Πώς η «Δήμητρα» καίει την προοδευτική συμπόρευση

Αν η ανακίνηση του σχεδίου «Δήμητρα» από τον Γιάνη Βαρουφάκη είναι στεκιά στο γαλλικό μπιλιάρδο (τρίμπαλο), έχει ήδη χτυπήσει την μπάλα του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, την μπάλα της κυβέρνησης και ταυτόχρονα έχει λάβει μια καλή θέση για την επόμενη στεκιά που είναι η μη-συμπόρευση σε μια προοδευτική βάση με όχημα την απλή αναλογική.

Κατ’ αρχάς το όλο θέμα ανακινήθηκε από τον γραμματέα του ΜέΡΑ25 από μία συνέντευξή του και από την ανάλυση – τοποθέτηση που έκανε στην πρόσφατη σύνοδο της ΚΕ του κόμματός του. Το σχέδιο «Δήμητρα» εντάσσεται σε ένα ευρύτερο σχέδιο, εδώ συναντούμε και το «Οδυσσέας», που έχει εκπονήσει το ΜέΡΑ25 και που μάλιστα είχε κατατεθεί και ως πρόταση νόμου στη Βουλή από το 2020.

«Είναι μια ηλεκτρονική πλατφόρμα για να κάνουμε συναλλαγές αντί να πληρώνουμε τις τράπεζες. Πλατφόρμα συναλλαγών είναι, όχι νόμισμα!», είπε ο Γιάνης Βαρουφάκης από το Μενίδι.

Σε ένα μπαράζ απαντήσεων που πυροδότησε όλες αυτές τις ημέρες το όλο θέμα όπως ανακινήθηκε από τον ίδιο αλλά και από τον εκπρόσωπο Τύπου του ΜέΡΑ25 Ερικ Εντμαν. Ο τελευταίος δήλωσε πως το κόμμα του δεν έχει «κανένα απολύτως φετίχ με τα νομίσματα» υποστηρίζοντας χαρακτηριστικά «για εμάς, το νόμισμα πρέπει να είναι υπηρέτης του ανθρώπου και όχι ο άνθρωπος υπηρέτης του νομίσματος» (Πρώτο Πρόγραμμα).

Η επιστροφή του 2015

Η στεκιά δεν ήθελε πολύ για να πυροδοτήσει έναν νέο γύρο αντιπαράθεσης στο πολιτικό σκηνικό. Το 2015 επέστρεψε δριμύτερο στην κούρσα για την 21η Μαΐου. Το κλείσιμο των τραπεζών, το άλλο νόμισμα, το Grexit. Μερίδα δημοσιολόγων βλέπει πως ο Γιάνης επιχειρεί να εκφράσει ένα μεγάλο «αόρατο» μέτωπο που και ευρωσκεπτικιστικά στέκεται και δεν έχει πρόβλημα με την επιστροφή στο εθνικό νόμισμα.

Η σύγκρουση όμως με το ευρώ, πεδίο που θέλει να αναδείξει μια πολιτική έστω εναλλακτικού μηχανισμού πληρωμών, μπορεί να μην κοστίζει στη βάση του ΜέΡΑ25 και των συμμάχων του (ΛΑΕ-ΑΑ), είναι όμως μια δυσάρεστη συζήτηση που δεν θέλει να κάνει ο ΣΥΡΙΖΑ ή καλύτερα που θέλει να απωθήσει. Εξάλλου, η στάση της Κουμουνδούρου από τον Σεπτέμβριο του 2015 είναι μια κίνηση προς το κέντρο του πολιτικού συστήματος, κάτι που με επανάληψη έχουν αναλύσει και οι άνθρωποι του ΜέΡΑ25 αλλά και η Αριστερά εκτός των τειχών.

