«Στην Ινδία χρειάζεται μια πλατιά συμμαχία για τη δημοκρατία ενάντια στον Μόντι» – συνέντευξη με την Ντιπσίτα Νταρ

Τα τελευταία χρόνια η Ινδία, υπό την ηγεσία του Ναρέντρα Μόντι, προσπαθεί να προβάλει την εικόνα ότι η δεύτερη σε πληθυσμό χώρα στον κόσμο εγκαταλείπει τη φτώχεια, επιλέγει δρόμους οικονομικής ανάπτυξης, προσελκύει επενδύσεις και αναπτύσσει τη δική της βιομηχανία και ταυτόχρονα επιλέγει μια εξωτερική πολιτική που ορίζοντα έχει να την κάνει μια υπερδύναμη που χαράσσει το δικό της ανεξάρτητο δρόμο συνομιλώντας με τη Δύση αλλά και έχοντας καλές σχέσεις και με τη Ρωσία και με την Κίνα.

Την ίδια ώρα βέβαια οι εσωτερικές αντιθέσεις στην Ινδία παραμένουν έντονες, ως ένα βαθμό και ως αποτέλεσμα της ίδια της προσπάθειας του Μόντι και του κόμματός του, του BJP, να επιβάλλουν την ινδουιστική ως την κυρίαρχη ταυτότητα σε μια Ινδία που εξακολουθεί όχι μόνο να είναι πολυεθνική αλλά και να παραμένει μία από τις μεγαλύτερες μουσουλμανικές χώρες στον κόσμο (στην απογραφή του 2011 οι Μουσουλμάνοι στην Ινδία ήταν 172,2 εκατομμύρια άνθρωποι).

Έκφραση των ανισοτήτων στην ινδική κοινωνία και των μεγάλων ανισοτήτων και οι πρόσφατες μεγάλες κινητοποιήσεις των αγροτών την περίοδο 2020-2021, μία από τις μεγαλύτερες αριθμητικά κινητοποιήσεις στη νεότερη ιστορία, αλλά και οι μεγάλες κινητοποιήσεις σε χώρους όπως τα πανεπιστήμια.

Όμως, παρά την ύπαρξη κινημάτων ο Μόντι παραμένει κυρίαρχος. Το Κόμμα του Κογκρέσου μετά τη μεγάλη ήττα του 2014, κατάφερε να αυξήσει λίγο τις δυνάμεις του στις εκλογές του 2019, όμως το BJP διεύρυνε την εκλογική του απήχηση ακόμη περισσότερο, ενώ το Κομμουνιστικό Κόμμα Ινδίας (μαρξιστικό), ο μεγαλύτερος σχηματισμός της Αριστεράς, είχε απώλειες.

Το in συζήτησε για όλα αυτά με την Ντιπσίτα Νταr, στέλεχος της νεολαίας του Κομμουνιστικού Κόμματος Ινδίας (μαρξιστικού) που βρέθηκε στην Αθήνα με την ευκαιρία του δεύτερου συνεδρίου Historical Materialism Athens Conference. H 29χρονη Ντιπσίτα Νταρ είναι μέλος της ηγεσίας της Ομοσπονδίας Φοιτητών της Ινδίας, ίσως της μεγαλύτερης φοιτητικής οργάνωσης στον κόσμο, με περίπου 4 εκατομμύρια μέλη. Είναι επίσης υποψήφια διδακτόρισσα στο Πανεπιστήμιο Τζαβαχαρλάλ Νεχρού στο Νέο Δελχί.

Πώς θα περιέγραφες την κατάσταση στην Ινδία με δεδομένη την κυριαρχία του Ναρέντρα Μόντι και της προσπάθειάς του να κάνει την Ινδία μια «υπερδύναμη», με τη δική της διακριτή πολιτική;

