Το χαμένο νησί

Οτίτλος είναι από το ομώνυμο, πολύ ιδιαίτερο μυθιστόρημα του Μ. Καραγάτση αφού εδώ ο συγγραφέας σπάει τη φόρμα του ρεαλισμού του και συνθέτει ένα σουρεαλιστικό παραμύθι για κάποιο νησί όπου «πιάνει» η κατάρα μιας μάγισσας και από το Αιγαίο, «ταξιδεύει» έως τον Ειρηνικό. Τις τελευταίες ημέρες, με αφορμή τα χαμπέρια της Μυκόνου, αυτός ο τίτλος κλωθογυρίζει στο μυαλό μου

Οι φίλοι μου δεν πάνε πια στη Μύκονο. Ούτε καν κι εγώ που είχα την ευκαιρία (λόγω γειτνίασης με την πατρίδα μου τη Σύρο) να τη γνωρίσω και να την αγαπήσω από τα άγουρα ακόμη δικά μου παιδικά χρόνια και τα καλύτερα δικά της, τότε που στο νησί κυκλοφορούσαν τρία ταξί όλα κι όλα και υπήρχε μόνο ένα μεγάλο ξενοδοχείο, το «Λητώ», όπου ξημεροβραδιάζονταν, παίζοντας κουμ καν, κυρίες με τουρμπάν στο κεφάλι, βγαλμένες, λες, από μυθιστόρημα του Γιάννη Μαρή. Το ωραιότερο (κατά τη γνώμη μου που δεν τη διαπραγματεύομαι όμως) νησί των Κυκλάδων ήδη από το τέλος του 19ου αιώνα και λόγω των γάλλων αρχαιολόγων που πρωτοστατούσαν στις ανασκαφές στη Δήλο ήταν ήδη γνωστό στους μποέμ κοσμοπολίτες του εξωτερικού. Και κατάφερε, για εκατό, περίπου, χρόνια να αφομοιώνει τη νοοτροπία και την αισθητική των αλλοδαπών «εραστών» της με τον αιγαιοπελαγίτικο πρωτογονισμό της. Μια ισορροπία που καλλιέργησε τη μυθολογία του νησιού. Και το ανέδειξε σε υπέρτατο, παγκόσμιο τουριστικό προορισμό.  Τ

η δεκαετία του 1950 ήταν ο τόπος της θερινής σύναξης των διανοούμενων, εκεί πέρασε το πρώτο καλοκαίρι μετά την εκτέλεση του άντρα της η γυναίκα του Νίκου Μπάτση, στα σοκάκια της τριγυρνούσε ο Καραγάτσης, στα καφενεία του γιαλού έπαιζε τάβλι η Μελίνα. Στη συνέχεια έγινε «κάστρο» των παλαιών κοσμικών και της, κάποτε, «χρυσής» νεολαίας, των primitive καλλιτεχνών ακόμη και των νεωτεριστικών ιδεών στον χώρο της διασκέδασης. Την πατρίδα μου έλεγαν «αρχόντισσα» των Κυκλάδων, η Μύκονος όμως ήταν η ξυπόλητη, ατίθαση πριγκίπισσά τους. Πότε στράβωσε το πράγμα; Πότε χάθηκε η μπάλα κι έγινε όνειρο απόδρασης μικρομεσαίων wannabe και πίστα επίδειξης νεοπλουτισμού; Και, στη συνέχεια, τόπος διερχομένων «υπερπλουσίων»; Τη μια χρονιά Τούρκοι, την άλλοι Ρώσοι, την παράλλη Αραβες και φτου απ’ την αρχή.

Η Μύκονος, εδώ και χρόνια έχει μετατραπεί σε μια ιδιότυπη Λα Ροσέλ, ένα κράτος εν κράτει, που λειτουργεί με δικούς της νόμους ή, μάλλον, με τον νόμο του χρήματος και την εκτροπή της αισθητικής. Ενας τόπος χωρίς καν υπόνοια εθνικής ταυτότητας όπου κυριαρχεί η υπερβολή και συσσωρεύεται χρήμα. Χρήμα που επειδή κερδήθηκε γρήγορα πρέπει να ξοδευτεί ακόμη γρηγορότερα. Προκαλώντας έτσι βαθιές πληγές στο «σώμα» του νησιού. Το φυσικό και το ηθικό.

Δυστυχώς έχει καταλήξει σε ένα «χαμένο νησί» που, όπως στο μυθιστόρημα του Μ. Καραγάτση, αρμενίζει μόνο του στα πέλαγα χωρίς δρομολόγιο και χωρίς τελικό προορισμό. Αυτός χάθηκε όταν ο στόχος έγινε, απλώς, το «επόμενο λιμάνι». Επαφίεται στους κατοίκους και σε όσους την αγαπούν να την επαναφέρουν σε ρότα. Το θεωρώ όμως εξαιρετικά δύσκολο έως αδύνατο. Σαν να έσπασε κάπως η πυξίδα. Κρίμα.