Το προσκλητήριο στον Βαρουφάκη.Θα απολογηθεί όμως ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ για τον Γιάνη και στον βαθμό που έχουν χωρίσει τις γραμμές τους από το 2015; Οχι θα έλεγε κάποιος αλλά με μια πονηρή υποσημείωση. Αν έχουν χωρίσει τους δρόμους τους, πώς ο ΣΥΡΙΖΑ έστω και γενικόλογα κάνει προσκλητήριο προοδευτικών δυνάμεων στην κάλπη της απλής αναλογικής και στο οποίο εγγράφει και το ΜέΡΑ25; Ακριβώς πάνω στο τελευταίο πάτησε μια ασύμμετρη κυβερνητική επίθεση που ακόμη και διά στόματος του Κυριάκου Μητσοτάκη έθεσε τους νέους κινδύνους από μια τέτοια σύμπραξη – ή «τερατογένεση» όπως αρέσκεται να την περιγράφει. «Μιλάμε για αυτό ώστε να αναδείξουμε τις αδυναμίες της απλής αναλογικής. Φτάσαμε πάρα πολύ κοντά στην καταστροφή το 2015 και είναι αδιανόητο κάποιοι να παίζουν Monopoly», είπε ο Πρωθυπουργός στον Σρόιτερ. Και όλες αυτές τις ημέρες συμπληρώνουν το επιχείρημα κορυφαία στελέχη της κυβερνώσας παράταξης ακριβώς για έναν λόγο: γιατί βλέπουν πως έτσι καίγεται κάθε δυνητική συμπόρευση ΣΥΡΙΖΑ – ΜέΡΑ25 – ΠΑΣΟΚ ή και ΚΚΕ. Και όχι τυχαία, ξέσπασε ένας ακόμη πόλεμος παράλληλα μεταξύ ΝΔ και ΠΑΣΟΚ.

Εδώ η κυβερνητική πλευρά βλέπει πως λόγω των θέσεων Γιάνη το τρίγωνο των προοδευτικών ΣΥΡΙΖΑ – ΜέΡΑ25 – ΠΑΣΟΚ αδυνατίζει ακόμη και στα χαρτιά και φέρνει σε δύσκολη θέση τη Χαριλάου Τρικούπη που το τελευταίο που θα ήθελε θα ήταν να φαίνεται πως συνομιλεί έστω και εμμέσως με κόμμα που θέλει επιστροφή στο εθνικό νόμισμα. Καθόλου τυχαία, ο Νίκος Ανδρουλάκης ξόρκισε κάθε τέτοιο ενδεχόμενο, στηλιτεύοντας τις θέσεις του Γιάνη Βαρουφάκη.

Και έμεινε ο  Αλέξης Τσίπρας που από μια ουδέτερη ή και αμήχανη στάση στη συνέντευξή του στη Σταματίνα Τσιμτσιλή (που αναδιπλώθηκε για κυβέρνηση ανοχής αν χρειαστεί και όχι απαραίτητα συμπόρευσης) να σκληρύνει τη θέση του στο Φόρουμ των Δελφών και να πει πως οι θέσεις του Γιάνη δεν αφορούν την πραγματικότητα.

Σε αντίστιξη των δραχμικών ακροβασιών του Γιάνη και του δυνητικού φλερτ, στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ παρέπεμπαν στη γόνιμη συνάντηση Τσίπρα – Σολτς στο Βερολίνο.

Ακριβώς ανάποδα διαβάζουν αυτό οι του ΜέΡΑ25 που θεωρούν πως με το «Δήμητρα» δεν βρήκε λαβή απλώς να τους χτυπήσει το «σύστημα» αλλά και να δώσει για άλλη μία φορά αντισυστημικά διαπιστευτήρια ο ΣΥΡΙΖΑ. Αφήνοντας εκείνους να αλιεύσουν καλύτερα στις νεανικές και αριστερές δεξαμενές.

Τρία συριζαϊκά ανοίγματα για τρία διαφορετικά ακροατήρια

Είναι τρία ανοίγματα που επιχειρεί ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, διαφορετικά μεταξύ τους αλλά αναγκαία για κάθε κόμμα που ονειρεύεται εξουσία. Οι παρατηρητές βλέπουν δε πως όλες τις προεκλογικές ημέρες ο Αλέξης Τσίπρας προσαρμόζει τη ρητορική του και ανάλογα το ακροατήριο. Κακό δεν είναι.

Αν και οι επικριτές του ΣΥΡΙΖΑ λένε πως λείπει ακόμη εκείνη η συνεκτικότητα που θα πείθει με το σχέδιο για την κοινωνία. Οι της Κουμουνδούρου επαναλαμβάνουν πως το κόμμα είναι πολυσυλλεκτικό.

