«Χρήσιμοι» δολοφόνοι στη Βικτωριανή Αγγλία: Σκότωναν χιλιάδες, αλλά ήταν αδύνατον να… συλληφθούν

Όταν στη Βικτωριανή Αγγλία (19^ος αιών.), εκατομμύρια κυρίες, ντύνονταν με τα όμορφα κρινολίνα τους, τα νοικοκυριά έβαζαν ζωηρές πράσινες ταπετσαρίες στα σαλόνια τους και τα παιδιά απολάμβαναν άφθονο λαχταριστό ψωμάκι και φρέσκο γάλα, δεν καταλάβαιναν ότι βρίσκονταν πολύ κοντά στον θάνατο.

Η Βικτωριανή Αγγλία χαρακτηρίζεται ως μια εποχή με τολμηρές ανακαλύψεις, πληθυσμιακή έξαρση –από δυο εκατ. το 1800 εκτοξεύτηκε στα 20 εκατ. στα τέλη του 19^ου αιών.- δραματικές επιστημονικές και τεχνολογικές, πολλές από τις οποίες επηρέασαν ριζικά την καθημερινότητα των Βρετανών.

Σε έρευνά της η βρετανίδα ιστορικός δρ. Suzannah Lipscomb αναφέρει όμως ότι πολλές από τις αλλαγές αυτές επηρέασαν τη ζωή στο σπίτι ακόμα και με… τρομερούς και απρόβλεπτους τρόπους.

Αφράτο πλην δηλητηριώδες ψωμάκι

Όταν τα βασικά προϊόντα όπως το ψωμί άρχισαν να παράγονται φθηνά και σε μεγάλες ποσότητες για τους νέους κατοίκους των πόλεων, οι βικτωριανοί αρτοποιοί άδραξαν την ευκαιρία να μεγιστοποιήσουν το κέρδος αλλάζοντας συστατικά για φθηνότερα υποκατάστατα που θα πρόσθεταν βάρος και όγκο.

Το ψωμί νοθευόταν με γύψο Παρισιού, σόγια, κιμωλία ή στυπτηρία. Η στυπτηρία είναι μια ένωση με βάση το αλουμίνιο, που χρησιμοποιείται σήμερα σε απορρυπαντικά, αλλά τότε χρησιμοποιήθηκε για να γίνει το ψωμί κατά προτίμηση πιο λευκό και πιο βαρύ. Όχι μόνο αυτή η νοθεία οδήγησε σε προβλήματα υποσιτισμού, αλλά η στυπτηρία προκάλεσε προβλήματα στο έντερο και δυσκοιλιότητα ή χρόνια διάρροια, που συχνά ήταν θανατηφόρα για τα παιδιά.

Βορακικό οξύ στο γάλα

Σύμφωνα με δοκιμές που πραγματοποιήθηκαν σε 20.000 δείγματα γάλακτος το 1882 έδειξαν ότι το 1/5 είχε νοθευτεί, αλλά πολλές από αυτές τις αλχημείες δεν έγιναν από τους κατασκευαστές, αλλά από τους ίδιους τους καταναλωτές.

Το βορακικό οξύ πιστεύεται ότι «καθαρίζει» το γάλα, αφαιρώντας την ξινή γεύση και οσμή από το γάλα. Εκείνη την εποχή, η διάσημη Βρετανίδα δημοσιογράφος Isabella Beeton είπε στους καταναλωτές ότι ήταν «αρκετά αβλαβής προσθήκη», αλλά έκανε λάθος. Μικρές ποσότητες βορακικού οξέος μπορεί να προκαλέσουν ναυτία, έμετο, κοιλιακό άλγος και διάρροια, αλλά έκρυβε και κάτι χειρότερο.

Πριν από την παστερίωση, το γάλα πολύ συχνά περιείχε φυματίωση βοοειδών, η οποία ευδοκιμούσε στο φιλικό προς τα βακτήρια περιβάλλον που δημιουργείται από το βορακικό οξύ. Η φυματίωση των βοοειδών καταστρέφει τα εσωτερικά όργανα και τα οστά της σπονδυλικής στήλης, οδηγώντας σε σοβαρές παραμορφώσεις της σπονδυλικής στήλης. Υπολογίζεται ότι έως και μισό εκατομμύριο παιδιά πέθαναν από φυματίωση των βοοειδών από το γάλα στη βικτωριανή περίοδο.

Επικίνδυνα μπάνια

Το μπάνιο όπως το ξέρουμε είναι μια βικτωριανή εφεύρεση, αλλά στην αρχή, θα μπορούσε να είναι ένα εξαιρετικό επικίνδυνο μέρος του σπιτικού. Εκτός από κρούσματα εγκαυμάτων στο μπάνιο, υπάρχουν αναφορές και για ξαφνικές εκρήξεις.

Αυτό οφειλόταν στο μεθάνιο και το υδρόθειο, που προέρχονται από ανθρώπινα κόπρανα τα οποία συσωρεύονταν στους υπονόμους και στις πρώιμες τουαλέτες, και μπορούσαν να διαρρεύσουν πίσω στο σπίτι, όπου θεωρητικά θα μπορούσαν να αναφλεγούν από την φλόγα κεριού! Οι αλλαγές στις τουαλέτες -που ξεκίνησαν στα τέλη του 18ου αιώνα και συνεχίστηκαν στη βικτωριανή εποχή- έλυσαν το πρόβλημα της διαρροής αερίου.