Μέχρι και τις εκλογές του 2019 υπήρξε μια συστηματική προσπάθεια να παρουσιαστεί ο Μόντι ως ο «άνθρωπος της ανάπτυξης». Το μήνυμα ήταν «πρέπει να ψηφίσεις το BJP και τον Ναρέντρα Μόντι, γιατί υποστηρίζουν την ανάπτυξη, για να υπάρξει πρόοδος, για να γίνει η Ινδία μια υπερδύναμη». Όμως, από το 2019 και μετά αυτό το αφήγημα υποχώρησε. Στο επίκεντρο ήρθε ο στόχος η Ινδία να γίνει ένα Ινδουιστικό έθνος και αυτή είναι η βασική προτεραιότητα του κόμματός του, του BJP. Αυτό το στοιχείο μαζί με την ισλαμοφοβία ήρθαν στο προσκήνιο. Όλα αυτά αποτυπώνονται και στις προτεραιότητες που έχει θέσει ως προς την πολιτική όπως είναι ο νόμος για την ιθαγένεια (Citizenship Amendment Act) και η πρόταση για ένα εθνικό μητρώο πολιτών. Αυτό σημαίνει ότι εάν είσαι μουσουλμάνος, πρέπει να αποδείξεις ότι είσαι πολίτης της Ινδίας. Αυτό επιτείνει την εικόνα ότι η Ινδία ανήκει στους Ινδουιστές και οι Μουσουλμάνοι «έρχονται απ’ έξω» και προσπαθούν αυτό να αποκτήσει νομική μορφή. Ακόμη και σήμερα κινητοποιούν τη δεξιά σε κοινοτικό επίπεδο στο όνομα της θρησκείας και χρησιμοποιώντας θρησκευτικούς χώρους. Όμως, οιάνθρωποι στο εσωτερικό της Ινδίας ανησυχούν περισσότερο για την κατάσταση της δημοκρατίας στο εσωτερικό παρά για το εάν η Ινδία αναγνωρίζεται ως μεγάλη δύναμη. Θα έπρεπε στην Ινδία να συζητάμε περισσότερο για το πώς αμφισβητούνται βασικά δημοκρατικά δικαιώματα.

Ποιες αντιστάσεις αναπτύσσονται σήμερα στην κοινωνία της Ινδίας;

Η πιο μεγάλη πρόσφατη κινητοποίηση ήταν αυτή των αγροτών, Ο λόγος ήταν ένας νόμος που έφερε η κυβέρνηση Μόντι και αφορούσε την ιδιοκτησία της γης. Το αποτέλεσμα θα είναι οι απλοί αγρότες να κινδυνεύουν να χάσουν τη γη τους και να τους την πάρουν μεγάλες εταιρείες. Είναι μια μεγάλη «επιχειρηματοποίηση» του αγροτικού τομέα. Όμως, υπήρξαν τεράστιες διαμαρτυρίες. Για έναν χρόνο οι αγρότες κινητοποιήθηκαν, ήταν στον δρόμο, έκλεισαν δρόμους, ενώ σκοτώθηκαν πάνω από 400 άνθρωποι. Κάποιους τους σκότωσαν, κάποιοι πέθαναν από τις ίδιες τις δύσκολες συνθήκες που έφερε η εφαρμογή αυτού του νόμου. Σε αυτή τη μεγάλη κινητοποίηση συναντήθηκαν άνθρωποι από διαφορετικά κόμματα, από διαφορετικές ιδεολογίες, από διαφορετικές θρησκείες, σε μια κοινή πλατφόρμα ενάντια στην κυβέρνηση του BJP. Αυτή παραμένει μια αντίσταση που συνεχίζει να εμπνέει.

Ποια είναι η κατάσταση στην πολιτική με την κυριαρχία του Μόντι, την κρίση του Κόμματος του Κογκρέσου, την κατάσταση στην Αριστερά;

Εκλογικά τα πράγματα δεν είναι καλά και ως Αριστερά είμαστε σε υποχώρηση. Το πρόβλημα έχει να κάνει και με το γεγονός ότι το Κόμμα του Κογκρέσου είναι μεν σε υποχώρηση αλλά παραμένει η κυρίαρχη δύναμη της αντιπολίτευσης. Το πρόβλημά του Κογκρέσου είναι ότι δεν έχουν τα ιδεολογικά εργαλεία για να πολεμήσουν μια φασιστική κυβέρνηση ή μια φασιστική οργάνωση, όπως είναι το BJP. Η Αριστερά από την άλλη, έχει όλα τα ιδεολογικά εργαλεία για να αντιπαρατεθεί μαζί τους, θεωρητικά, στο επίπεδο της σκέψης και της αναζήτησης εναλλακτικής, όμως οργανωτικά δεν είμαστε και τόσο ισχυροί. Υπάρχει οργανωτική και εκλογική υποχώρηση. Ως αποτέλεσμα υπάρχει ένα κενό, όπου οι άνθρωποι με την ιδεολογία δεν έχουν μια τόσο μαζική βάση υποστήριξης και οι άνθρωποι με τη μαζική βάση υποστήριξης δεν έχουν την ιδεολογία που χρειάζεται. Η μόνη λύση θα ήταν μια μεγάλη συμμαχία, μια πλατιά συμμαχία, όλων όσοι είναι αντίθετοι στο φασιστικό καθεστώς, έτσι ώστε πρώτα να εξασφαλιστεί ότι στην Ινδία υπάρχει όντως δημοκρατία και μετά η πάλη για την όποια ιδεολογική τοποθέτηση. Χωρίς δημοκρατία ούτε το δικό μας σοσιαλιστικό σχέδιο μπορεί πραγματικά να λειτουργήσει.