Με στόχο το Κέντρο

Τα τρία πολιτικά ανοίγματα που εντοπίζουμε είναι ένα κλασικό στο Κέντρο το οποίο το θέλει πολύ ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας και πάει παράλληλα με το φλερτ που επιχειρεί στα μεσαία στρώματα. Τελευταίο παράδειγμα η αποστροφή του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ στο Φόρουμ των Δελφών: «Και εμείς λέμε ότι τότε υπήρξε μια υπερφορολόγηση αλλά είχε εθνικό στόχο την έξοδο από τα μνημόνια. Σήμερα που υπάρχει αυτή η υπερφορολόγηση δεν έχει εθνικό στόχο, αλλά έχει σχέδιο: την ενίσχυση των ισχυρών και την αποδυνάμωση των μεσαίων και των αδύναμων».

Το mea culpa για τη συριζαϊκή πολιτική κατά των μεσαίων έχει επαναληφθεί αρκετές φορές μέσα στην τετραετία, αν και υπάρχει και εκείνο το στελεχικό δυναμικό που θεωρεί πως πρέπει να συνδυάζεται με έναν δημιουργικό και ταυτόχρονα μετριοπαθή λόγο, ελκυστικό στους κεντρώους στους οποίους παραδοσιακά ο Μητσοτάκης μιλάει με μεγαλύτερη άνεση.
Στα του ανοίγματος στο Κέντρο θα έχει σημασία να δούμε και ορισμένα ονόματα που θα συγκαταλέγονται στο Επικρατείας του ΣΥΡΙΖΑ αλλά και στις εναπομείνασες θέσεις για τα εθνικά ψηφοδέλτια.

Αριστερά και νεολαία

Το δεύτερο άνοιγμα είναι κλασικά στα αριστερόστροφα και νεανικά κοινά. Πιο δύσκολο λόγω της ενηλικίωσης του κόμματος αλλά και πιο απαιτητικό λόγω του ίδιου του ύφους του ακροατηρίου. Προβάδισμα στους νέους έχει η Κουμουνδούρου, το λένε όλα τα ποιοτικά δεδομένα των μετρήσεων, έχει όμως χώρο και το ΜέΡΑ25 που με την τελευταία του στροφή επανασυσπειρώνει το παλιό ΟΧΙ του δημοψηφίσματος αλλά και ένα μέρος της ευρωσκεπτικιστικής νεολαίας.

Στον ΣΥΡΙΖΑ πάντως θεωρούν πως το όλο σχέδιό τους για άμβλυνση των ανισοτήτων αλλά και για φτηνή στέγη ή για ανάσχεση του brain drain ή και το αφήγημα για επανάκτηση του δημόσιου χαρακτήρα σε φορείς όπως η ΔΕΗ είναι επαρκείς πολιτικές αιχμές για να είναι ελκυστικοί στους αριστερόστροφους φηφοφόρους.

Το κοινό της ΝΔ

Το τρίτο και πιο ιδιότυπο πολιτικό άνοιγμα είναι στην ίδια τη νεοδημοκρατική δεξαμενή και τους συντηρητικούς ψηφοφόρους. Χαρακτηριστικά είναι όσα είπε στη Δράμα ο Αλέξης Τσίπρας με ματιά στους κεντροδεξιούς και λέγοντας ότι «ακόμη και οι συντηρητικοί πολίτες δυσφορούν με την υποβάθμιση της κυβέρνησης», συμπληρώνοντας «είναι δυνατόν το κόμμα αυτό, με αυτή την ιστορία, να έχει οδηγήσει σε αυτή την καταρράκωση του κράτους δικαίου και της δημοκρατίας;», επιχειρώντας να αποκόψει τον Μητσοτάκη από την παραδοσιακή βάση της ΝΔ.

Εχει εξήγηση το τελευταίο; Εχει, λένε οι γνώστες. Μια πραγματική ανατροπή των συσχετισμών συντελείται όταν μέρος της βάσης του ενός πόλου μετακινείται στον έτερο. Νίκη θα δει ο ΣΥΡΙΖΑ – παράλληλα με άλλα δεδομένα – αν μέρος των γαλάζιων δυσαρεστημένων ψηφίσει Τσίπρα, όπως λόγω ΕΝΦΙΑ έκανε το 2015.

Τα τρία ανοίγματα (Αριστερά, Κέντρο, Δεξιά) θα συνδυάζονται και θα επαναλαμβάνονται στις μέρες που απομένουν.

Έντυπη έκδοση ΤΑ ΝΕΑ