Δολοφονικές σκάλες

Καθώς τα σπίτια πολλαπλασιάζοταν, ένας τομέας σχεδιασμού που συχνά παραβλέπονταν ήταν οι σκάλες, ειδικά εκείνες που είχαν εγκατασταθεί για χρήση από υπηρέτες. Φτιαγμένες πολύ στενές και πολύ απότομες, με ακανόνιστα σκαλοπάτια, η σκάλα των υπηρετών ήταν μια θανατηφόρα κατασκευή. Αν προσθέσουμε το βάρος των δίσκων μεταφοράς ή τις επιπλοκές από τις μακριές φούστες οι σκάλες θα μπορούσαν εύκολα να αποδειχθούν μοιραίες.

Δηλητηρίαση από καρβολικό οξύ

Στην Βικτωριανή εποχή βγήκαν τα πρώτα χημικά προϊόντα καθαρισμού για την εξάλειψη της βρωμιάς και των ασθενειών και μάλιστα διαφημίζονταν έντονα και ήταν εξαιρετικά αποτελεσματικά.

Ωστόσο, τα τοξικά συστατικά τους, όπως το καρβολικό οξύ, περιέχονταν σε μπουκάλια και συσκευασίες που δεν διακρίνονταν από άλλα προϊόντα οικιακής χρήσης και συχνά τα μπέρδευαν.

Έτσι έυκολα μπορούσε να γίνει το λάθος στα κουτιά με καυστική σόδα και μπέικιν πάουντερ. Τον Σεπτέμβριο του 1888, το Aberdeen Evening Express ανέφερε ότι 13 άνθρωποι είχαν δηλητηριαστεί από καρβολικό οξύ σε ένα περιστατικό, ενώ οι πέντε πέθαναν. Μόνο το 1902 ο νόμος περί φαρμακείων κατέστησε παράνομα τα μπουκάλια επικίνδυνων χημικών ουσιών να είναι παρόμοια σε σχήμα με τα συνηθισμένα υγρά.

H θαυματουργή βαφή

Στη βικτωριανή εποχή, το πράσινο ήταν ένα πολύ δημοφιλές χρώμα τον 19ο αιώνα, το οποίο κατέστη δυνατό χάρη στην πρόοδο στις τεχνικές βαφής. Το 1778, ο Σουηδός χημικός Karl Scheele ανακάλυψε πώς να φτιάξει το «Scheele’s green», μια χρωστική ουσία από αρσενίτη χαλκού. Η χρωστική ουσία έγινε εντυπωσιακή επιτυχία και χρησιμοποιήθηκε με ενθουσιασμό κατά τη διάρκεια της περιόδου, πιο συχνά σε ταπετσαρίες, χρώματα, αλλά χρησιμοποιήθηκε επίσης για το χρωματισμό υφασμάτων. Οι κατασκευαστές κλωστοϋφαντουργικών ήταν ιδιαίτερα ενθουσιασμένοι με τη νέα χρωστική ουσία, καθώς το πράσινο ήταν ένα πολύ δύσκολο χρώμα στην παραγωγή. Ωστόσο, έμπειροι βαφείς θα μπορούσαν να επιτύχουν λαμπρά αποτελέσματα.

Δυστυχώς, η θαυματουργή βαφή περιείχε επικίνδυνες ποσότητες του δηλητηριώδους αρσενικού. Ο ίδιος ο Scheele γνώριζε τους κινδύνους για την υγεία που συνδέονται με το αρσενικό, αλλά συνέχισε να παράγει το δημοφιλές πράσινο ούτως ή άλλως. Αναφορές για ασθένεια που σχετίζεται με το αρσενικό κυκλοφόρησαν σε όλο τον 19ο αιώνα, με τις πράσινες ταπετσαρίες Scheele συχνά να ευθύνονται.

Τα θύματα ανέφεραν εξάνθημα, έμετο, κοιλιακές κράμπες και πονοκεφάλους, που οδήγησαν σε ορισμένες περιπτώσεις στον θάνατο. Το πράσινο του Scheele δεν ήταν η μόνη επικίνδυνη βαφή τον 19ο αιώνα. Το αρσενικό χρησιμοποιήθηκε επίσης σε ορισμένες μπλε, κίτρινες και ματζέντα βαφές. Επιπλέον, το αρσενικό δεν ήταν το μόνο επικίνδυνο στοιχείο που χρησιμοποιήθηκε στα υφάσματα του 19ου αιώνα.

Η βιομηχανία τεχνητών βαφών άκμασε με την ανακάλυψη βαφών πίσσας-άνθρακα στη δεκαετία του 1840 και του 1850. Το μωβ ή μοβ ανιλίνης ήταν ίσως το πιο διάσημο από αυτήν την κατηγορία πρώιμων τεχνητών χρωστικών.

Πηγές: Maryland Center, BBC