Μπορεί τους τελευταίους μήνες, κράτη μέλη της Ανατολικής Ευρώπης να είναι «γαλαντόμα» στην αποστολή όπλων στην εμπόλεμη Ουκρανία, αλλά η εξέλιξη αυτή αποκαλύπτει μια άλλη ζοφερή πραγματικότητα: Το NATO είναι γεμάτο από απαρχαιωμένο σοβιετικό οπλοστάσιο!

Σύμφωνα με τα στοιχεία του εξειδικευμένου ιστότοπου FlightGlobal, ο συνολικός αριθμός των μαχητικών αεροσκαφών, των ελικοπτέρων και των αεροσκαφών ειδικής αποστολής (π.χ. αναγνώριση) όλων των αεροπορικών δυνάμεων των 14 νέων μελών του NATO ήταν μόλις 789 το 2013 ενώ τη στιγμή της ρωσικής εισβολής το 2022 μειώθηκε στα 683.

Το ανησυχητικό όμως είναι ότι μέχρι το 2022 η αναλογία μεταξύ σοβιετικών/ρωσικών αεροσκαφών και δυτικών αεροσκαφών μετατοπίστηκε λίγο από 61-36% σε 52-45%. Ακόμα όμως και αυτή η ελάχιστη πρόοδος σημειώθηκε μόνο στην Πολωνία και τη Ρουμανία. Αυτή η απογοητευτική εικόνα επαναλαμβάνεται και στα άρματα μάχης και τα ελικόπτερα των δυνάμεων της Ανατολικής Ευρώπης.

Τσιγκουνιά από ΝΑΤΟ

Το ΝΑΤΟ επιδόθηκε σε μια υπερεπέκταση προς ανατολάς, δίχως όμως να υπολογίσει το κόστος του εκσυγχρονισμού των νέων ενόπλων δυνάμεων.

Όπως αναφέρει ο αμυντικός αναλυτής στο The American Conservative Jordan Prescott, ήδη οι υπηρεσίες του Κογκρέσου από τη δεκαετία του 1990 ήταν ειλικρινείς όταν προειδοποιούσαν ότι η διεύρυνση του ΝΑΤΟ στην ανατολή θα κόστιζε. Το 1997, η κυβέρνηση Κλίντον δημοσίευσε μια εκτίμηση δηλώνοντας ότι το κόστος της διεύρυνσης θα κυμαινόταν από 27 έως 35 δισ. δολ. για το διάστημα 1997-2009.

Το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κογκρέσου, αντίθετα, παρουσίασε μια εμφανώς υψηλότερη εκτίμηση 61 έως 125 δισ. δολ. έως το 2010, σημειώνοντας μάλιστα ότι η απόκτηση των απαιτούμενων πόρων «μπορεί να είναι διαχειρίσιμη, αλλά μόνο εάν» τα νέα μέλη αναλάβουν ένα σημαντικό μέρος του κόστους, κάτι το οποίο όμως δεν ήταν ρεαλιστικό δεδομένων των κατεστραμμένων οικονομιών των πρώην σοβιετικών κρατών, όπως αναφέρει ο Jordan Prescott.

Ομοίως, η Υπηρεσία Ερευνών του Κογκρέσου σημείωσε ότι οι εκτιμήσεις κόστους της κυβέρνησης αναμένουν από τα νέα μέλη να δώσουν προτεραιότητα στην ενίσχυση της διαλειτουργικότητας και στον εκσυγχρονισμό των στρατευμάτων τους και ότι η ολοκλήρωση και των δύο θα κοστίσει μόνο μεταξύ 800 και 1 δισ. δολ. ετησίως, ή συνολικά 10-13 δισ. δολ. Και πάλι, αυτές οι δαπάνες επρόκειτο να αναληφθούν από τα νέα μέλη.

