Οθώνειο Πανεπιστήμιο: Η έναρξη λειτουργίας, οι πρώτες Σχολές, το πρώτο κτίριο

Ακριβώς πριν από 186 χρόνια, στις 3 Μαΐου 1837, πραγματοποιήθηκε η τελετή των εγκαινίων του Πανεπιστημίου Όθωνος, προδρόμου του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ).

Η έναρξη της λειτουργίας του Οθωνείου ή Οθωνικού Πανεπιστημίου υπήρξε ο καρπός προσπαθειών που είχαν ξεκινήσει ήδη από τα χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης και αποσκοπούσαν στη συγκρότηση τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στο υπό σύσταση ελληνικό κράτος.

Στην περίοδο διακυβέρνησης του Ιωάννη Καποδίστρια οι προσπάθειες αυτές σαφώς ατόνησαν, καθώς ο πρώτος κυβερνήτης του νεότερου ελληνικού κράτους έριξε όλο του το βάρος στην ανάπτυξη της στοιχειώδους και τεχνικής εκπαίδευσης.

Το ζήτημα της ιδρύσεως πανεπιστημίου στο νεοσύστατο ελληνικό κράτος τέθηκε εκ νέου επί βασιλείας Όθωνος, καθώς τα μέλη της Αντιβασιλείας ήταν προσανατολισμένα στη δημιουργία τριών διαδοχικών εκπαιδευτικών βαθμίδων, κατά τα γερμανικά πρότυπα.

Έτσι, στις 24 Απριλίου 1837 δημοσιοποιήθηκαν στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως του Βασιλείου της Ελλάδος τα διατάγματα που αφορούσαν τη σύσταση πανεπιστημίου και τον προσωρινό κανονισμό λειτουργίας του ιδρύματος που επρόκειτο να συσταθεί.

Σύμφωνα με όσα προβλέπονταν, το Οθώνειο Πανεπιστήμιο θα λειτουργούσε αρχικά με τέσσερις Σχολές: Θεολογική, Δικαστική (Νομικών Επιστημών), Ιατρική και Φιλοσοφική.

Τριάντα τέσσερις καθηγητές συνέθεταν το εκπαιδευτικό προσωπικό του πανεπιστημίου με τους πενήντα δύο φοιτητές και τους εβδομήντα δύο τακτικούς ακροατές.

Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονταν σημαντικές πνευματικές προσωπικότητες της εποχής, όπως ο Νεόφυτος Δούκας, ο Γεώργιος Μαυροκορδάτος και ο Θεόκλητος Φαρμακίδης.

Το πρώτο κτίριο του Πανεπιστημίου Όθωνος

Το πρώτο κτίριο που φιλοξένησε το Οθώνειο Πανεπιστήμιο ήταν ένα οίκημα που ανήκε στο σπουδαίο κοζανίτη αρχιτέκτονα, πολεοδόμο και επιχειρηματία Σταμάτη Κλεάνθη.

Το εν λόγω κτίριο (ευρέως γνωστό ως Παλιό Πανεπιστήμιο), που νοικιάστηκε από τον Κλεάνθη στο ελληνικό δημόσιο για να καλυφθούν οι ανάγκες διεξαγωγής των πανεπιστημιακών μαθημάτων, χρησιμοποιήθηκε μέχρι να οικοδομηθεί το κεντρικό κτίριο του Πανεπιστημίου (τα πρώτα μαθήματα σε αυτό άρχισαν να γίνονται το Νοέμβριο του 1841, χωρίς να έχουν ολοκληρωθεί ακόμα οι εργασίες).

Τα εγκαίνια του Πανεπιστημίου Όθωνος

Το πρόγραμμα των εγκαινίων του Οθωνείου Πανεπιστημίου προέβλεπε ότι αυτά θα τελούνταν παρουσία εκπροσώπων του πολιτικού, του νομικού και του πνευματικού κόσμου της πρωτεύουσας.

Οι μαθητές όλων των σχολείων της Αθήνας καλούνταν να παραταχθούν στην οδό από την οποία θα περνούσε ο βασιλιάς Όθων με την ακολουθία του, κρατώντας στα χέρια τους κλαδιά ελιάς.

Ο πρώτος πρύτανης του Πανεπιστημίου Όθωνος, Κωνσταντίνος Σχινάς

Το πρόγραμμα προέβλεπε, επίσης, τον αγιασμό του χώρου από τον επίσκοπο Αττικής, Νεόφυτο Μεταξά, την ορκωμοσία των καθηγητών και την εκφώνηση λόγων από τον πρύτανη, Κωνσταντίνο Σχινά, και τους σχολάρχες της Θεολογικής (Μισαήλ Αποστολίδη), των Νομικών Επιστημών (Γεώργιο Ράλλη), της Ιατρικής (Αναστάσιο Λευκία Γεωργιάδη) και της Φιλοσοφικής (Νεόφυτο Βάμβα).