Ποια  πιστεύετε ότι μπορεί να είναι η απάντηση στην εκδοχή «ινδικού νεοφιλελευθερισμού» που πρεσβεύει ο Μόντι και προσπαθεί να την παρουσιάσει ως μια στρατηγικής οικονομικής προόδου και ανάπτυξης;

Μπορεί να υπάρχει αυτή η εικόνα ότι η Ινδία προοδεύει οικονομικά, εάν κοιτάξουμε πιο προσεκτικά τις στατιστικές θα δούμε ότι π.χ. στην Ινδία το ποσοστό των άνεργων νέων έχει φτάσει ύψη ρεκόρ. Και έχει σημασία ότι οι άνθρωποι που είναι άνεργοι περιλαμβάνουν επίσης τη μορφωμένη νεολαία. Το ενδιαφέρον είναι ότι η κυβέρνηση της Ινδίας ξεκίνησε μια εκστρατεία κατάρτισης που σκοπό είχε υποτίθεται να αυξήσει τις δεξιότητες των νέων για να βρουν απασχόληση. Το πρόβλημα είναι το 90% των ανθρώπων που  πήγαν σε αυτά τα προγράμματα κατάρτισης παραμένουν άνεργα. Κατά συνέπεια το ερώτημα είναι: που βρίσκεται το πρόβλημα; Στις δεξιότητες ή στη δημιουργία θέσεων απασχόλησης; Σε αυτό το ζήτημα η κυβέρνηση Μόντι απέτυχε. Εάν κοιτάξετε τις στατιστικές του υποσιτισμού παγκοσμίως θα δείτε ότι η Ινδία βρίσκεται αυτή τη στιγμή πίσω από χώρες της υποσαχάριας Αφρικής. Όλα αυτά τα ερωτήματα ο Μόντι ουσιαστικά θέλει να αποφύγει να τα συζητήσει. Κατά συνέπεια πιστεύω ότι ως Αριστερά πρέπει να επιμείνει αυτά να παραμείνουν στο επίκεντρο της πολιτικής συζήτησης. Πριν από ένα μήνα είχαμε μια τεράστια κινητοποίηση οργανώσεων αγροτών και εργατών, όλων των ταξικών οργανώσεων που σχετίζονται με την Αριστερά. Δηλαδή, την ώρα που προσπαθούν να διαιρέσουν τον λαό στο όνομα της κάστας και της θρησκείας, εμείς προσπαθούμε να δούμε το θέμα της ενότητας, δηλαδή να πούμε ότι το θέμα δεν είναι εάν κάποιος είναι Ινδουιστής ή Μουσουλμάνος, το πρόβλημα είναι ότι εκμεταλλεύονται περισσότερο την εργατική τάξη. Σε αυτή τη βάση προσπαθούμε να οργανώσουμε την εναλλακτική.

Είσαι μέλος της ηγεσίας ίσως της μεγαλύτερης φοιτητικής οργάνωσης στον κόσμο, ποιον ρόλο μπορούν να παίξουν οι φοιτητές στη σημερινή Ινδία;

Στη διάρκεια του κινήματος των αγροτών αλλά και στη διάρκεια του κινήματος κατά του νόμου για την ιθαγένεια, οι φοιτητές έπαιξαν έναν πολύ σημαντικό ρόλο. Αυτό που έκαναν ήταν να φέρουν την ενέργειά τους και να κάνουν ορατό αυτό το αίτημα, να κάνουν πιο ορατές τις κινητοποιήσεις, να το κάνουν γνωστό μέσω των μέσων κοινωνικής διοίκησης. Εάν κοιτάξει κανείς τώρα τις κινητοποιήσεις στις φυλακές, μερικοί από τους ηγέτες των φοιτητών, που ταυτόχρονα ήταν και το πρόσωπο του κινήματος κατά του νόμου για την Ιθαγένεια είναι ακόμη στη φυλακή, παρότι έχουν περάσει πάνω από δύο χρόνια. Είναι ουσιαστικά ένα ζήτημα που αφορά την ίδια την ιδιότητα του πολίτη και οι φοιτητές έπαιξαν πολύ σημαντικό ρόλο. Αλλά και στις κινητοποιήσεις των αγροτών έπαιξαν ρόλο, ως «φοιτητές υπέρ των αγροτών» ήταν μια πλατφόρμα όπου συμμετείχαν φοιτητές από διαφορετικά κόμματα και από διαφορετικές ιδεολογίες που όμως έκαναν κοινή εκστρατεία υπέρ των αγροτών και των αιτημάτων τους και τους κινήματος. Είναι επομένως σαφές ότι οι φοιτητές στην Ινδία προσπαθούν να συνεργαστούν με τους άλλους αγώνες που ξεσπούν στην κοινωνία.