειο της 11ης Σεπτεμβρίου, για να ξεκινήσει ένα νέο μακροχρόνιο έργο σχετικά με τη σύγκρουση των θρησκειών, που ορίζονται ως κουλτούρα και όχι ως πίστη, οι οποίες, όπως πιστεύει, μετατρέπονται σε πολιτικές ιδεολογίες και επομένως αποτελούν μία από τις πηγές των στρατηγικών αγώνων του σύγχρονου κόσμου.

Το βιβλίο του, «Στο όνομα ποιανού; Ο ισλαμικός κόσμος μετά την 11η Σεπτεμβρίου» το 2009, είναι το αποτέλεσμα ενός επταετούς ταξιδιού σε 16 χώρες.

Από το 2008 έως το 2010 ο Abbas ταξίδεψε στον κόσμο του βουδισμού, φωτογραφίζοντας με την ίδια σκεπτικιστική ματιά για το βιβλίο του «Les Enfants du lotus, voyage chez les bouddhistes», το 2011.

Το 2013, ολοκλήρωσε ένα παρόμοιο μακροχρόνιο έργο για τον Ινδουισμό με την έκδοση του βιβλίου «Gods I’ve Seen: Travels Among Hindus», το 2016).

Πιο πρόσφατα, πριν από τον θάνατό του, ο Abbas εργαζόταν για την καταγραφή του Ιουδαϊσμού σε όλο τον κόσμο.

Μέλος της Sipa από το 1971 έως το 1973 και στη συνέχεια της Gamma από το 1974 έως το 1980, ο Abbas εντάχθηκε στο Magnum Photos το 1981 και έγινε μέλος του το 1985.

Πέθανε στο Παρίσι στις 25 Απριλίου 2018. Ήταν 74 ετών.

Δείτε το βίντεο με τις εικόνες του 

Τι έλεγε ο ίδιος για τη φωτογραφία:

«Η φωτογραφία μου είναι μια αντανάκλαση, η οποία ζωντανεύει στην πράξη και οδηγεί στον διαλογισμό. Ο αυθορμητισμός – η ανεσταλμένη στιγμή – παρεμβαίνει κατά τη διάρκεια της δράσης, στον φακό. Προηγείται ένας στοχασμός πάνω στο θέμα. Ακολουθεί ένας στοχασμός πάνω στην τελειότητα, και εδώ, κατά τη διάρκεια αυτής της εξυψωτικής και εύθραυστης στιγμής, αναπτύσσεται η πραγματική φωτογραφική γραφή – η αλληλουχία των εικόνων. Για το λόγο αυτό, το πνεύμα του συγγραφέα είναι απαραίτητο σε αυτό το εγχείρημα. Η φωτογραφία δεν είναι «γραφή με φως»;

Αλλά με τη διαφορά ότι ενώ ο συγγραφέας κατέχει τον λόγο του, ο φωτογράφος κατέχεται ο ίδιος από τη φωτογραφία του, από το όριο του πραγματικού, το οποίο πρέπει να υπερβεί για να μην γίνει αιχμάλωτός του».