Διεύρυνση με όπλα του Συμφώνου της Βαρσοβίας

«Μπορεί να διευρύνθηκε το ΝΑΤΟ, αλλά μέχρι σήμερα η διαλειτουργικότητα και ο εκσυγχρονισμός απέτυχαν να πραγματοποιηθούν» λέει ο Prescott επισημαίνοντας πως «έχουν περάσει 24 χρόνια από την ένταξη της Πολωνίας στο ΝΑΤΟ και 19 χρόνια από την ένταξη της Βουλγαρίας» άραγε «δεν θα έπρεπε να έχουν εκσυγχρονιστεί οι αεροπορικές δυνάμεις αυτών των δύο κρατών μέχρι το 2023; Δυστυχώς, η πραγματικότητα είναι ότι καμία από τις αεροπορικές δυνάμεις της Ανατολικής Ευρώπης δεν έχει εκσυγχρονιστεί».

Μικροί στρατοί, όπως Κροατία, Βόρεια Μακεδονία, Πολωνία και Σλοβακία, δίνουν τόσα όπλα στην Ουκρανία, δίχως να διαθέτουν αποθέματα, διότι περιμένουν να αποζημιωθούν από τις ΗΠΑ και την ΕΕ. «Στην πραγματικότητα, οι σύμμαχοι της Ανατολικής Ευρώπης δεν δωρίζουν εξοπλισμό, αλλά αποζημιώνονται για την εκκαθάριση των οπλοστάσιών τους. Οι Αμερικανοί φορολογούμενοι βρίσκονται τώρα στη δυσχερή θέση να πληρώνουν τις ευρωπαϊκές χώρες για την προμήθεια και την εκκαθάριση αεροσκαφών» αναφέρει ο Jordan Prescott.

Χαμηλή κατάσταση ετοιμότητας

Ακόμα εξίσου ανησυχητικό στοιχείο είναι ότι, σύμφωνα με έκθεση του 2020 της δεξαμενής σκέψης Rand, ακόμα και οι αεροπορικές δυνάμεις των παλαιών μελών του ΝΑΤΟ -πχ Ην. Βασίλειο, Γαλλία κτλ- παρουσιάζουν σημαντικές αδυναμίες σε ενδεχόμενη σύγκρουση υψηλής έντασης. Η Rand ανέφερε ότι η αποτελεσματικότητα των ευρωπαϊκών αεροπορικών δυνάμεων θα ήταν περιορισμένη, καθώς από τα 1.900 μαχητικά αεροσκάφη των συμμαχικών στόλων, ούτε τα 100 δεν ήταν 5ης γενιάς.

Επιπλέον, οι ευρωπαϊκές αεροπορικές δυνάμεις βρίσκονται σε χαμηλή κατάσταση ετοιμότητας. «Εάν αυτά τα παλαιά μέλη δεν διαθέτουν τις απαραίτητες δυνατότητες και ετοιμότητα, τι μπορεί να αναμένεται από τις αεροπορικές δυνάμεις της Ανατολικής Ευρώπης που είναι μικρότερες και δεν έχουν πλήρως εκσυγχρονιστεί;» αναρωτιέται ο αμυντικός αναλυτής.

Δεν μπορούμε να βασιστούμε σε F-35

Η RAND υποστήριξε ότι η απόκτηση του F-35 θα ήταν αναπόσπαστο στοιχείο για την ενίσχυση αυτών των δυνατοτήτων σε μια σύγκρουση υψηλής έντασης, σημειώνοντας ότι μεταξύ 300 και 400 F-35 θα σταθμεύσουν στην Ευρώπη μέχρι το 2030.

Ωστόσο, τα προβλήματα που σχετίζονται με το επιχρυσωμένο F-35 ήταν αναρίθμητα και ο διευθυντής του προγράμματος F-35 κατέθεσε τον Μάρτιο του 2023 ότι μόνο το 53% από τα 564 F-35 στον αμερικανικό στόλο ήταν ικανά για αποστολή και μόνο το 29% ήταν πλήρως ετοιμοπόλεμα.

«Τελικά, η επιμονή των απαρχαιωμένων αεροσκαφών περιλαμβάνει την ασυνέπεια ενός θεσμού [NATO] που έχει ξεπεράσει τον αρχικό του σκοπό» καταλήγει Prescott.

Headlines