DW: Η Δύση ετοιμάζει νέα διαμεσολάβηση στα ελληνοτουρκικά

Μόλις πριν από λίγους μήνες επικρατούσαν φόβοι στις δυτικές πρωτεύουσες – και την Αθήνα- για στρατιωτική κλιμάκωση μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας στο δρόμο προς τις τουρκικές εκλογές. Οι ανησυχίες αυτές πυροδοτήθηκαν από τις ατελείωτες προκλήσεις του Τούρκου προέδρου προς την Ελλάδα και τις σχεδόν καθημερινές παραβιάσεις της ελληνικής κυριαρχίας στον εναέριο χώρο πάνω από το Αιγαίο.

Η «πολιτική των προκλήσεων» του Ερντογάν, όπως την χαρακτήρισε Γερμανός διπλωμάτης, αποτελεί πλέον παρελθόν.

Είμαστε μάρτυρες μιας «στροφής» στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο πολιτικό στην Αθήνα, ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας με τα λεγόμενά του διατυπώνει την αλλαγή κλίματος όταν αναφέρεται επανειλημμένα στον Τούρκο ομόλογό του Τσαβούσογλου ως «φίλο μου Μεβλούτ» και μιλάει για το «καλό κλίμα» που επικρατεί ανάμεσα στις δύο χώρες.

«Παράθυρο ευκαιρίας»

Το θέμα της Ουκρανίας κυριάρχησε στην ατζέντα του συνεδρίου στους Δελφούς «οι δηλώσεις και οι υπαινιγμοί που ακούστηκαν για τα ελληνοτουρκικά  έχουν κατά την γνώμη μου ακόμη μεγαλύτερη σημασία για την ελληνική πολιτική», σχολιάζει  χαρακτηριστικά ο Ρόναλντ Μαϊνάρντους.

Το μήνυμα με λίγα λόγια: Μετά τις εκλογές σε Τουρκία και Ελλάδα, θα υπάρξει μια διεθνώς συντονισμένη νέα προσπάθεια επίλυσης των διαφορών μεταξύ των δύο χωρών. Ενώ πέρυσι γινόταν λόγος για τον κίνδυνο κλιμάκωσης, τώρα κορυφαίοι δυτικοί διπλωμάτες συντονισμένα για «παράθυρο ευκαιρίας». ΗΠΑ και Γερμανία επιθυμούν να διαδραματίσουν κεντρικό ρόλο στη νέα δυτική πρωτοβουλία.

Ο επιμερισμός των καθηκόντων μεταξύ Βερολίνου και Ουάσιγκτον έγινε ήδη ορατός όταν τον περασμένο Δεκέμβριο οι Γερμανοί έφεραν στο τραπέζι των συνομιλιών κορυφαίους διπλωμάτες από τις δύο χώρες στις Βρυξέλλες μετά από μήνες χωρίς άμεση ελληνοτουρκική επικοινωνία. Η μυστική διπλωματία του Βερολίνου έθεσε τις βάσεις για τη λεγόμενη «διπλωματία των σεισμών» που δρομολογήθηκε αμέσως μετά την φυσική καταστροφή στην Τουρκία αρχές Φεβρουαρίου.

Στο μεταξύ, κορυφαίοι πολιτικοί και στις δύο όχθες του Αιγαίου δηλώνουν ότι το καλό κλίμα είναι προϋπόθεση για την εκκίνηση μιας νέας πολιτικής διαδικασίας. «Θα δούμε μια πολύ σοβαρή προσπάθεια επίλυσης των προβλημάτων μετά τις εκλογές» είπε με σπάνια σαφήνεια στο συνέδριο ο πρέσβης των ΗΠΑ στην Αθήνα Τζορτς Τσούνης. Προς την ίδια κατεύθυνση κινούνται και οι δηλώσεις του Γενς Πλέτνερ. Ο σύμβουλος του Γερμανού καγκελάριου δήλωσε ότι οι εκλογές και στις δύο χώρες «προσφέρουν μια καλή ευκαιρία για μια θετική ώθηση για τη σταθερότητα στην περιοχή».

