Εκλογές 2023: Ποιες είναι οι διαφορές της απλής με την ενισχυμένη αναλογική

Οι εκλογές της 21ης Μαϊου πρόκειται να διεξαχθούν με απλή αναλογική. Σε περίπτωση που δεν σχηματιστεί κυβέρνηση συνεργασίας, όπως το 2015, τότε οι επόμενες εκλογές θα πραγματοποιηθούν την Κυριάκη 2 Ιουλίου.

Ακόμη, οι δεύτερες εκλογές θα γίνουν με τον νέο νόμο, ο οποίος ψηφίστηκε από την παρούσα κυβέρνηση της ΝΔ και μοιάζει πολύ με το σύστημα της ενισχυμένης αναλογικής, η οποία ευνοεί κυρίως το πρώτο κόμμα.

Τι είναι η απλή αναλογική

Με το σύστημα της απλής αναλογικής, για να υπάρξει πλειοψηφία 151 εδρών απαιτείται ποσοστό κοντά στο 50% για τον σχηματισμό κυβέρνησης, ανάλογα με τη μη αντιπροσωπευόμενη ψήφο (ανάλογα το ποσοστό των κομμάτων που έμειναν εκτός Βουλής).

Κύριο χαρακτηριστικό του νόμου 2016 της απλής αναλογικής, είναι ότι σχεδόν απαγορεύει τις μονοκομματικές πλειοψηφίες. Από το σύστημα αυτό δεν μπορεί να προκύψει μονοκομματική κυβέρνηση, καθώς δεν υπάρχει κανένα μπόνους εδρών.

Τι είναι η ενισχυμένη αναλογική

Σε περίπτωση που δεν προκύψει κυβέρνηση στις 21 Μαϊου, οι επόμενες εκλογές θα γίνουν με το σύστημα της ενισχυμένης αναλογικής που ψηφίστηκα από τη Βουλή το 2020. Σύμφωνα με το νόμο αυτό το πρώτο κόμμα αν καταφέρει να λάβει πάνω από 25% παίρνει μπόνους 20 εδρών. Από το 25% πάνω, για κάθε 0,5% το πρώτο κόμμα θα παίρνει επιπλέον μπόνους μία έδρα, ενώ το μάξιμουμ των 50 εδρών θα το λαμβάνει εάν το ποσοστό του είναι στο 40%.

Αυτά ισχύουν και σε περίπτωση συνασπισμού κομμάτων, εφόσον ο μέσος όρος της δύναμης των κομμάτων που τον απαρτίζουν είναι μεγαλύτερος από την δύναμη του αυτοτελούς κόμματος, που συγκέντρωσε τον μεγαλύτερο αριθμό εγκύρων ψηφοδελτίων. Έτσι, ένα κόμμα που θα κινείται κοντά στο 37% θα μπορεί να έχει αυτοδυναμία, σε συνάρτηση και με άλλους παράγοντες, όπως ο αριθμός των κομμάτων που θα μπουν στη Βουλή.

Τι ισχύει με τις αδιάθετες έδρες

Όσες έδρες στο τέλος της κατανομής παραμείνουν αδιάθετες λόγω της στρογγυλοποίησης, καταλήγουν στους συνδυασμούς με τα μεγαλύτερα υπόλοιπα.

«Αν το άθροισμα των ως άνω ακέραιων μερών των πηλίκων υπολείπεται του αριθμού 300, τότε παραχωρείται, κατά σειρά, ανά μία έδρα και ως τη συμπλήρωση αυτού του αριθμού στους σχηματισμούς, των οποίων τα πηλίκα εμφανίζουν τα μεγαλύτερα δεκαδικά υπόλοιπα», αναφέρει χαρακτηριστικά ο 4406/2016.

Η διαδικασία των διερευνητικών εντολών

Όταν έχουν πλέον καταμετρηθεί οι ψήφοι της πρώτης εκλογικής αναμέτρησης, ακολουθεί η διαδικασία των διερευνητικών εντολών. Σύμφωνα με το άρθρο 37 του Συντάγματος που ορίζει τη διαδικασία, «αν κανένα κόμμα δεν διαθέτει την απόλυτη πλειοψηφία, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας παρέχει στον αρχηγό του κόμματος που διαθέτει τη σχετική πλειοψηφία διερευνητική εντολή για να διακριβωθεί η δυνατότητα σχηματισμού Κυβέρνησης που να απολαμβάνει την εμπιστοσύνη της Βουλής».

Σε περίπτωση που δεν διαπιστωθεί αυτή η δυνατότητα, τότε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας παρέχει διερευνητική εντολή στον αρχηγό του δεύτερου σε κοινοβουλευτική δύναμη κόμματος και εάν δεν τελεσφορήσει και αυτή, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δίνει διερευνητική εντολή στον αρχηγό του τρίτου σε κοινοβουλευτική δύναμη κόμματος.

Να σημειωθεί πως κάθε διερευνητική εντολή ισχύει για τρεις ημέρες.

Αν οι διερευνητικές εντολές δεν τελεσφορήσουν, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας καλεί τους αρχηγούς των κομμάτων και, αν επιβεβαιωθεί η αδυναμία σχηματισμού Κυβέρνησης που να έχει την εμπιστοσύνη της Βουλής, επιδιώκει τον σχηματισμό Κυβέρνησης από όλα τα κόμματα της Βουλής για τη διενέργεια εκλογών, ενώ σε περίπτωση αποτυχίας αναθέτει στον Πρόεδρο του Συμβουλίου της Επικρατείας ή του Αρείου Πάγου ή του Ελεγκτικού Συνεδρίου τον σχηματισμό Κυβέρνησης, όσο το δυνατόν ευρύτερης αποδοχής, για να διενεργήσει εκλογές, και διαλύει τη Βουλή.