«Δηλητήριο» για το ΝΑΤΟ οι ελληνοτουρκικές εντάσεις

Σαν να είχαν συνεννοηθεί οι κορυφαίοι διπλωμάτες της Γερμανίας και των ΗΠΑ πρόσθεσαν ότι η προσφορά διαμεσολάβησης ισχύει φυσικά μόνο αν γίνει αποδεκτή από τις κυβερνήσεις σε Αθήνα και Άγκυρα. Ο Αμερικανός πρέσβης προχώρησε ένα βήμα παραπέρα επισημαίνοντας ότι υπάρχει «επιθυμία για συμβιβασμό» και από τις δύο πλευρές. «Οι διαφορές είναι δυνατόν να επιλυθούν» είπε ο Τσούνης, αφού τελικά «δεν πρόκειται για τη σχέση Ισραήλ και Παλαιστίνης». Στη συνέχεια εκστόμισε μια φράση που η ελληνική κυβέρνηση θα προτιμούσε να μην ακούσει: «Καμία από τις δύο πλευρές, (δηλαδή ούτε οι Έλληνες ούτε και οι Τούρκοι) δεν έχουν το μονοπώλιο του τι είναι σωστό και τι λάθος». Δυτικοί διπλωμάτες παραδέχονται ότι δεν έκαναν αρκετά στο παρελθόν για να προωθήσουν κάποια λύση στις ελληνοτουρκικές διαφορές. Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει δημιουργήσει μια νέα κατάσταση και εξηγεί και πάλι το επείγον της υπόθεσης.

Η στρατηγική σημασία της Ελλάδας και της Τουρκίας έχει αυξηθεί κατά πολύ από τον Φεβρουάριο του 2022. Η ένταση, ή ακόμα και μια ανοιχτή σύγκρουση, στη νοτιοανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ αποτελεί δηλητήριο για τη δυτική συμμαχία στον αγώνα της κατά της Ρωσίας. Η Ουάσιγκτον και το Βερολίνο είναι αποφασισμένες να «εξουδετερώσουν» αυτό το δηλητήριο. Οι επόμενοι μήνες θα αποδείξουν αν οι κυβερνήσεις που θα προκύψουν από τις εκλογές σε Αθήνα και Άγκυρα θα αποδεχθούν ή όχι την προσφορά διαμεσολάβησης των συμμάχων.

Δυτικοί διπλωμάτες παραδέχονται ότι δεν έκαναν αρκετά στο παρελθόν για να προωθήσουν κάποια λύση στις ελληνοτουρκικές διαφορές. Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει δημιουργήσει μια νέα κατάσταση, και εξηγεί και πάλι το επείγον της υπόθεσης.

Η στρατηγική σημασία της Ελλάδας και της Τουρκίας έχει αυξηθεί κατά πολύ από τον Φεβρουάριο του 2022. Η ένταση, ή ακόμα και μια ανοιχτή σύγκρουση, στη νοτιοανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ αποτελεί δηλητήριο για τη δυτική συμμαχία στον αγώνα της κατά της Ρωσίας.

Η Ουάσιγκτον και το Βερολίνο είναι αποφασισμένες να «εξουδετερώσουν» αυτό το δηλητήριο. Οι επόμενοι μήνες θα αποδείξουν αν οι κυβερνήσεις που θα προκύψουν από τις εκλογές σε Αθήνα και Άγκυρα θα αποδεχθούν ή όχι την προσφορά διαμεσολάβησης των συμμάχων.

*Ο Δρ Ρόναλντ Μαινάρντους είναι πολιτικός αναλυτής και σχολιαστής και Κύριος Ερευνητής του ΕΛΙΑΜΕΠ. Στα μέσα της δεκαετίας του 90 διετέλεσε διευθυντής της Ελληνικής σύνταξης της Deutsche Welle.

Πηγή: Deutch Welle